«Հայ­կա­կան ազ­գա­նու­նով մար­դիկ ներ­սից ջախ­ջա­խում, քան­դում են մեր պե­տա­կա­նու­թ­յան հիմ­քե­րը»

Հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ ՄԱ­ՐԻ­ՆԱ ԽԱ­ՉԱՏՐ­ՅԱ­ՆԸ լուրջ կաս­կած­ներ ու­նի Նի­կոլ Փա­շի­ն­յա­նի հո­գե­կան ա­ռող­ջու­թ­յան վե­րա­բե­ր­յալ։ Վեր­ջերս նա դի­մել է գեր­մա­նա­կան կլի­նի­կա­նե­րից մե­կին՝ ներ­կա­յաց­րե­լով հա­մա­պա­տաս­խան ախ­տա­նիշ­նե­րը։ «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում տի­կին Խա­չատ­ր­յա­նը խո­սեց այս և այլ հար­ցե­րի շուրջ։

-Վեր­ջերս Դուք հա­ճախ եք երկ­րի վար­չա­պե­տի հո­գե­կան ա­ռող­ջու­թյան մա­սին խո­սում։ Ի՞նչն է Ձեր մտա­հո­գու­թյան ա­ռի­թը։
-Նախ ես Փա­շի­նյա­նին չեմ հա­մա­րում երկ­րի վար­չա­պետ, նա խա­բեու­թյամբ, քաղ­տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի կի­րառ­մամբ, ժո­ղովր­դին մո­լո­րու­թյան մեջ գցե­լով, դար­ձել է վար­չա­պետ։ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը վար­չա­պե­տի ա­թո­ռը խա­բեու­թյամբ բռ­նա­զավ­թած անձ է։ Որ­պես 15 տար­վա բժշ­կա­կան փորձ ու­նե­ցող նյար­դա­վի­րա­բույժ, ինձ թույլ եմ տա­լիս ա­նել մի շարք եզ­րա­կա­ցու­թյուն­ներ։ Ճիշտ է, անց­նում եմ բժշ­կա­կան է­թի­կա­յի և բա­րո­յա­գի­տու­թյան սահ­մա­նը, բայց ինձ այդ ի­րա­վուն­քը տվել է ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան ա­թո­ռը զբա­ղեց­նող ան­ձը։ Վեր­ջինս իր հար­ցազ­րույց­նե­րից մե­կում Ար­ցա­խի հե­րոս, գե­նե­րալ Վի­տա­լի Բա­լա­սա­նյա­նին ան­վա­նեց հո­գե­կան հի­վանդ և ա­սաց, թե պի­տի նրա հո­գե­կան ա­ռող­ջու­թյամբ զբաղ­վեն, ու­ղար­կեն հո­գե­բու­ժա­րան։ Ե­թե ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան ո­լոր­տի ա­ռա­ջին դեմքն է ի­րեն նման ո­րա­կում թույլ տա­լիս և ամ­բող­ջու­թյամբ քան­դում բժշ­կա­կան բա­րո­յա­գի­տու­թյան նոր­մե­րը, դուռ է բա­ցում մյուս բժիշկ­նե­րի ա­ռաջ։ Այս պա­հին Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի հա­մար ախ­տո­րո­շում չեմ սահ­մա­նում, անհ­րա­ժեշտ է կա­տա­րել լուրջ հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ։ Հաս­կա­նում եմ, որ այ­սօր ՀՀ-ում հո­գե­բու­ժա­կան կլի­նի­կա­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րը կա­ղա­պար­ված են, ո­րոշ չա­փով կվա­խե­նան ու ճիշտ ախ­տո­րո­շու­մը չեն տա։ Որ­պես­զի որևէ բժշ­կի հար­վա­ծի տակ չդ­նեմ, ո­րո­շե­ցի դի­մել Գեր­մա­նիա­յի է­լի­տար հո­գե­բու­ժա­կան կլի­նի­կա­նե­րից մե­կին՝ նշե­լով կլի­նի­կա­կան նշա­ննե­րը, մոտ ա­պա­գա­յում պա­տաս­խա­նը կս­տա­նամ։
