Մի մե՜ծ երկրից մնացած էս Մեծ երկրի փշրանքները գուրգուրողը

Իմ Հովհաննես, դու էլ դարձար յոթանասուն։ Լավ էլ արեցիր: Հարյուր տարի հենց մեր աչքի մեջ ու աչքի առաջ, հենց հոգու ու սրտի մեջ ես ապրում, պատմությամբ հետ ու առաջ գնալն էլ չհաշված, Կարին-Ախալցխան էլ չհաշված, առաջին սերերն ու եկող սերերն էլ չհաշված, յոթանասունն ի՞նչ է, որ, իսկական սիրո հասակ: Զարմանալի բաներ են կատարվում այս տխուր-ուրախ աշխարհում: Չեղած բանն անգամ չի վերջանում: Էսքան սեր ու բարությո՞ւն կլինի, որ ախալցխացիները բերում-լցնում են Երևան, ո՛չ եզերքի սերն է մի աչքի չափ պակասում, ո՛չ էլ սիրո ու կարոտի պակաս Երևանն ու աշխարհն են լցվում: Մեկը հենց դու, Հովհաննես Ղուկասի Պապիկյան: Մի տեղ խոսում եմ, ավելի ճիշտ զարմանքս եմ հայտնում, որ էսպես ու էսպես` մի Գագիկ Գինոսյան է աշխարհ եկել, հենց` լույս տեսել, Հովիկ, դու ասում ես ծանոթացրու, նայում ես դեմքիս, ապա` լավ, միայն հեռախոսի համարն ասա։ Մի ուրիշ տեղ էլի մահապարտ Գագիկի մասին եմ խոսում, որ նաև «Կարին» ազգագրական խումբ է ստեղծել, Շահում Ղազարյանն է հիացմունքով բառեր ասում ու խնդրում հեռախոսի համարը։ Եվ Հովիկը մտերմացավ Գագիկի հետ, և Գագիկը Շահումից լավ դասեր քաղեց։ Եվ էնքան եմ ուզում՝ ցույց տաք մի ախալցխացու, որ բարի չլինի: Ով ումից ի՞նչ է սովորում: Տուն, ընտանիք, լեզու, հայրենիք: Եվ Հովհաննես Պապիկյանն ինչո՞ւ չհպարտանա, նա` լրագրողը, վավերագրողը, գրողը ամենուր որոնում է մարդկանց: ՈՒ գտնում է: Ասեմ, որ կարողացել է նախ իրեն գտնել: Լավ էլ գտել է: ՈՒնեցածն էլ ի՞նչ է` լիքըփեշ, լիաբուռն բարության, սիրո սերմեր: Շաղիր, տափանիր ու հունձքդ արա:
Կասեմ հպարտությամբ` Հովհաննես Պապիկյանն ավելի շատ տոհմաբան է, մարդաբան, հենց երկրաբան: Օրհնաբեր են նրա գրքերը: Երբեք բառախաղ չհամարենք` «Կարոտս կարոտիդ կարոտ»` նվիրված Հովհաննես Շիրազին: Էս հրաշալի վերնագիրը կարելի է կարոտով ու սիրով վերադարձնել Հովհաննեսին, հիշելով մեր մարգարեին` քո տվածն եմ քեզ տալիս: Էպոսային սիրերգություն ու ազնիվ տառապանք, խտացված հավատ կա Հովհաննեսի մեջ. գիտեմ` դա գալիս է իր ժողովրդից, Կարինի ժողովրդից, նաև Արուսյակ Սահակյանի հետ անխոս, անբառ մտերմությունից: Կարդացեք Հովհաննեսի «Կարոտի ճամփաներ» գրքի «Մուշ» բաժինը, և հասկանալի կլինի այդ մտերմության գաղտնիքը:
Զարմանալի կիրթ է Հովհաննես Պապիկյանը: ՈՒ հոգս-մտահոգությունները կարողանում է սքողել-փարդել մի անուշ-գերող ժպիտով: Ինքն իր տիրակալն է: Էն տիրակալն է, որ չի մատնում, որ ինքը վաղուց է բռնանում բռնակալների դեմ: Ինքն իր բռնակալն է դառնում գրելու, նկարահանելու, մտածելու պահին: Կինովավերագրություններ ունի, առաջինը պիտի տանք Վազգեն Ա Վեհափառի փառապսակ անունը: Չէր կարող մոռանալ Հովհաննես Շիրազին, Համո Սահյանին, Վահան Տերյանին, Մհեր Մկրտչյանին… Ֆիլմեր, գրքեր, գիրք-օրացույցներ… Դա նուրբ, ոսկեղենիկ աշխատանք է, որ նա տարիների ընթացքում սիրով է արել` գործընկեր ունենալով զգայուն արվեստաբան Շուշանիկ Սահակյանին:
Հովհաննեսը շատ բան սովորեց ու նույն կյանքի ակունքներին քիչ բան չնվիրեց, բայց էդպես էլ խորթ մնաց հոխորտալու փեշակին, իրեն մեծարել-ցուցադրելու «գեղեցիկ արվեստին»: Նա ինքն իր բանահավաքն է, իր կորուսյալ երկրի պատկերներով ապրողը, իր հերոսների արյունը ճանաչողը, բարբառը իմացողը, իր Նարեկով բուժվողը, մի մե՜ծ երկրից մնացած էս Մեծ երկրի փշրանքները գուրգուրողը:
...Յոթանասուն տարեկաններից երբեմն փախչում են հենց իրենք` էդ տարիքը կրողները: Բախտ է, ինչ ասենք: Հովհաննեսին մեղվի նման վրա տվողները օրեօր շատանում են: Կարծում են` ծաղիկ է, նոր է բացվում: Շատ գործ է արել, աչքին քիչ է թվում: Էնքա՜ն գործ ունի անելու:
Միշտ քեզ նման մնաս, սիրելի Հովիկ, աչքդ, միտքդ` հայոց ակունքներում, հալալ ձեռքդ` նաև հայրենի դպրության ազնիվ երախտավոր, բանաստեղծ Լևոն Միրիջանյանի ակունքած գործի վրա: Քո անվան վրա: ՈՒ բոլոր նրանց հետ, ում հետ ճանապարհ ես անցել ու դեռ անցնելու ես: Գլխավորը` Ախալցխայի քո կարինցի գյուղի ու կարինցի տան ճամփան երբեք ու երբեք չմոռանաս: Հենց մոռանաս` կվերջանաս:

Հրաչյա ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆ
Հ. Գ. Մնացած ասելիքս` 75-ամյակիդ:

Մեկնաբանություններ