«Եթե լավ գին, լավ պայմաններ առաջարկեն, կվաճառենք, եթե ոչ` ոչ»

Գազի գնի բարձրացումը չմարսած, էներգետիկայի ոլորտում ի հայտ եկավ մի նոր «սենսացիոն» խոսակցություն. կառավարությունը պատրաստվում է վաճառելու «ՀայՌուսգազարդ»-ին իր ունեցած-չունեցած բաժնետոմսերի վերջին 20 %-ը, և այս գործընթացը արդեն բանակցային փուլում է: Եվ այսպես` «կվաճառվի՞ այն, թե՞ ոչ» հարցով դիմեցինք էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար ԱՐՄԵՆ ՄՈՎՍԻՍՅԱՆԻՆ:

-Չգիտեմ, երբ իմանամ` կտեղեկացնեմ։
-Գազի սակագնի բարձրացման շուրջ ևս մեկ տարուց ավելի հստակ պատասխան չէիք տալիս:
-Ես պատասխանել եմ և ասել եմ, որ բանակցություններից հետո միայն կարող եմ հստակ բան ասել:
-Մենք Ձեզ ասում էինք, որ 2013-ին գազի սակագինը կբարձրանա, իսկ Դուք պնդում էիք, որ այդպիսի բան չի լինի:
-Ես ընդամենն ասել եմ, որ բանակցություններն ընթանում են։ Համենայն դեպս, 2013-ի առաջին կիսամյակում գազի գինը չբարձրացավ: Ես ամբողջ տարվա համար կանխատեսում չեմ արել:
-Հիմա «ՀայՌուսգազարդի» բաժնետոմսերի 20 % -ի վաճառքը նպատակայի՞ն է:
-Նպատակային չէ։ Եթե լավ գին, լավ պայմաններ առաջարկեն, կվաճառենք, եթե ոչ` ոչ: Բաժնետոմսերը անպայման վաճառելու նպատակ չունենք:
-Ըստ տարբեր վերլուծաբանների` բաժնետոմսերի 20 %-ի վաճառքը պայմանավորված է կառավարության որոշմամբ` 30 % գազի գնի սուբսիդավորման հետ: Այսինքն` կառավարությունը լուծում է սուբսիդավորման համար պահանջվող գումարի հարցը:
-20 % բաժնետոմսերի գինը շատ ավելի փոքր է սուբսիդավորվող գումարից։
- Այսինքն` սուբսիդավորման գումարն ավելի՞ մեծ է:
- Այո:
-Ըստ հաշվարկների` սուբսիդավորման համար անհրաժեշտ է 140-150 մլն դոլար: Այսինքն` ստացվում է, որ պետության 20 %-ը 150 մլն դոլարից էժա՞ն է:
-Մենք չենք բանակցում մեկ տարվա համար։ Սուբսիդավորումը նախատեսվում է առաջիկա հինգ տարիների համար:
-Սուբսիդավորումը, ըստ էության, լոկալ և կարճաժամկետ ծրագիր է: Սակայն էներգետիկ համակարգը ռազմավարական նշանակության ոլորտ է: Արդյոք կարճաժամկետ ծրագիր շահելու նպատակով ճի՞շտ է հրաժարվել ռազմավարական ոլորտից: Մենք մեր էներգետիկայի ոլորտը չենք վտանգում` այն ամբողջությամբ մեկ այլ պետությանը տալով, խոսքը Ռուսաստանի մասին չէ, որ պետությունն էլ լինի: Ի դեպ, այդ քաղաքականությունը կարծես թե օրինաչափություն է մեր երկրի համար:
-ՀՀ-ում էներգետիկայի համակարգում գործող ձեռնարկությունները լիցենզավորվող գործունեություն են ծավալում: Այսինքն` գործունեություն իրականացնելու համար նրանք պետք է ստանան լիցենզիա, որում ամրագրված են այն խաղի կանոնները, որոնք գործում են ՀՀ-ում: Հետևաբար, անկախ նրանից, թե այդ ձեռնարկությունները որ երկիրն են ներկայացնում, ինչպիսի մաշկի գույն ունեն, ինչպիսի աչքեր ունեն կամ ինչպիսի մտածելակերպ, եթե մեր դաշտում պետք է աշխատեն, ուրեմն պետք է գործեն լիցենզիայով սահմանված խաղի կանոններով: Հակառակ դեպքում լիցենզիան կկասեցվի։ Երկրորդ, լիցենզավորված գործունեությունից բացի, նաև նրանք աշխատում են հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի սահմանած դաշտում` ֆինանսական առումով: Այսինքն` իրենց հաշվետվությունները, ֆինանսական հոսքերը, ակնկալվող շահույթները կարգավորվում են այդ դաշտում` համաձայնեցնելով մեզ հետ: Հետևաբար, օրենսդրությամբ էն գլխից մենք մեր երկրի անվտանգությունը ապահովագրել ենք, և որևիցե խնդիր լինել չի կարող:
-Բայց չմոռանանք, որ նաև տվյալ ձեռնարկությունը կարող է որոշել իր անելիքները` իր պետության շահերից ելնելով:
- Ոչ, նման բան չի կարող լինել:
- Ինչո՞ւ չի կարող, հնարավոր է` խնդիրը կապ չունենա էներգետիկայի հետ, բայց տվյալ երկրի շահը մեկ այլ քաղաքականության հարթությունում թելադրող դառնա:
-Այդ մտածելակերպով ցանկացած հարց կարելի է շահարկել, և Ձեր ասածը էներգետիկայի համակարգի հետ կապ չունի:
-Այս պահին խոսում ենք էներգետիկայի ոլորտից, դրա համար էլ այդ օրինակն եմ բերում: Դրա համար ասում եմ, որ կամաց-կամաց այդպիսով թույլ ենք տալիս, որ բոլոր երկրները ցանկացած պահի թելադրող դառնան:
-Ի՞նչ պետք է թելադրեն. դիցուք, Ֆրանսիան, ի՞նչ պետք է մեզ թելադրի:
-Չգիտեմ: Բայց եթե ռազմավարական ոլորտն օտարելը շահավետ լիներ, զարգացած պետությունները ևս այդ ուղիով կընթանային: Մինչդեռ աշխարհում ռազմավարական ոլորտները մեծ մասամբ պետական են, և դրանց կողքին գործում են մասնավորները: Եթե այդքան անվտանգ է օտարելը, ապա իրենք էլ այդպես կաշխատեին:
-Մենք ունենք պետական ռազմավարական ընկերություններ, որոնց գործունեությունը ռազմավարական նշանակություն ունի, և նրանք երբևիցե մասնավորեցման ենթակա չեն։ Օրինակ, «բարձրավոլտ էլեկտրական ցանցերը», դիսպետչերական կամ համակարգի օպերատորական ընկերությունները, հաշվարկային կենտրոնը: Սրանք այն ընկերություններն են, որոնց գործունեությունն ու նշանակությունը ռազմավարական են:
-Իսկ «ՀայՌուսգազա՞րդը». գազը ռազմավարական նշանակություն չունի՞:
- Ոչ , այն ընդամենն առք ու վաճառք իրականացնող ընկերություն է:
-Բայց գազը ներկրելու խնդիր ունենք: Մենք բնական պաշար չունենք, և այն ռազմավարական նշանակություն ունի մեզ համար:
-Այո, դրա համար այն երկրները, որոնք գազ են մատակարարում և շահ ունեն սահմանի վրա, փորձում ենք նրանց սահմանից ներս քաշել, որ նրանք շահագրգռված լինեն գազը կայուն մատակարարելու հարցում:
-Այսինքն բաժնետոմսերի վաճառքը նաև դրանով եք պայմանավորում:
-«ՀայՌուսգազարդը» հանդիսանում է բաժնետոմսերի 80 %-ի սեփականատերը, և այն նրանց արդեն այդ հնարավորությունը տալիս է:
-Հայաստանն այլընտրանքային գազ չունի և, ըստ որոշ խոսակցությունների, իրանական գազը ևս տնօրինում է «ՀայՌուսգազարդը»:
-Նման բան չկա: ԻԻՀ-ից Հայաստան գազի ներկրումը Հայաստանինն է և իրականացնում է հայկական «Երևան ՋԷԿ» ՓԲԸ -ն: Մենք գազի ներկրման ընդամենը երկու տարբերակ ունենք` ԻԻՀ-ից և ՌԴ-ից: Այսօր իրանական գազն ավելի բարձր է Ռուսաստանի կողմից առաջարկվող գնից: Ինչո՞ւ է բարձր: Որպեսզի այս հարցը հասկանանք, պետք է վերլուծենք իրավիճակը: Պետք է հասկանանք, թե իրանական կողմը որքան գազ է արդյունահանում, ինչքան է այն ինքնաբավ: Պետք է դիտարկել նաև, թե ինչու է Իրանը Թուրքիայից այսօր գազ գնում, ինչ գնով է գնում, այդ հարաբերություններում գնային ինչ տենդենցներ կան, ինչ գնով է Իրանը գազ արտահանում և որ երկրներին, ինչու է այսօր միջազգային դատարաններում Թուրքիայի կառավարությունը դատական գործընթացների մեջ մտել ԻԻՀ-ի գազի ազգային ընկերության հետ: Այս ամենը երբ վերլուծում ենք, ապա հասկանալի է դառնում, որ նա չի կարող աջ ձեռքով թանկ գնել, ձախ ձեռքով էժան վաճառել:
-Մի քանի տարի առաջ խոսվում էր , որ Հայաստանն իրանական գազի համար կարող է դառնալ տարանցիկ երկիր, բայց դա տեղի չունեցավ: Արդյո՞ք պատճառն այն չէր, որ «ՀայՌուսգազարդը» Հայաստանում գրեթե մենաշնորհ ունի:
-Նման բան չկա: Հիմա էլ եմ ասում` տարանցիկ գազ ունենալը տնտեսապես շահավետ է, սակայն չմոռանանք, որ դրա համար, բացի մեր ցանկությունից և վաճառող կողմից, պետք է լինի նաև երրորդ կողմը` գնորդը: Հիմա այդ կողմը կա՞, կամ եղե՞լ է:
-Բա այն ժամանակ ինչո՞ւ էիք նման հայտարարություն անում, եթե երրորդ կողմը չկար:
-Հնարավոր է, վաղը, մյուս օրը հայտնվի երկու սուբյեկտ` Իրանը և մյուսը գնորդ երկիրը, և մենք այդ դեպքում կարող ենք տարանցիկ երկիր դառնալ: Հիմա էլ եմ ասում` մենք կարող ենք ապահովել տարանցիկությունը, և այն շատ շահավետ կլինի: Սակայն ԻԻՀ-ի գազի հետ կապված միշտ ասել և ասում եմ, որ ներկա գործող խողովակաշարը մեզ պետք է մեր երկրի ներքին էներգետիկ անվտանգության խնդիրները լուծելու համար:
-ՈՒսումնասիրե՞լ եք, թե որ երկիրն է ցանկանում իրանական գազ ստանալ Հայաստանի միջոցով:
-Մենք չենք կարող մտնել մատի և մատանու արանքը: Մեր խնդիրն է լուծել մեր երկրի էներգետիկ անվտանգության ապահովումը:

Զրույցը`
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