-Ի՞նչ ախ­տա­նիշ­ներ եք նկա­տել Փա­շի­նյա­նի մոտ։
-Իմ հա­մոզ­մամբ, պե­տու­թյան վար­չա­պե­տը պի­տի խո­սի երկ­րի զար­գաց­ման մա­սին, ոչ թե տա­րօ­րի­նակ երևույթ­նե­րի հետևից ընկ­նի։ Նման դեպ­քե­րում ո­րո­շա­կի կաս­կած­ներ են ա­ռա­ջա­նում՝ ար­դյոք այս մար­դը թմ­րա­նյու­թե՞ր է օգ­տա­գոր­ծում, ար­դյոք ալ­կո­հո­լիզ­մո՞վ է զբաղ­վում, ար­դյոք նրա հո­գե­կան ա­ռող­ջու­թյու­նը նոր­մա՞լ վի­ճա­կում է, թե՞ խն­դիր­ներ կան։ Ես նկա­տել եմ հետևյալ կլի­նի­կա­կան ախ­տա­նիշ­նե­րը. հե­տապ­նդ­ման զա­ռան­ցանք` օ­տա­րերկ­րյա գոր­ծա­կալ­նե­րի և դա­վա­դիր ու­ժե­րի տես­քով, տե­սիլք­ներ` սևազ­գեստ մարդ­կանց տես­քով, քն­կո­տու­թյուն, ստե­լու, աղ­քատ­նե­րի աչ­քի ա­ռաջ ան­հագ ու­տե­լու և նկա­րա­հան­վե­լու, գու­մար­ներ մս­խե­լու, շր­ջա­փակ­ման, ցույ­ցեր ա­նե­լու մո­լուցք­ներ։ Այս ա­մե­նին գու­մար­վում են նաև ան­հա­տա­կա­նու­թյան դի­սո­ցիա­տիվ խան­գա­րում (ան­ձի երկ­վու­թյուն)` ի­րեն Մոն­թե, Չե Գևա­րա, Պապ թա­գա­վոր, ժո­ղո­վուրդ, գե­րա­գույն գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տար ներ­կա­յաց­նե­լու ձևով, երկբևեռ ա­ֆեկ­տիվ խան­գա­րում` էյ­ֆո­րիա­յի և դիս­ֆո­րիա­յի նո­պա­նե­րի, մարդ­կանց պա­տե­րին տա­լու, աս­ֆալ­տին փռե­լու, ծնո­տը ջար­դե­լու ձևով, ա­նի­մաստ ծի­ծա­ղի և զայ­րույ­թի նո­պա­ներ, մարդ­կանց գլ­խի ներ­սը ա­ռանց հա­տուկ հե­տա­զո­տու­թյուն­նե­րի տես­նե­լու պն­դում (տես­նում է աղ­քա­տու­թյուն), պերսևե­րա­ցիա­ներ` բա­ռի, նա­խա­դա­սու­թյան, շարժ­ման, գոր­ծո­ղու­թյան հա­մառ և անն­պա­տակ կրկ­նու­թյուն՝ գի­տակց­ված կամ չգի­տակց­ված, հատ­վա­ծա­կան մտա­ծո­ղու­թյուն` ֆիլ­մե­րը միայն հատ­ված­նե­րով ըն­կա­լե­լու ձևով, հի­շո­ղու­թյան կո­րուստ` սե­փա­կան բա­ռե­րը, պն­դում­նե­րը, քն­նա­դա­տու­թյուն­նե­րը մո­ռա­նա­լը, ըն­կա­լում­նե­րի փսի­խո­սեն­սոր խան­գա­րում­ներ` պղ­ծու­թյուն­ներ քա­րո­զո­ղին ա­վան­դա­պաշտ ըն­տա­նի­քի մայր ան­վա­նե­լը, «տա­րած­քա­յին ագ­նո­զիա»` Կով­կա­սի մա­սին պատ­կե­րա­ցում­նե­րի ա­ղա­վաղ­մամբ (թեև սա կա­րող է լի­նել պար­զա­պես անգ­րա­գի­տու­թյան նշան)։ Իսկ պա­տե­րազ­մա­կան ի­րա­վի­ճա­կում գտն­վող եր­կիրն ի­րա­վունք չու­նի հո­գե­կան խն­դիր­ներ ու­նե­ցող, թեթևսո­լիկ ա­ռաջ­նորդ ու­նե­նա­լու, պի­տի ու­նե­նալ լուրջ, ա­դեկ­վատ, ծրագ­րեր ու­նե­ցող, ա­ռողջ ղե­կա­վար։
