Իսկ ու՞ր է հայկական դիվանագիտությունը
Առաջին միջազգային կազմակերպությունը, որի նպատակը խաղաղության հաստատումն ու պահպանումն էր միջազգային համագործակցության զարգացմամբ, դա Ազգերի լիգան էր, որը ստեղծվեց ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի նախաձեռնությամբ առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո։
Ազգերի լիգայի կյանքը կարճ էր, այն չկարողացավ կատարել իր առջև դրված խնդիրները։
Աշխարհի նոր վերաբաժանումը փաստացի լուծարեց Ազգերի լիգայի գործունեությունը։
Մեզ համար այն հիշվեց Հայաստանի մանդատով, որը հանձնվեց ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնին, սակայն որևէ գործնական, քաղաքական և անվտանգային հարց չլուծեց հայերիս համար։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո հիմնականում Ստալին-Ռուզվելտ-Չերչիլ եռյակի ջանքերով ստեղծվեց երկրորդ միջազգային կառույցը՝ ՄԱԿ-ը։
Այս դեպքում մենք հաղթող ճամբարում էինք։
Աշխարհի նոր վերաբաժանումը նոր չէ, որ սկսվել է, բայց չի ավարտվել։
Աշխարհաքաղաքական և հատկապես աշխարհատնտեսական նոր կապերի ձևավորման բուռն գործընթաց է սկսված, որտեղ ՄԱԿ-ը որպես միջազգային կառույց որևէ դերակատարում չունի, նրա հեղինակությունը խարխլված է, իսկ ապագան մշուշոտ։
ՄԱԿ-ի անգործությունը մենք մեր մաշկի վրա զգացինք 44-օրյա պատերազմում ու դրանից հետո և հատկապես Արցախի էթնիկ զտմամբ։
ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի հիմնական անդամ ՌԴ-ն հատուկ ռազմական գործողություն է վարում ՈՒկրաինայում և այս գործողությամբ ՌԴ-ն նաև համաշխարհային հիմնական խաղացողի իր տեղն է ընդգծում ու կարծես Եվրամիությունը լուսանցքում է հայտնվում։
Գերտերություն ԱՄՆ-ին որպես հակակշիռ կարող էր հանդես գալ Եվրամիությունը Մեծ Բրիտանիայի հետ միասին, սակայն Brexit-ն այդ գործընթացը խաթարեց, իսկ այժմյան ճաքճքված Եվրամիությունը տապալեց հակակշիռ լինելու հանգամանքը։
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը գործարքների մեծ վարպետ է, իսկ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը պրագմատիկ քաղաքական գործիչ և կարծում եմ, որ նրանք անդրկուլիսային համաձայնության արդեն եկել են, համաձայնություն, ուր տեղ չունի Եվրամիությունը։
Կարծում եմ՝ հունվար-փետրվար ամիսներին ուկրաինական ճակատում հրադադար կլինի և կսկսվեն բուն դիվանագիտական ակտիվ աշխատանքներ։
Իսկ ու՞ր է հայկական դիվանագիտությունը․․․
Աշխարհի միակ կղզային քաղաք-պետություն Սինգապուրի վարչապետ Լի Կուան Յուն նշել է․
«Սինգապուրը պիտի ընդունի աշխարհն այնպիսին, ինչպիսին այն կա, մենք շատ փոքր ենք, որ այն փոխենք։Բայց մենք կարող ենք փորձել առավելագույնի հասցնել տարածաշրջանի մեծ «ծառերի» շուրջ մանևրելու մեր տարածությունը»։
Բայց չէ՞ որ մենք շատ հաջող նման դիվանագիտական փորձ էլ ենք ունեցել:
Դավիթ ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Այս պահին մենք ապրում ենք մեր պատմության ամենածանր փուլերից մեկը: ՈՒկրաինայի վրա ճնշումը հիմա առավելագույնն է։ ՈՒկրաինան կարող է կանգնել չափազանց բարդ ընտրության առաջ` կա՛մ արժանապատվության կորուստ, կա՛մ հիմնական գործընկերոջ հնարավոր կորուստ։ Կա՛մ բարդ 28 կետերի ընդունում, կա՛մ անչափ ծանր ձմեռ
-
Ասում են… Ինչո՞ւ մենք 2020 թվականին այդ պատերազմը չկանխեցինք։ Չէ՞ որ կարող էինք կոշտ զգուշացնել Ադրբեջանին, որ ուժային լուծում թույլ չենք տա։ Եվ ոչինչ էլ չէր լինի
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
Տարածաշրջանային
Հայաստանը, որպես էլեկտրաներգիա արտահանող երկիր, չի տեղավորվում Անկարայի ու Բաքվի տարածաշրջանային նկրտումների մեջ
Իրականում հայ-թուրքական էներգետիկ փոխգործակցությունն արդեն ընթանում է, ինչպես ասում են՝ «գետնի վրա»: Ու խոսքը Թուրքիայից նավթամթերքի ներկրման մասին չէ, ինչի մասին գրել էի օրերս:Democracy & Freedom Watch-ի համաձայն՝ 2025 թ. հունվար-հոկտեմբեր ժամանակահատվածում Հայաստանը Վրաստանի տարածքով Թուրքիա է արտահանել 30,60 մլն կՎտ.ժ էլեկտրաէներգիա...
