Արաբական շարքից -3
Շարունակում եմ հին ու նոր տարին իր ավարտով ու սկզբով ներառած ծովային շրջագայության պատմություններս։
ԲԱՀՐԵՅՆ (մաս 2)
Ընթերցողին արդեն ասել եմ, որ Բահրեյնում ընթացող հնագիտական հետազոտություններն այս տարածքը սկսել են դիտարկել որպես բիբլիական դրախտի գտնվելու վայր։ Թե դա որքանով կհամապատասխանի ճշմարտությանը, ցույց կտա ժամանակը, բայց որ այս հարափոփոխ աշխարհում նայվում ու վերանայվում են բազմաթիվ հաստատագրված ճշմարտություններ, փաստ է ու բնավ չի կարելի զարմանալ, որ պատմությունը հա՜ վերընթերցվում է, ու դա անվերջանալի գործընթաց է նորանոր բացահայտումներով։
Զբոսավարի հավաստմամբ Բահրեյնում հետ տարվող ավազն այս պահի դրությամբ այստեղ վեր է հանել վեց մշակութային շերտ, որը երևի թե ամենայն անսխալականությամբ կարելի է համարել վեց քաղաքակակրթական պլաստի բացահայտում կամ վերհանում։ 50-ականներին պեղված ամրոցը բացվող պատմական շերտերի լավագույն արտահայտություններից է /տես նկարը/։ Մինչդեռ պորտուգալական այս հզոր ռազմակետն ընդամենը մի քանի տասնամյակ առաջ պատմությունը ընդերքում անթեղած ավազաբլուր էր ծովի ափին։ Սակայն բանն այն է, որ այս ամրոցից անդին՝ դեպքի խորք, ընդերք, քաղաքակրթական նոր շերտ է երևան գալիս։
Բահրեյն նշանակում է երկու ջուր, երկու ծով։ Բառի ամփոփ բացատրությունը տվողը նույն ինքն է՝ ծովը։ Մենք պորտուգալական ամրոցի փեշերին էինք օրվա այն պահին, երբ ծովը հետ էր քաշվել։ Ասել է թե տեղատվության ժամերին էինք։ Հետ քաշված ծովը բացել էր մեր կանգնած դիրքից տեսանելի երկու ջրհոր /պատկերացրեք, որ թոնրի շուրթին եք կանգնած ու տեսնում եք բերանի մակերեսը/։ Զբոսավարի ներկայացմամբ ծովը երկտակ է, ու երբ վերին մակերեսի ջուրը հետ է քաշվում, ի հայտ է գալիս քաղցրահամ ջուրը՝ ծովի տակի ծովը, որը բնակչությանը հնարավորություն է տվել գոյատևել կիզիչ անապատի ու աղի ծովի հարևանության պայմաններում։
Բահրեյնի մասին թերևս այսքանը, թեպետ չի բացառվում, որ պատմությանս ընթացքում այլ անդրադարձներ էլ ունենամ, մանավանդ որ ուսանելիի կողքին հատկապես զվարճալի միջադեպերի պակաս չկար։
Մարտին ՀՈՒՐԻԽԱՆՅԱՆ
Լուսանկարներ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