-Այ­սօր ու­նենք այն, ինչ ու­նենք։ Ի՞նչ ա­նել, որ ի­րա­վի­ճա­կը շտկ­վի։ Ան­հատ­նե­րի մա­կար­դա­կով ընդ­դի­մա­դիր­ներ կան, բայց չկա հա­վա­քա­կան ուժ, ո­րը կա­րող է այ­լընտ­րանք լի­նել գոր­ծող իշ­խա­նու­թյան հա­մար։
-Ա­ռա­ջին հեր­թին պետք է ու­նե­նալ ախ­տո­րո­շում։ Երբ կլի­նի մաս­նա­գետ­նե­րի հս­տակ պա­տաս­խա­նը, հա­սա­րա­կու­թյու­նը կո­րո­շի ինչ ա­նել։ Ի­րա­վա­ցի եք, մենք միա­վոր­վե­լու կա­րիք ու­նենք։ Մենք միշտ հա­մախ­մբ­վում ենք, երբ վտանգ ենք զգում, ինչ­պես պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ։ Այ­սօր էլ պա­տե­րազ­մա­կան վի­ճակ է, բայց երկ­րի ներ­սում, ինչն ա­վե­լի վտան­գա­վոր է։ Հայ­կա­կան ազ­գա­նու­նով մար­դիկ ներ­սից ջախ­ջա­խում, քան­դում են մեր պե­տա­կա­նու­թյան հիմ­քե­րը։ Սա կան­խե­լու միակ ճա­նա­պար­հը հա­մախ­մբ­վելն է, ո­րին խան­գա­րում են քա­ղա­քա­կան հա­յացք­նե­րը։ Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ու­նեն տար­բեր հա­յացք­ներ, տար­բեր թի­մե­րի են ա­ջակ­ցում, հետևա­բար հնա­րա­վոր է այդ հա­յացք­նե­րի հա­մար կոնֆ­լիկտ­ներ ստեղծ­վեն։ Դրա հա­մար կա մի ելք՝ հա­մախ­մբ­վել սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րի շուրջ, ո­րով­հետև բո­լոր մար­դիկ ու­նեն սո­ցիա­լա­կան նույն խն­դիր­նե­րը, ա­ռող­ջա­պա­հա­կան, կր­թա­կան հա­մա­կար­գե­րում առ­կա խն­դիր­նե­րը բո­լո­րին են վե­րա­բե­րում։ Սո­ցիա­լա­կան չի­րա­կա­նաց­վող քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը բո­լո­րիս է հար­վա­ծում, աշ­խա­տա­տե­ղեր ստեղ­ծե­լու, սո­ցիա­լա­կան հար­ցե­րով զբաղ­վե­լու փո­խա­րեն զբաղ­ված են հա­մա­սե­ռա­մոլ­նե­րի հա­մար եր­րորդ վար­չու­թյուն ստեղ­ծե­լով։ Սա աբ­սուրդ է։ Մեր երկ­րում օ­րեն­քը պի­տի գե­րա­կա լի­նի ու գոր­ծի բո­լո­րի հա­մար հա­վա­սար սկզ­բուն­քով։ Փա­շի­նյա­նը պի­տի գի­տակ­ցի, որ վաղն ինքն է օ­րեն­քի ա­ռաջ պա­տաս­խան տա­լու, ո­րով­հետև գա­լու են մար­դիկ, ո­րոնք գի­տակ­ցում են, որ ա­ռա­ջին պլա­նում միշտ հայ­րե­նիքն է։ Այ­սօր­վա քայ­լե­րով գնում ենք մեր պե­տա­կա­նու­թյու­նը, ար­ժեք­նե­րը կորց­նե­լու ճա­նա­պար­հով։ Օր ա­ռաջ հար­կա­վոր է սո­ցիա­լա­կան հար­ցե­րի շուրջ հա­մախմ­բում։ Տար­բեր սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­ներ ու­նե­ցող մար­դիկ կա­րող են հա­մախ­մբ­վել, մի­մյանց օգ­նել ու դրանք լու­ծել։ Խոս­քը ֆի­նան­սա­կան օգ­նու­թյան մա­սին չէ, այլ բա­րո­յա­կան, մաս­նա­գի­տա­կան։ Ա­մեն մե­կը պի­տի իր ռե­սուր­սը ներդ­նի, այ­սինքն՝ պե­տա­կան գոր­ծա­ռույթ­նե­րի ի­րա­կա­նա­ցում քա­ղա­քա­ցու ու­ժե­րով։
