Բարեգործություն անելով` լավ է չիմանալ արածդ բարիքի մասին

Երանի ողորմածներին, որովհետև նրանք Աստծուց ողորմություն պիտի գտնեն (Մատթ. 5;7)։
Թեթևակի քննելով մեր խիղճը, ըստ նախորդ չորս երանության պատվիրանների, մենք կարծես սկսեցինք հասկանալ, թե որքան մեղավոր ենք Աստծո առաջ:
Որքան կարիք ունենք ողորմության, որովհետև անհնար է անգամ թվել մեր բոլոր մեղքերը, որոնցով մենք շարունակում ենք չարչարել ու խաչել Տիրոջը: Հինգերորդ երանության պատվիրանն այս կերպ հասկացնում է մեզ, թե ինչպես կարող ենք ձգել Աստծո Ողորմությունը մեղավորներիս վրա: Ստուգենք մեր խիղճը և տեսնենք՝ ապրու՞մ ենք մենք այնպես, որ ուրիշին ողորմություն անելով, համարձակություն ունենանք Տիրոջից խնդրելու ողորմություն` հուսալով մեր մեղքերին ներում ստանալ:

Տերն ասաց. «Ինչպես ցանկանում եք, որ ձեզ հետ վարվեն մարդիկ, այդպես էլ դուք վարվեք նրանց հետ» (Մատթ. 7;12): Ո՞վ մեզնից չի զգացել կարիքը բարի խոսքի` կյանքի ծանր հանգամանքներում: Որքան ուրախ ենք մենք տեսնելու մեր կողքին բարեպաշտ և պատասխանատու մարդուն: Սրտացավ և զգայուն մարդը կրում է իր մեջ գթասրտության սկզբնական դիմագիծը: Բոլորի համար նա ցանկալի, հարազատ և օգտակար մարդ է: Իսկ ո՞վ մեզնից չի ուզում, որ հիվանդության, վշտի և փորձության ժամանակ Աստված ողորմած և գթասիրտ գտնվի մեր նկատմամբ և Իր գթառատ հայրական հայացքով նայի մեր հեծեծանքներին ու վշտերին: Դրան է տանում միայն գթասրտության ուղին: Աստծո Խոսքն ասում է. «Երանի նրան, ով մտածում է խեղճի ու աղքատի մասին, նեղության օրը Տերը կփրկի նրան» (Սաղ. 40, 1-4): Եկեք քննենք մեր խիղճը` բռնե՞լ ենք մենք գթասրտության ուղին:
Կան մարմնավոր ողորմության գործեր և կան հոգևոր ողորմության գործեր:
Մարմնավոր ողորմության գործերն են` քաղցածին կերակրել, հագեցնել ծարավյալներին, հագցնել մերկին, կամ անհրաժեշտ զգեստի կարիքն ունեցողին: Կանգ առնենք այս երեք առաքինությունների վրա: Կատարու՞մ ենք արդյոք մենք սիրով և պատրաստակամությամբ առաքինության այս գործերը: Ո՛չ:

Մենք շահասեր ենք ու ժլատ: Եթե երբևիցե կտրում ենք մեզնից չնչին մասնիկը բարեգործության համար, ապա չափազանց գոհանում ենք մեզնից և համարում ենք, որ կատարեցինք այս պատվիրանը, որովհետև մենք փնտրում ենք սեփական հանգիստը, վախենում ենք ինչ-որ բանով նեղել մեր անձերը, ինչ-որ բանում սահմանափակել և մահու չափ վախենում ենք մեր հարմարությունները զոհել ի շահ մերձավորի: Այստեղից էլ անբուժելի տառապում ենք անգթության և խստասրտության մեղքերով:
Մենք չենք փնտրում այն թշվառներին, ովքեր իրապես օգնության կարիք ունեն: Իսկ եթե մեկը մեզ ցույց տա ուրիշի աղքատությունը, ապա մենք սկսում ենք հաշվել նրա եկամուտները և քննել կյանքը` մեր ագահությանը արդարացում տալու համար:
Իսկ հնարավոր է մեկը որոշել է կուտակել «նեղ օրվա համար» իրեր կամ դրամ և հաճախ, այս մոլուցքով տարված, մերժել է մերձավորին նրա կարիքի ժամանակ: Այսպիսով գործում ենք սեփական ունեցվածքի վրա հույս դնելու մեղքը, այլ ոչ թե ապավինում ենք Տիրոջը:
Սուրբ Սիմեոն Աստվածաբանը շատ խիստ է ասում. «Ով ունի թաքցրած դրամ, նրա համար անհնար է հուսալ և հավատալ Աստծուն»:

Ով ձեզնից տառապում է նման մոլուցքով, շտապեք արձակել ձեր հոգիները, բաժանեք, տվեք կարիքավոր մարդկանց ձեր թաքցրած դրամները, նվիրեք խոնարհված տաճարի շինության համար, տվեք այն ձեր և հարազատների հոգու փրկության համար:
Ո՛վ Տեր, տրամադրի՛ր մեր սրտերը` բաժանելու գոնե այն մասը, առանց որի մենք կարող ենք հանգիստ և անկարիք ապրել, ազատի՛ր մեզ ընչասիրության մոլուցքից և մի թող, որ հույս դնենք անցողիկ և անհաստատ հարստության վրա: Դարձյալ մարմնավոր ողորմության գործեր են` այցելել բանտարկյալներին, հիվանդին, սպասավորել նրան և նպաստել նրա ապաքինմանը կամ օգնել քրիստոնեաբար պատրաստվելու մահվանը, հյուր ընդունել և օթևան տալ ճամփորդին: Մեր ծանոթների շրջապատում հաստատ կգտնվի հիվանդ, տկար և անօգնական մեկը. օգնու՞մ ենք մենք նրանց. Ո՛չ: Մենք չունենք ոչ ուժ, ոչ ժամանակ դրա համար, իսկ վեճերի, բամբասանքների, զվարճանքների, դատարկ և անօգուտ ժամանցի համար մենք չենք խնայում ժամանակը: Մի՞շտ ենք ուրախ և սրտաբաց ընդունում հյուրերին կամ անօթևաններին մեր տանը: Իրապես մեծ երջանկություն է հյուր ընդունել, մանավանդ, օթևան և հանգիստ տալ ուխտավոր մարդուն, որ եկել է Աստծուն աղոթելու և կարողության չափով ծառայելու նրան:

Տիրոջը հաճելի են ազնիվ աշխատանքով վաստակած ունեցվածքից արվող ողորմությունները, ոչ թե հափշտակությամբ, խաբեությամբ և անօրինությամբ ձեռք բերվածից։ Ողորմություն տալու համար պետք է սահմանափակենք մեր ծախսերը, այլապես աղքատների բաժինն ենք հափշտակում, քանզի մեր ավելցուկը իրենց է պատկանում: Այսպես են ուսուցանում Եկեղեցու սուրբ հայրերը:
Սուրբ Հովհաննես Ոսկեբերանն ասում է. «Ողորմությունը ոչ թե դրամ բաժանելն է, այլ քրիստոնեական գթասրտությամբ» այն կատարելը։ Իսկ դա նշանակում է, որ բարեգործությունը հոժարությամբ և ուրախ սրտով պետք է անենք, աղքատների հանդեպ հարգանքով ու անկեղծ սիրով` հիշելով, որ «երանելի է տալը, քան վերցնելը», և ոչ մի կերպ չստորացնել ու չվիրավորել այն մարդուն, ում ուզում ենք օգնել: Եվ դարձյալ Սուրբ Հովհաննես Ոսկեբերանն ասում է. «Եթե մեկն այս տրամադրությամբ չի տալիս, ապա լավ է չտալ, քանզի դա ողորմություն չէ, այլ իզուր ծախս»:

Ստուգենք մեր կյանքն ու քննենք խիղճը` ուրա՞խ սրտով ենք բարեգործում, թե՞ ոչ: Հոգետես սուրբ հայրերից մեկն ի հանդիմանություն իր անձին ասում էր. «Ես շատ ագահ մարդ եմ, որովհետև այն, ինչ տալիս եմ ուրիշներին, ափսոսանքով եմ տալիս»: Պետք է ողորմությունն անել գաղտնի: Պետք է օգնել ոչ թե սնափառությամբ և եսասիրությամբ` Աստծուց վարձք ստանալու ցանկությամբ, այլ անկեղծ սիրուց մերձավորի հանդեպ: Իսկ եթե «փող ես հնչեցնելու» քո արած բարեգործությունների մասին, ապա կխառնես դրանց քո սնափառությունն ու կեղծավորությունը: Այնժամ ուրիշներին հայտնի քո բարի գործը քեզ համար կդառնա չարիք: Դրա համար զգուշացե՛ք: Բարեգործություն անելով` լավ է չիմանալ արածդ բարիքի մասին, այսինքն, իսկույն մոռանալ այն և անցնել մյուս բարի գործերին: Իսկ Աստված, տեսնելով գաղտնին, կհատուցի քեզ հայտնապես:
Տե՛ր, ների՛ր մեզ՝ մեղավորներիս, և սովորեցրու՛ մեր բարի գործերը քրիստոնեավայել կատարել` հանուն սիրո և Քո մեծ փառքի։

Ռուսերենից թարգմանեց
Դարբասի հոգևոր հովիվ
Տեր Ընծա քահանա ՄԻՐԶՈՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