Ակամա գաղթյալի ոդիսականը

Սիրան Գևորգյանը հեռացել է Հայաստանից սրտի կսկիծով: Այժմ նա դստեր հետ արտերկրում է բնակություն հաստատել: Երբ տեղեկացա նրա ակամա արտագաղթի մասին, ոչ այն է զայրացա, ոչ այն է զարմացա. ներկա արտագաղթը դաժան երանգներ է ընդունում, հեռանում են ընտանիքներով, հաճախ նրանք, ովքեր սոցիալապես այս կամ այն չափով ապահով են: Սակայն իրավազուրկ են և անպաշտպան առանձին պետական մարմինների ոտնձգություններից: ՈՒ դատարան դիմելու փոխարեն դիմում են գաղթականի ցուպին: Բայց ի՞նչն է ստիպել ողջ կյանքը ճակատի քրտինքով ընտանիքի նվազագույն ապրուստն ապահոված և զավակ մեծացրած արդեն ոչ երիտասարդ կնոջը լքելու երկիրը: Պարզվում է` պատճառներ կան և` բավականին ծանրակշիռ: Սույն տարվա փետրվարի 23-ին Տերյան փողոցի 41 շենքի բնակիչ, 65-ամյա Գ. Մ.-ն, վաղեմի սովորության համաձայն, պատշգամբ է ելնում ծխելու: Ինչպես յուրաքանչյուրը, ով գիշերային լռության մեջ մեն-մենակ ծխում է, Գ. Մ.-ն ևս սիրում է մտորել և ակամա հետևել քնած քաղաքին: Նրա փորձառու աչքից չեն վրիպում քիչ տարօրինակ երեք այցելուները` զինվորական հագուստով: Սա, իհարկե, արտառոց բան չէր ու դժվար թե տպավորվեր տարեց տղամարդու մտապատկերում, եթե խորհրդավոր այցելուների այցից րոպեներ անց չայրվեր շենքի բնակարաններից մեկը, և հրդեհին զոհ չգնային տիկին Սիրանի որդին և հաշմանդամ մայրը: Այս ահռելի վշտին գուցե և դիմակայեր Սիրան Գևորգյանը և, մայրական ու որդիական ցավը սրտում ամփոփած, շարունակեր ապրել ու աղոթել ամենաթանկ մերձավորների հոգիների խաղաղության համար: Գուցե, սակայն, նա կասկածներ ունի, որ դա մահափորձ էր, ուղղված նաև իր դեմ, ինչից փրկվել է միայն երջանիկ պատահականությամբ. այդ ահասարսուռ գիշերը Սիրանը բացակայում էր հրի ճարակ դարձած բնակարանից, նա հերթափոխի էր հացի փռում:
Անկասկած, պիտի խոնարհվել այս կնոջ վշտի առջև, այնուամենայնիվ չստանձնել դատավորի դերն ու մեղադրանքներ չհնչեցնել պետական այս ու այն մարմնի հասցեին: Սակայն մի փաստ ուղղակի պարտադրում է քիչ այլ կերպ նայել այս ամենին. պարզվում է, որ հրդեհի հաջորդ օրը Գ. Մ.-ն իր բնակարանում մահանում է գազի արտահոսքից: Կրկին չստանձնելով դատավորի դեր, այնուամենայնիվ, անկարող ենք չընկնել տարակուսանքի գիրկը. չափից շատ են դաժան պատահարները միևնույն շենքի երկու բնակարաններում, մեկ օրվա տարբերությամբ:
Փորձեցի ըմբռնել, այնուամենայնիվ, թե ողբերգության այս շղթայում կա՞ն ինչ-ինչ օղակներ, որոնցից կառչելով հնարավոր լինի գոնե հասկանալ, թե ինչն է պատճառը, որ ամենաթողի ճանապարհն է հատել այս համեստ ընտանիքը և արժանացել նման ողջակիզման: Փորձս պիտի հասկանալի լինի ընթերցողի համար. տիկնոջը ժամանակին խնդրեցի փաստեր ու եղելություններ ներկայացնել, որպեսզի հրապարակումը առավել արժանահավատ լինի: Չցանկացավ: Ասաց միայն, որ որդու ընկերները` Սամվել Մելիքյանն ու Հայկ Գաբրիելյանը, ճիշտ նույն հիմքերով ժամանակին հեռացան Հայաստանից: Հայկի նկատմամբ տարիներ առաջ մահափորձ էր կատարվել, իրենք բողոքներ էին հղել պատկան կառույցներին, փորձել հասնել արդարության:
Զրույցի վերջում Սիրան Գևորգյանը վստահեցրեց, որ գալու է ժամանակը, և այս ամենի մեղավորները պատժվելու են: Առայժմ նա բավարարվում է նման հրապարակմամբ, քանի որ վստահ չէ, թե արդեն մեն-մենակ կարող է արդարության հասնել: Մեզ էլ մնում է հուսալ, որ այսուհանդերձ գալու է այն օրը, երբ ՀՀ քաղաքացիները իրապես պաշտպանված կլինեն օրենքով և արդարադատությամբ, սեփական երկրում: Սիրան Գևորգյանը, նրա դուստր Գայանե Գևորգյանը, համոզված եմ, նաև շատ շատերը, մի օր կվերադառնան հայրենիք, միայն թե` երբ այն լինի օրենքի երկիր:

Սերգեյ ՍԱՂՈՒՄՅԱՆ

Մեկնաբանություններ