-Այ­սօր ընդ­դի­մա­դիր յու­րա­քան­չյուր խոսք, քն­նա­դա­տու­թյուն, շար­ժում նույ­նաց­վում է նա­խորդ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի հետ և ար­ժա­նա­նում «նախ­կին ռե­ժի­մի ստ­րուկ­ներ» ո­րակ­մա­նը։ Ինչ­պե՞ս դուրս գալ հնի ու նո­րի տի­րույ­թից և ընդ­դի­մա­դիր ուժ ձևա­վո­րել։
-Յու­րա­քան­չյուր քա­ղա­քա­ցի պի­տի ի­րեն հարց տա՝ ես նախ­կի՞ն եմ, թե՞ նոր։ Նա կտես­նի, որ ոչ նախ­կին է, ոչ նոր։ Ե­թե նախ­կին­նե­րը թա­լան­չի էին, ներ­կա­նե­րը հա­մա­սե­ռա­մոլ են։ Այդ մար­դը պի­տի ի­րեն հարց տա՝ ին­քը թա­լան­չի՞ է, թե՞ հա­մա­սե­ռա­մոլ։ Կհաս­կա­նա, որ այդ խմ­բե­րից ոչ մե­կին չի պատ­կա­նում։ Սա լրիվ կեղծ օ­րա­կարգ է, գնա­հա­տա­կան­ներ՝ մարդ­կանց մո­լո­րեց­նե­լու և վա­խեց­նե­լու հա­մար։ Իշ­խա­նա­զավթ­ման գոր­ծըն­թա­ցը մարդ­կանց մի­ջից վա­խը հա­նել է, նրանք հաս­կա­ցան, որ ի­րենց ձայ­նը նշա­նա­կու­թյուն ու­նի։ Այս մար­դիկ, ի­րենց նման­նե­րի հետ հա­մախ­մբ­վե­լով, կա­րող են եր­կիրն այս ճահ­ճից հա­նել։
-Ի՞նչ ձևով, է­լի փո­ղո­ցո՞վ։
-Սո­ցիա­լա­կան հա­մախ­մբ­մամբ հնա­րա­վոր է հաս­նել ցան­կա­լի ար­դյուն­քի։ Շա­տե­րը չեն ըն­դու­նում կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րին, չեն ցան­կա­նում մաս­նակ­ցել քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րին, նրանց հու­զում են կոնկ­րետ սո­ցիա­լա­կան հար­ցե­րը։ Ա­յո, պի­տի վե­րա­դարձ չլի­նի նախ­կի­նին, բայց ներ­կան էլ ան­տա­նե­լի է։ Չի կա­րե­լի ներ­կա­յի հետ հար­մար­վել։ Կորց­նե­լու ենք այն ա­մե­նը, ինչն ազ­գա­յին է։ Պետք է ձևա­վոր­վի 3-րդ ու­ժը կամ ու­ժե­րը, ո­րոնք պի­տի հա­մա­գոր­ծակ­ցեն ազ­գա­յին, սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րի շուրջ։ Ես նույ­նիսկ հրա­վի­րում եմ ՔՊ-ի և «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ա­դեկ­վատ մարդ­կանց՝ մաս­նակ­ցե­լու այդ խն­դիր­նե­րի լուծ­մա­նը։ Մաս­նա­վո­րա­պես նկա­տի ու­նեմ նրանց, ով­քեր չեն ու­զում այ­լա­սե­րում գա Հա­յաս­տան, ով­քեր հաս­կա­նում են, որ հա­յոց լե­զուն, հայ գրա­կա­նու­թյու­նը, հայ ե­կե­ղե­ցին մեր պե­տու­թյան հիմ­քերն են։ Բո­լոր կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րում, քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րում էլ կան և ա­դեկ­վատ, և շա­հա­մոլ մար­դիկ։
Օ­րերս հան­դի­պե­ցի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի, ո­րոնք ան­պտ­ղու­թյան ծրագ­րի շա­հա­ռու էին, վր­դով­ված էին, քա­նի որ ի­րենց վս­տա­հեց­րել էին, թե ա­մեն ինչ անվ­ճար է, բայց ար­դեն հս­կա­յա­կան գու­մար­ներ են ծախ­սել։ Սու­տը, կեղ­ծի­քը, ան­հե­ռա­տե­սու­թյու­նը դար­ձել են պե­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն։ Քա­ղա­քա­ցի­նե­րի գլ­խի տակ փա­փուկ բարձ են դնում, հե­տո այդ ողջ ի­րա­վի­ճա­կը շրջ­վում է ո­լոր­տի մաս­նա­գետ­նե­րի, օ­րի­նակ, բժիշկ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի դեմ։ Մարդ­կանց ի­րար թշ­նա­մի են դարձ­նում, չի կա­րե­լի այս­պես պա­ռակ­տել բո­լո­րին։ Ա­ռան­ձին-ա­ռան­ձին ֆի­նան­սա­կան բա­րե­կե­ցու­թյուն ա­պա­հո­վե­լով, չենք ու­նե­նա բա­րե­կե­ցիկ ա­պա­գա։ Այ­սօր­վա հա­րուս­տը հա­մոզ­վա՞ծ է, որ վաղն իր ե­րե­խան աղ­քա­տու­թյան մեջ չի ապ­րե­լու։ Մենք չու­նենք սո­ցիա­լա­կան ար­դար պե­տու­թյուն։ Շա­տերն ա­սում էին, թո­ղեք, թող աշ­խա­տեն։ 1,5 տա­րի թո­ղե­ցինք, ու՞ր են տա­նում եր­կի­րը, ին­չի՞ են վե­րա­ծել խոր­հր­դա­րա­նը, այ­լա­սեր­ման քա­րոզ­չա­մե­քե­նա­յի՞։ Վեր­ջերս պատ­գա­մա­վո­րի ման­դատ ստա­ցած մի դե­րա­սա­նի (խոս­քը «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ Ար­թուր Մա­նու­կյա­նի մա­սին է-Ռ. Խ.) հան­դի­պե­ցի ԱԺ-ի մուտ­քի մոտ, երբ ընդ­դեմ Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի ստո­րագ­րա­հա­վաք էինք ա­նում, այն­պես էր խո­սում ինձ հետ, կար­ծես ինքն աստ­ղե­րին է նս­տած, ես էլ ՀՀ վեր­ջին քա­ղա­քա­ցին եմ։ Ան­գամ ե­թե ես վեր­ջին քա­ղա­քա­ցին եմ, նա այդ­պես խո­սե­լու ի­րա­վունք չու­նի։
-Ա­սել է՝ 1,5 տա­րում այս իշ­խա­նու­թյունն ար­դեն ի­րա­կա­նու­թյու­նից կտր­վե՞լ է։
-Ամ­բող­ջու­թյամբ։ Մենք նա­խորդ­նե­րին էինք մե­ղադ­րում, մինչ­դեռ այս իշ­խա­նու­թյունն ի­րա­կա­նու­թյու­նից լրիվ է կտր­վել։ Չու­նեն սկզ­բունք­ներ, ու­նեն բա­րո­յա­կան ցածր ար­ժեք­ներ։ ՈՒ­սա­նող­նե­րը դուրս են ե­կել ու պա­հան­ջում են Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի հրա­ժա­րա­կա­նը։ Ի՞նչ է ա­սում Հա­րու­թյու­նյա­նը, ա­սում է՝ մի խումբ մար­դիկ են։ Ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյան գոր­ծու­նեու­թյան բա­ցե­րը բարձ­րա­ձայ­նում ենք, հան­ցա­գոր­ծու­թյան մա­սին հա­ղոր­դում ենք ներ­կա­յաց­նում, ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րի ա­թո­ռը զբա­ղեց­րած մարդն ա­սում է՝ մի խումբ մար­դիկ են։ Նույ­նը կրկ­նում են մյուս­նե­րը։ Սա պո­պու­լիզ­մի վրա հիմն­ված հա­տուկ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն է։ Հա­մա­րում են, որ ժո­ղո­վուրդն ի­րենք են, իսկ մնա­ցա­ծը՝ 2,5 մի­լիո­նը, մի խումբ մար­դիկ են։ Ես ու­զում եմ ի­րենց հի­շեց­նել, էն ձեր Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը չէ՞ր, որ ԱԺ-ում 7 տո­կոս ձայն ու­ներ, ո­րի մա­սին հեգ­նում էր Սերժ Սարգ­սյա­նը։ Բա ինչ­պե՞ս այս­պես ստաց­վեց։ Թող վեր-վեր չթռ­չեն, չմ­տա­ծեն, թե մի խումբ մար­դիկ են ընդ­դի­մա­խոս­նե­րը։ Ե­թե այ­սօր ընտ­րու­թյուն լի­նի, վս­տահ եմ, այդ 7 տո­կոսն էլ չեն հա­վա­քի։
-Այ­սինքն ըն­դա­մե­նը մեկ տա­րի ա­ռաջ 80 տո­կոս վս­տա­հու­թյան քվե ու­նե­ցող իշ­խա­նու­թյու­նը այ­սօր 7 տո­կոս էլ չի կա­րող հա­վա­քել։
-Դեռ կան մար­դիկ, ո­րոնք, Փա­շի­նյա­նի սի­րած բա­ռամ­թեր­քով ա­սեմ, օգտ­վում են ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թյան կե­րակ­րա­տաշ­տից։ Դրա հա­մար նրանք սի­րո խոս­տո­վա­նու­թյուն­ներ են ա­նում, Փա­շի­նյա­նի տար­բեր օր­գան­ներն ու­տե­լու մր­ցույթ­ներ հայ­տա­րա­րում։ Ի­մա՝ ու­նեն անձ­նա­կան շահ։ Բայց այս մար­դիկ պի­տի գի­տակ­ցեն, որ այդ ա­մե­նը ժա­մա­նա­կա­վոր է, պի­տի մի­միայն հայ­րե­նի­քի շա­հի հետևից գնալ։ Այ­սօր ման­կա­վա­ճա­ռու­թյան մա­սին ենք ար­դեն խո­սում, ո­րի մա­սին մենք հա­ճախ են բարձ­րա­ձայ­նել, դրա­նից հե­տո ԱԱԾ-ն 30 մա­նուկ­նե­րի վա­ճառ­քի մա­սին հա­ղոր­դագ­րու­թյուն է տա­րա­ծել։ Բայց չտե­սանք, որ դրա­նից հե­տո որևէ հի­վան­դա­նո­ցի տնօ­րեն պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան են­թարկ­վեր։ Մեծ հարց է նաև, թե ին­չու է այս մա­սին հոդ­վածն ա­ռա­ջի­նը տպ­վում «Հայ­կա­կան ժա­մա­նակ»-ում։ Իշ­խա­նա­կան կայ­քով, թեր­թով է դա հրա­պա­րակ­վում, ին­չու՞։ Քա­նի դեռ մենք ու­նենք Ֆեյս­բու­քում հայ­հո­յող­ներ, պե­տա­կան շա­հն անձ­նա­կան շա­հից ստո­րա­դա­սող­ներ, մեր խն­դիր­նե­րը չեն վե­րա­նա։ Մարդ­կանց հետ լուրջ աշ­խա­տանք­ներ պի­տի տա­նել, զրու­ցել, ընդ­գր­կել սո­ցիա­լա­կան ծրագ­րե­րի մեջ։ Մար­դիկ ի­րենք կա­րող են շարժ­ման ա­ռաջ­նորդ դառ­նալ։ Ե­թե մարդն իր ժա­մա­նա­կը, գի­տե­լի­քը ներդ­նում է ընդ­հա­նուր գոր­ծի հա­մար, կլի­նի զար­գա­ցում։
-1,5 տա­րի ա­ռաջ մար­դիկ ոգևո­րու­թյամբ դուրս ե­կան փո­ղոց, բայց հի­մա կա­մաց-կա­մաց հիաս­թա­փու­թյան ա­լի­քը մե­ծա­նում է, կհա­ջող­վի՞ նո­րից ոտ­քի հա­նել մարդ­կանց։
-Շատ կարևոր է, թե ին­չի շուրջ ես մարդ­կանց հա­մախմ­բում։ Մարդ­կանց հա­մախմ­բել էր «Մեր­ժիր Սեր­ժին» կար­գա­խո­սը, հար­թա­կից որևէ քա­ղա­քա­կան տեքստ, ծրա­գիր չի հն­չեց­վել։ Աս­վել է ըն­դա­մե­նը՝ ոչ մի մուկ և ձուկ չի պլս­տա­լու, բո­լո­րին պա­տե­րին ենք ծե­փե­լու, փռե­լու ենք աս­ֆալ­տին։ Հար­թա­կից հն­չել են հա­կաի­րա­վա­կան հրա­հանգ­ներ, մարզ­պետ­ներ աշ­խա­տան­քից ա­զատ­վե­ցին։ Քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ոգևո­րու­թյու­նը սրա­նով էր պայ­մա­նա­վոր­ված։ Քաղ­տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի կի­րառ­մամբ մարդ­կանց զոմ­բիաց­րել էին։ Ա­վե­լին, մաս­նա­գետ­ներ կան, ո­րոնք չեն բա­ցա­ռում նաև օ­դում հա­տուկ նյու­թե­րի տա­րա­ծու­մը, ո­րոնք ան­ջա­տում են մարդ­կանց գի­տակ­ցա­կա­նը և նույն ա­լի­քի մեջ մտց­նում։ Այդ ա­լի­քի տակ չըն­կան այն մար­դիկ, ո­րոնք ու­նեն կր­թա­կան, գի­տա­կան ո­րո­շա­կի մա­կար­դակ, ան­ցած ու­ղի։ Պետք չէ մարդ­կանց միայն լո­զունգ­նե­րի ներ­քո հա­վա­քել։ Ա­սա­ցին՝ Սեր­ժին, Սա­շի­կին կկա­լա­նա­վո­րենք, նրանց գո­ղա­ցած փո­ղե­րը հետ կբե­րենք ու մար­դիկ լավ կապ­րեն։ Մարդ­կանց հար­կա­վոր է հա­մախմ­բել մի­մյանց օգ­նե­լու, գործ ա­նե­լու գա­ղա­փար­նե­րի շուրջ։ Երբ մարդ­կանց միան­գա­մից մեծ հույ­սեր ես տա­լիս, հե­տո ա­մեն ինչ կորց­նում են, հայ­տն­վում են դեպ­րե­սիվ վի­ճա­կում, գլ­խում ար­տա­գաղ­թե­լու միտք է ա­ռա­ջա­նում։
-Վերևում նշե­ցիք, որ ներ­սում իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը պա­տե­րազմ են հայ­տա­րա­րել: Ձեր դի­տարկ­մամբ, հատ­կա­պես ո՞ր ո­լորտ­ներն են հայ­տն­վել այդ թի­րա­խում։
-Ա­ռա­ջին ռազ­մա­վա­րա­կան ուղ­ղու­թյու­նը կր­թու­թյունն է, ո­րը խայ­տա­ռակ վի­ճա­կի է հա­սել։ Այս հար­ցում մե­ղադ­րում եմ բո­լո­րին, ո­րոնք այս հար­ցում պա­տաս­խա­նա­տու են ե­ղել, նրանք մեր պե­տու­թյան դեմ հան­ցա­գոր­ծու­թյուն են ա­րել։ Այ­սօր փոր­ձում են հիմ­նա­հա­տակ քան­դել այս ո­լոր­տը, քա­նի որ հար­վա­ծի տակ է մեր լե­զուն։ Կր­թու­թյան նա­խա­րա­րի ա­թո­ռը զբա­ղեց­նող ան­ձը 4 տող չի կա­րող ան­գիր ա­նել, էլ չա­սեմ, որ դա պի­տի 4-րդ դա­սա­րա­նից ար­դեն ի­մա­նար, ա­վե­լին. կաս­կած­ներ ու­նեմ, որ մեր հիմն էլ չգի­տի։ Մեր դպ­րոց­նե­րում և ման­կա­պար­տեզ­նե­րում տա­րի­ներ շա­րու­նակ, հի­մա ա­վե­լի ակ­տիվ ներ­մու­ծում են պղ­ծու­թյուն­նե­րի քա­րոզ։ 3-6 տա­րե­կան­նե­րի հա­մար հի­մար գր­քույկ էին տպել, որն ա­ռող­ջա­պա­հա­կան, էլ չա­սեմ սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյան տե­սան­կյու­նից խիստ վտան­գա­վոր է։ Յու­րա­քան­չյուր ծնող պի­տի ու­շա­դիր լի­նի, թե իր ե­րե­խան ում հետ է շփ­վում, և դպ­րո­ցում ինչ են դա­սա­վան­դում։
