«Դալանային որմնանկարչություն», գույն և հակագույն

Երևանի գեղարվեստական նկարագիրը (այս մասին գրել ենք) ենթակա է խորքային վերանայման: Անդրադառնանք տարիներ առաջ բնակելի շենքերի, այսպես անվանված՝ դալանների կերպավորմանը՝ քաղաքային տեսարանների պարզունակ պատկերմամբ: Գլխավորապես ուսանողների ձեռքով արված՝ դրանք առաջին հայացքից հրապուրիչ են, սակայն քիչ ավելի ուշադիր զննելուց հետո պարզվում է, որ գործ ունենք խոտանի հետ: Նախ՝ դրանք դիտման տեսանկյունից շահեկան վիճակում չեն, քանի որ նկարազարդել են անցուղիները, որոնք հաճախ սպասարկում են ոչ միայն մարդկանց, այլև մեքենաների մուտքն ու ելքը: Հաճախ նաև անմխիթար սանիտարական նկարագիր ունեն:

Վերոնշյալից զատ՝ խստորեն խաթարված է որմնանկարը դիտելու-ընկալելու, նաև նրանով հիանալու սկզբունքը: Լավագույն դեպքում ընկալելի է մի դրվագ և ժամանակ ու հնարավորություն չկա շուրջ 100 քմ մակերես զբաղեցնող որմնապատկերը դիտել քայլ առ քայլ, մետր առ մետր: Որմնանկարն ամբողջական երևույթ է, պահանջում է դիտման որոշակի տարածություն և լույս: Եկեք մտովի համեմատենք ծանոթ ցանկացած «դալանային» գլուխգործոց, դիցուք, Հ. Թումանյանի անվան տիկնիկային թատրոնի ճակատը զարդանախշած հրաշալի խճապատկերի հետ (արված երեխաների նկարների հիման վրա): Ոչ պակաս տեղին է Սարյանի գեղանկարներից մեկի որմնանկարը Սարյան փողոցի շենքերից մեկի ծավալուն պատի վրա: Երկու դեպքում էլ որմնանկարները տեսանելի (և ընկալելի) են որոշակի տարածությունից:

Որմնանկարները (խճանկարներ և պաննոներ) պե՞տք են արդյոք Երևանին և հանրապետության մյուս քաղաքներին: Իհարկե: Սակայն որոշակի հայեցակարգի շրջանակներում: Եվ, սակայն, պրոֆեսիոնալ մակարդակով, ի մասնավորի՝ Հայաստանի նկարիչների միության և Երևանի քաղաքապետարանի (նաև՝ այլ քաղաքների) մշակույթի վարչությունների առաջարկով ձևավորված գեղարվեստական խորհուրդների մասնակցությամբ:

Վրեժ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Մայրաքաղաքի քաղաքակրտումը
• Էլֆրիդա Մելիքյանի Էրգիրն ու Երկիրը
• Կենաց ծառի այգեպանը
• Ողբերգազավեշտ
• Ազգային կապիտալը պետականության անկյունաքար
• Հովվերգական դավադրություն (բացահայտված է ՔՊ-ի հինգերորդ շարասյունը)
• Ֆուտուրիզմից ռեալիզմ («պետականամետ» քրոնիկոն)
• Ողբերգազավեշտ՝ պետականակերտման նվագակցությամբ
• Մշակութային ճակատը երկրի փրկօղակ
• Ռազմաքաղաքական ուխտագնացություն դեպի Վաղարշապատ
• Եվ կրկին կիսալուսին յաթաղանն արյուն է վիթում
• Երկրի կանաչ դեսպանը
• Որդան կարմիր երկիրի երկունքը․ դար XX (էսսե)
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• Կերպարվեստի Արարատ երկրում
• «Կերպարվեստի Արարատ երկրում»
• Հայաստանը` Կերպարվեստի Արարատ երկիր (հռչակագիր)
• Անատոլի Ավետյանի Վանաձորը, երկիրն ու աշխարհը
• Ակսել Բակունցի հանճարն ուղենիշ է ինձ համար. Արամ Մաշուրյան
• «Սորոսի արտաքսումը»

Մեկնաբանություններ