«Մենք չենք ամաչում մեր խորհրդային անցյալից, մենք հպարտ ենք այդ անցյալով»
Ալեքսանդր Շպակովսկին Բելառուսի Հանրապետության «Ցիտադել» վերլուծական նախագծի հեղինակն է: Նա Հայաստանում էր՝ մասնակցելու սեպտեմբերի 17-18-ը Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղում կազմակերպված «Հայաստանի մարզերը հօգուտ եվրասիական ինտեգրման» միջազգային կոնֆերանսին, որը կազմակերպել էր «Ինտեգրացիա և զարգացում» հետազոտության և վերլուծության հասարակական կազմակերպությունը: Հանդիպելով մեկնումից առաջ՝ հնարավորություն ունեցա նրա հետ հանգամանալից հարցազրույց ունենալ, որը կտպագրվի «Իրատես de facto»-ի սեպտեմբերի 23–ի համարում:
-Ինչպե՞ս եք տեսնում Հայաստանն արտաքին քաղաքականության մեջ:
-Ես իրավիճակը գնահատում եմ եվրասիական ինտեգրման կտրվածքով: Կտրականապես դեմ եմ բոլոր քաղաքագետներին ու քաղաքական գործիչներին, ովքեր ասում են, թե Հայաստանը քաղաքական արժեք չունի ԵԱՏՄ-ի համար: Այդպես չէ: Նախ՝ պետք չէ ամեն ինչ չափել առևտրատնտեսական տեսակետից, երկրորդ՝ և առևտրում, և տնտեսության մեջ Հայաստանը դեռ ամեն ինչ չի ասել և ամեն ինչ չեն ասել Հայաստանի գործընկերները ներքին շուկայում: Բացի այդ՝ Հայաստանը այն երկիրն է, որ վիթխարի սփյուռք ունի իր քաղաքական ազդեցությամբ ու ֆինանսներով: Եթե մենք կարողանանք Հայաստանին հետաքրքրել եվրասիական ինտեգրմամբ, շատ օգտակար կլինի: Հարցը պետք է ձևակերպել ոչ թե ի՞նչ ենք մենք ստանում Հայաստանի ինտեգրումով, այլ՝ ի՞նչ ենք մենք առանց Հայաստանի կորցնում: Ես գտնում եմ, որ Հայաստանում համարժեք չընդունվեց նախագահ Սերժ Սարգսյան որոշումը՝ միանալ Մաքսային միությանն ու Եվրասիական տնտեսական միությանը: Ձեր ազատական-ազգայնական խավը, որ շատ ակտիվ է հետխորհրդային մյուս երկրների համեմատությամբ, այդ որոշումը որակեց սպառնալիք հայկական ինքնիշխանությանը: Իբր՝ Ռուսաստանի ՛՛ուռռահայրենասիական՛՛, շովինիստական որոշ շրջանակներ պարտադրեցին այդ որոշումը: Այդպես չէ: Իմ կարծիքով՝ այն պայմաններում, որում Հայաստանը հիմա գտնվում է՝ թշնամական շրջապատման, տնտեսական շրջափակման մեջ, Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական աջակցությունն ունենալով, ՀԱՊԿ-ի անդամ լինելով, Հայաստանն այլ ընտրություն ոչ թե չէր կարող անել, այլ չպիտի աներ: Դա նորմալ, սուվերեն, ադեկվատ ընտրություն էր հօգուտ ԵԱՏՄ-ի: Ինձ չի զարմացնում, որ Հայաստանը միացավ, այլ զարմացնում է, որ այդքան ուշ միացավ: Դա պետք էր անել, երբ Ռուսաստանն ու Բելառուսը համատեղ ծրագրեր էին մշակում: Դա Հայաստանին պետք է քաղաքական, ռազմական, տնտեսական տեսակետից: Հիշեցնեմ, որ ոչ թե Մաքսային միությունը Հայաստանի առաջ կամ/կամ ընտրության պայման դրեց, այլ եվրակոմիսար Շտեֆան Ֆյուլեն, որ հիմա, չգիտես ինչու որոշումը փոխել է: Ես կարծում եմ՝ տնտեսական նկատառումներով:
-Աշխարհը սրընթաց է փոխվում: Բայց Հայաստանը ոչ միայն Հայաստանն է, այլև՝ Լեռնային Ղարաբաղը: Իր հերթին՝ պարոն Լուկաշենկոն ևս դեմ էր, որ Հայաստանը Լեռնային Ղարաբաղի հետ միանա ԵԱՏՄ-ին:
-Լեռնային Ղարաբաղի հարցով զբաղվում է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը: Բելառուսը հետխորհրդային տարածքի երկրների նկատմամբ իր արտաքին քաղաքականության մեջ ավանդաբար ելնում է իր խաղաղարար առաքելությունից: Մեզ համար հետխորհրդային տարածքը մեր հարազատ տարածքն է: ԽՍՀՄ-ի փլուզումը մենք հիվանդագին ընդունեցինք: Մեր ժողովուրդը 1990-ին հանրաքվեում դեմ քվեարկեց ԽՍՀՄ-ի կազմաքանդմանը, մենք չենք ամաչում մեր խորհրդային անցյալից, մենք հպարտ ենք այդ անցյալով: Այդ պատճառով հետխորհրդային տարածքի ցանկացած դժբախտություն մենք ծանր ենք տանում: Եվ ոչ մի դեպքում մենք ոչինչ չենք անի, որ հակամարտությունը լրացուցիչ սրենք: Մենք կողմերից ոչ մեկին ոչ կաջակցենք, ոչ կմեղադրենք: Լեռնային Ղարաբաղի հարցը, իմ կարծիքով, Երևան-Բաքու-Մոսկվա քաղաքական կամքի դրսևորման հարթության մեջ է: Բարդ հարց է, բայց այնպես պետք է լուծվի, որ բոլորը գոհ մնան: Ինչ վերաբերում է մեր դիրքորոշմանը, պետք է հավատալ ոչ թե կուլուարային ասեկոսեներին, այլ փաստերին:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար
Իրանի նախագահի այցը Ադրբեջան օրերս մեծ դժգոհություն առաջացրեց Հայաստանում, մանավանդ որ, բարեկամ երկրի առաջնորդը Բաքվում սիրո խոսքեր հնչեցրեց մեր թշնամու մասին։Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը կրկին շնորհավորեց Ադրբեջանին Արցախը գրավելու համար, ապա պայմանագրեր կնքեց տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում...
