ՈՒղղափառ արևելյան եկեղեցին քավարան՝ «պուրգատորիուս», բառը թարգմանեց «չիստիլիշչե», որը նշանակում է սրբարան կամ մաքրարան: ՈՒղղափառ եկեղեցին, չնայած չորդեգրեց քավարանի կաթոլիկական դոգմատիկ մոտեցումները, բայց և այնպես ընդունեց հոգիների հետմահու վիճակների այնպիսի ուսմունք, որն իր հիմքերում աղերսվում է արևելյանի հետ։ Օրինակ, ըստ ուղղափառների, հոգիները մահվանից հետո օգնության կարիք ունեն, այդ պատճառով եկեղեցին աղոթում է նրանց «կամա թե ակամա մեղքերի» թողության համար, այն հույսով, որ այն կմեղմացնի նրանց տանջանքները և ազատություն կշնորհի ի վերջո։

Սուվորով, Կուտուզով, Բեռնս, Մոցարտ, Պուշկին, Օսկար ՈՒայլդ, Ռուսաստանի կայսր Ալեքսանդր Առաջին, Կարլ Մարքս, Լև Տրոցկի, Վոլտեր, Գյոթե, Հայդն, Ռադիշչև... Որքան էլ տարօրինակ լինի, այս մարդկանց կենսագրություններում կա ընդհանուր մի բան, որ միավորում է նրանց։ Նրանք բոլորը եղել են մասոնական օթյակների անդամներ։

Խոսելու ենք մի թեմայի մասին, ինչը, կարելի է ասել, առաքելահիմն բոլոր եկեղեցիների «միստիկ գարշապարն» է, քանզի դրա պատճառով լուրջ տարաձայնություններ են առաջացել նրանց միջև։ Եվ Հայ առաքելական եկեղեցու յուրաքանչյուր գիտակից քրիստոնյա անշուշտ կասի, որ ո՛չ, քավարան չկա, քանի որ մեր վարդապետությունը այդ մասին ոչինչ չի ասում: Բայց մենք փորձենք այդ բառի հոգևոր շերտերը ներթափանցել, քանի որ այն կարևոր է լինելու թե՛ մեր անցած, գնացած ննջեցյալ հարազատների համար, և թե մեզ՝ դեռևս անդինին պատրաստվող հոգիներիս համար:

Մտասևեռումն իմ մեջ վաղուց ու անընդհատ կար, պարզապես հարմար պահի էի սպասում: Եթե որոնման տենդում էլ չէի, գոնե առիթը ձեռքիցս բաց չէի թողնելու: Այդ մեկը` հաստատ: Անկման, մարդու անկման տապալող թափը իր մեջ մի ստվերոտ, թանձր շերտ ունի, որից դենը մարդու մտքերը շաղվում են: ՈՒ տակը մնում է գայթակղությունը, վարագույրի փեշը հետ տանելու գայթակղությունը, գոնե մեկ կենսագրությամբ պարագծված սահմաններում մտովի մասնակիցը դառնալու չարաղետ վայրէջքի: Որովհետև երևույթը սրվում է օր օրի, ատամի սուր ցավի պես ուղեղիդ միջով անցնում, խփում է սրտիդ: ՈՒ հարցը կախվում է օդում` ի՞նչ եղավ, ի՞նչ պատահեց, որ մեր կողքին այսքան շատացան թափառական, անտուն մարդիկ, ինչպե՞ս պատահեց, որ այսպես հեշտացավ մարդու անկումը: Ահա և իմ մտասևեռումը, որ, նախախնամության կամոք, վերջապես գտավ իր թիրախին:

Գարինչան Բրազիլիայի ֆուտբոլի հավաքականի խաղացող էր: Նա աշխարհահռչակ ֆուտբոլիստ էր: Աշխարհահռչակ ֆուտբոլիստ Գարինչայի մի ոտքը մյուսից կարճ էր: Մի ոտքից կաղ Գարինչան, ասես ի հեճուկս բոլոր լիարժեքների, հանճարեղ էր հենց ոտքի սպորտում` ֆուտբոլում. նա հմուտ աճպարարի կախարդանքով, իր կաղ ոտքի շուրջ հակառակորդի մի ամբողջ թիմ էր պարեցնում-մոլորեցնում: Հանդիսատեսն արդեն մոռացել էր, որ նա կաղ է: ՈՒ որ ասում էին` Գարինչա, նրան ֆուտբոլային յուրօրինակ պտտահողմի մեջ էին տեսնում:

Հայերս կասենք՝ իհարկե Հայաստանում, քանի որ մեր մեծերն ասել են. «Հայաստան, երկիր դրախտավայր»: Բայց աշխարհում զանազան կարծիքներ կան այս մասին, այդ պատճառով փորձենք վեր հանել պատմական ճշմարտությունը:

Ընտանիքը Աստծո արարչագործություն է, Նրա կամքը բարի է` աճեցեք, բազմացեք: Բոլոր ժամանակներում անգնահատելի ու անփոխարինելի է եղել և մնում ընտանիքի դերը հասարակության, պետության համար. կայուն, ամուր երջանիկ ընտանիքը կարևոր հենասյուներից է: Երուխանի խոսքերով` ընտանիքը պետության ջերմաչափն է, երեխան` սնդիկը: Բայց հաճախ «ջերմաչափը» վնասվում է. ընտանիքները երկփեղկվում են, ընտանիքի անդամները ամենատարբեր պատճառների ու հանգամանքների բերումով հայտնվում են լուսանցքից դուրս, իհարկե, այստեղ հիմնականում դեր է խաղում մարդկային գործոնը:

Տարիներ առաջ էր երբ ես Լա Քրասենթայի ու Թահանգայի Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու հոգևոր հովիվն էի, մի օր զանգահարեց հավատացյալներից մեկը և մի կարևոր հարցով ուզեց տեսնել ինձ: Բնական է, ես սիրով համաձայնեցի: Եկավ, բարետես մի կին էր, հետո իմացա, որ երեք երեխաների մայր է, ամուսին էլ ունի: Մի քանի րոպե զրուցելուց հոտո սկսեց լաց լինել ու պատմեց իր ընտանիքի, մասնավորաբար տղայի մասին: ՈՒշադիր լսեցի նրան: Պատմությունն այս էր:

1975 թվականն էր: Վազգեն Վեհափառի մոտ իբրև քարտուղար աշխատում էի ավելի քան հինգ տարի (Վեհափառի թույլտությամբ 1970-1972 թվականներին երկու տարի կամավոր մեկնեցի զինվորության խորհրդային բանակում ծառայելու համար): Արդեն ամուսնացել էի և մեկ տարի էր, որ ձեռնադրվել էի ամուսնացյալ քահանա: Ապրիլի 30-ն էր: Վեհափառն ինձ ասաց, որ հաջորդ օրը` մայիսի 1-ին, հակառակ որ տոնական օր էր, լինեմ տեղում (մայիսի 1-ին Երևանի հրապարակում մեծ շքերթ էր լինում և հազարավոր քաղաքացիներ մասնակցում էին այս շքերթին, որը լինում էր նաև զինվորական կամ աշխատանքային), քանի որ հյուրեր պիտի ունենար և, բացի դրանից, անհետաձգելի գործեր կային անելիք իր հետ:

Վատիկանի մամլո ծառայությունը հաղորդել է, որ նոյեմբերի 25-ին նախատեսվում է Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հանդիպումը: