Մահվան վարագույրից այն կողմ

(սկիզբը` այստեղ)

ՀՈՒԴԱԻԶՄ ԿԱՄ ՄՈՎՍԻՍԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Հուդաիզմի կամ մովսիսական հավատի հետնորդները, այսինքն` հրեաները, որոնք մերժեցին իրենց Մեսիային՝ Հիսուսին, մնացին Թորայի օրենքների շրջանակներում: Նրանք էլ են, բնական է, խորհում անխուսափելի մահվան մասին: Ահա մի քանի հրեական ռաբբիների մտորումներ մահվան մասին. «Հարցրին ռաբբի Յոհանանին. «Ինչո՞ւ են մեռնում անօրենները»: Նա պատասխանում է. «Որովհետև անօրենները քանի դեռ ապրում են, բարկացնում են սուրբ Աստծուն. օրհնյալ է Նա: Սա համաձայն այս խոսքի. «Դուք բարկացնում եք Տիրոջը ձեր գործերով» (Մաղաքիա 2.17): Երբ նրանք մեռնում են, դադարում են մեղանչելուց ու այլևս չեն բարկացնում Աստծուն, ինչպես որ գրված է. «Այնտեղ են հիմա ամբարիշտները, որ բորբոքեցին զայրույթը Տիրոջ»:
-Այդ դեպքում ինչո՞ւ են մեռնում արդարները:
-Որովհետև մինչ նրանք ապրում են, պետք է պայքարեն իրենց չար հակվածության դեմ: Երբ նրանք մեռնում են, հանգիստ են գտնում: Սա համաձայն այս խոսքին. «Այնտեղ հանգչեցին մարմնով տանջվածները» (Հոբ 3.17):
Եվ ըստ հուդայական կրոնի, մահից հետո մարդիկ անցնում են կամ Եդեմի այգի՝ «Երկնային ակադեմիա», կամ էլ Գեհեն, բայց ժամանակավորապես, որովհետև պիտի գա Մեսիան ու փրկի Իսրայելը:
Հրեաների սպասած Մեսիան՝ Հիսուս Քրիստոսը, եկավ, բայց Նրան խաչելով սպանեցին, ու ինչքան պիտի սարսափեն մեռնող հրեաները, երբ մարմնից դուրս գալուց հետո դեմ առ դեմ հանդիպեն հարություն առած իրենց Մեսիային:
Մեկ այլ մեկնաբանություն.
Երբ Յոհանան բեն Զաքարի տղան մահացավ, աշակերտները եկան մխիթարելու նրան:
Առաջինը ռաբբի Եղիազարն է մտնում, նստում նրա առաջ ու ասում.
-Թույլ կտա՞ս, ուսուցիչ, մխիթարության խոսք ասեմ:
-Ասա՛:
-Նախածնող Ադամը որդի ուներ, ու երբ նա մեռավ, Ադամը մխիթարվեց իր վշտից, ինչպես գրված է. «Եվ Ադամը նորից պառկեց կնոջ հետ» (Ծննդոց 4.25):
-Մի՞թե քիչ է իմ վիշտը, որ դու հիմա ինձ հիշեցնում ես Ադամի վշտի մասին,- պատասխանեց նրան Յոհանան:
Ներս մտավ ռաբբի Հեշուան ու ասաց.
-Թույլ կտա՞ս, ուսուցիչ, քեզ մխիթարության խոսք ասեմ:
-Ասա՛:
-Հոբը տղաներ ու աղջիկներ ուներ, ու նրանք բոլորն էլ մեռան: Հոբը մխիթարվում էր ասելով. «Աստված տվեց, Աստված վերցրեց, օրհնյալ է Անունը Նրա» (Հոբ 1.21): Մխիթարվիր և դու, ուսուցիչ:
-Մի՞թե քիչ է իմ վիշտը, որ դու հիմա ինձ հիշեցնում ես Հոբի վիշտը,- պատասխանեց նրան Յոհանան:
Ներս մտավ ռաբբի Հովսեփն ու ասաց.
-Թույլ կտա՞ս, ուսուցիչ, քեզ մխիթարության խոսք ասեմ:
-Ասա՛:
-Ահարոնը երկու մեծ որդիներ ուներ, երկուսն էլ մի օրում մեռան: Եվ Ահարոնը մխիթարվում էր, ինչը հաստատվում է գրվածքով. «Ահարոնը լռեց» (Ղևտ. 10.3): Լռությունը նշանակում է մխիթարություն: Դո՛ւ էլ մխիթարվիր, ուսուցիչ:
-Մի՞թե քիչ է իմ վիշտը, որ դու հիմա ինձ հիշեցնում ես Ահարոնի վիշտը,- պատասխանեց նրան Յոհանան:
Ներս մտավ ռաբբի Սիմեոնն ու ասաց.
-Թույլ կտա՞ս, ուսուցիչ, քեզ մխիթարության խոսք ասեմ:
-Ասա՛:
-Դավիթ թագավորը որդի ուներ, ու նա մեռավ, և Դավիթը մխիթարվեց, ինչը հաստատվում է գրվածքով. «Եվ մխիթարեց Դավիթը Բերսաբեին, քնեց նրա հետ ու նա որդի ծնեց և անունը Սողոմոն դրեցին» (Բ Թագ. 12.24): Դու ևս մխիթարվիր, ուսուցիչ:
-Մի՞թե քիչ է իմ վիշտը, որ դու հիմա ինձ հիշեցնում ես Դավիթ թագավորի վիշտը,- պատասխանեց նրան Յոհանան:
Ներս մտավ ռաբբի Էլիազար բեն Ազարիան, նստեց նրա առջև ու ասաց.
-Քեզ մի առակ պատմեմ: Դու նման ես մարդու, որին թագավորը գանձ տվեց ի պահ: Ամեն օր այդ մարդը հառաչում էր ու ասում. «Վա՜յ ինձ: Ե՞րբ եմ արդյոք ազատվելու ինձ հանձնարարված այս գանձը պահպանելու պարտականությունից»: Այդպես էլ քեզ հետ, ուսուցիչ, քեզ Աստված որդուդ տվեց, ում դու նախանձախնդրորեն սովորեցրիր Թորան ու մարգարեները, ու գրվածքները, և մեր իմաստունների խոսքերը: ՈՒ որդիդ անմեղությամբ գնաց այս աշխարհից: Արդյո՞ք պետք է դու չմխիթարվես նրանով, որ անաղարտ վերադարձրիր գանձդ, որ տրված էր քեզ ի պահ:
-Էլիազար, զավակս,- ասաց Յոհանան,- դու ինձ լավ մխիթարեցիր, այդպես պետք է մահացածների համար միմյանց մխիթարեն մարդիկ:
(շարունակելի)

Մեհրուժան ԲԱԲԱՋԱՆՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Բա­րի հով­վի կեն­դա­նի օ­րի­նակ
• Հոգևոր ավարայր է սկսվել
• Այդ օրը Թադեոս ու Բարդուղիմեոս առաքյալները խոսել են հայերեն
• Հավատքով քայլենք այս աշխարհում տրված մի թիզ ժամանակը
• «Աստծո բոլոր ստեղծածները լավ են, և խոտան բան չկա»
• «Սովորեցրու ինձ ընթանալ ճշմարտության, արդարության ու սիրո ճամփաներով»
• «Այր մարդու հետ չպառկես, ինչպես պառկում են կնոջ հետ, որովհետև դա պղծություն է»
• Ամուլ կանանց ընտիր սերունդները
• «Մեծ լուսատուն` ցերեկը իշխելու համար, իսկ փոքր լուսատուն` գիշերը իշխելու համար»
• Լույսը խավարի հետ նույն տեղում չի լինում
• Իմաստուն ծերը
• Երբ Տերը նորից վերադառնա, երկնքում նախ Հիսուսի նշանը պիտի երևա
• Ինչու Իսրայելը չընդունեց Հայոց եղեռնի բանաձևը
• Տերը օրհնի և հաստատ պահի մեր Հայաստան աշխարհը
• «Մարդիկ, որ ունեն աստվածապաշտության կերպարանք, սակայն ուրացել են նրա զորությունը»
• Երբ եղբայրները կռվում են, օգտվում են թշնամիները
• Մասնաբաժին ունե՞ս քո նախնիների հոգևոր հարստությունից
• «Աստված այնպես սիրեց աշխարհը, որ Իր Միածին Որդուն տվեց»
• «Ինչ չափով չափեք, նույն չափով էլ ձեզ կչափվի»
• Ազգային բարեկենդան

Մեկնաբանություններ