Հա­ջորդ հար­վա­ծը ե­կե­ղե­ցուն են հասց­նում, ո­րով ու­զում են մեր պե­տու­թյու­նը պար­զա­պես ոչն­չաց­նել։ Ռազ­մա­վա­րա­կան մյուս ուղ­ղու­թյունն ա­ռող­ջա­պա­հու­թյունն է, ե­թե չու­նես ա­ռողջ բնակ­չու­թյուն, չես ու­նե­նա­լու աշ­խա­տող, զին­վոր, նոր սե­րունդ։ ՈՒ­ղիղ հար­վա­ծի տակ է նաև մեր ըն­տա­նի­քի ինս­տի­տու­տը։ Ա­պաս­տա­րան­ներ են ստեղ­ծում, ա­մեն ձևով ու­զում են մտ­նել ըն­տա­նիք­ներ, որ­պես­զի բա­ժա­նու­թյուն­նե­րի տո­կոսն ա­վե­լաց­նեն։ Սար­սա­փե­լին այն է, որ այս ա­մե­նին մաս­նակ­ցում են հա­յի ազ­գա­նու­նով մար­դիկ, ո­րոնք հա­նուն փո­ղի սե­փա­կան մորն էլ կվա­ճա­ռեն։ Մեր պաշտ­պա­նու­թյան բա­նա­կի գե­նե­րալ­նե­րի վար­կա­բեկ­ման ար­շավ է սկս­վել։ Մեր ե­րե­խան այ­սօր ի՞նչ է տես­նում՝ վար­կա­բեկ­վել են գե­նե­րալ­նե­րը, բժիշկ­նե­րը, ու­սու­ցիչ­նե­րը։ Ե­րե­խան մտա­ծում է` գնամ դառ­նամ գե­նե­րալ, որ հե­տո ինձ հայ­հո­յե՞ն։ Այն­պես են ա­նում, որ մեր ե­րե­խա­նե­րը ե­րա­զեն դառ­նալ տրանս­գեն­դեր, մա­րի­խուա­նիստ։ Այ­սինքն, ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կար­գի փո­փո­խու­թյուն է տե­ղի ու­նե­նում։ Երբ դու մեր ար­ժե­հա­մա­կար­գը ծաղ­րում ես, մարդ­կանց ա­սում ես՝ հե­տամ­նաց, ու­զում եմ ա­սել՝ ե՞ս եմ հե­տամ­նա­ցը, որ ազ­գա­յին ար­ժեք­ներն եմ գո­վա­բա­նում, թե՞ դուք, որ ի­րար քր­տինք շն­չե­լով, մինչև այ­սօր հան­րա­յին տրանս­պոր­տում ի­րար գիրկ նս­տած երթևե­կում եք։ Ինձ շատ ան­հան­գս­տաց­նում է այն, որ դր­սի խմ­բակ­ներն ի­րենց ա­պազ­գա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հա­մար օգ­տա­գոր­ծում են մեր ե­րի­տա­սարդ­նե­րին։ ԱԺ-ում, կա­ռա­վա­րու­թյու­նում կան մար­դիկ, ո­րոնք ու­նեն ա­ռող­ջա­կան խն­դիր­ներ, նրանց տվել են ո­րո­շա­կի ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­ներ, ա­պազ­գա­յին ար­ժեք­ներ սեր­մա­նել ու որ­պես գոր­ծիք օգ­տա­գոր­ծում են մեր պե­տու­թյան դեմ։ Այդ մարդ­կանց ըն­դա­մե­նը կա­սեմ՝ իմ խիղ­ճը տան­ջում է, որ մենք պե­տու­թյունն այն օ­րի ենք հասց­րել, որ ձեզ օգ­տա­գոր­ծում են մեր պե­տու­թյան դեմ։ Ես պատ­րաստ եմ իմ բո­լոր ռե­սուրս­նե­րը ներդ­նե­լու, որ ձեզ հետ պա­հեմ այդ ազ­գա­կոր­ծան ծրագ­րի ի­րա­կա­նա­ցու­մից։

Զրույ­ցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