Օֆշորի հակառակ կողմը

Օֆշորյան սկանդալը, կարծես, շարունակում է մնալ քաղաքական քննարկումների առաջին հորիզոնականում` ըստ էության, երկու գործարարի ֆինանսական վեճից վերածվելով ներքաղաքական զարգացումների, վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի անձն ու գործունեությունը հերթական անգամ քննադատելու գործոնի: Անկասկած, դատախազությունը մոտ ժամանակներս պարտավոր է խոսել վարչապետի դիմումի մասին և իրավական գնահատական տալ, թե ինչպե՛ս է պատահել, որ Տիգրան Սարգսյանը, չլինելով Կիպրոսում և չլիազորելով որևէ մեկին իր անունից նման քայլի դիմելու, հայտնվել է օֆշորում գրանցված կազմակերպության փայատերերի շարքում: Սա կարևոր խնդիր է, քանզի սկանդալի առանցքային հատվածում է հայտնվել բարձրագույն իշխանության մի ներկայացուցիչ, որը մշտապես հայտնի է եղել իր մութ անցյալի բացակայությամբ: Բացի դրանից, Տիգրան Սարգսյանի կերպարը հայկական քաղաքական դաշտում որոշակի հեղափոխություն մտցրեց, քանզի նա վարչապետի պաշտոնում նշանակվելու առաջին իսկ օրից քաղաքական և կառավարչական նորամուծություններ բերեց, որոնք կապված են ինտելեկտուալ գործընթացների հետ և հեռու էին քաղաքական համակարգում կարծրացած «թայֆայական» մոտեցումներից:
Օֆշորային սկանդալի շուրջ բարձրացված աղմուկը գալիս է ապացուցելու, որ հասարակությունը և նրա քաղաքական կյանքը կարգավորող ինստիտուտները դեռևս երկար ճանապարհ ունեն անցնելու, որպեսզի կարողանան խնդիրներին տալ արդարացի գնահատականներ և գտնել խնդիրների լուծման առավելագույնս արդյունավետ մեխանիզմներ: Բոլոր երկրներում էլ բիզնեսը հարկերից խուսափելու նպատակ ունի, և պետականության հզորության չափման միավորներից մեկն էլ այն է, թե ինչքանով են պետական ինստիտուտները կարողանում բիզնեսն ու գործարար հարաբերությունները կարգավորող խաղի կանոնները պահել վերահսկողության ներքո, բացահայտել և կանխարգելել հարկերից խուսափելու մեխանիզմները: Այս առումով Հայաստանում դեռևս մեծ անելիք կա: Օֆշորային սկանդալն ապացուցեց, որ քաղաքական ուժերի մեծամասնությանը հետաքրքրեցին ոչ թե երկու գործարարի վեճն ու նրանց մասնակցությամբ օֆշորային մեխանիզմի առկայությունը, այլ վարչապետի և բարձրաստիճան հոգևորականի մասնակցությունը (ինչը խիստ վիճելի է) այս պատմությանը:
Վարչապետի մասնակցության խնդիրը քաղաքական սպեկուլյացիաների վերածողներն այդպես էլ չեն ցանկանում ուսումնասիրել, բարձրաձայնել ու հասարակության դատին ներկայացնել այն խնդիրը, թե արդյոք օֆշորային լվացումների տեսքով Հայաստանից գումարներ հոսո՞ւմ են արտասահման, թե՞ ոչ, և ի՞նչ ծավալների մասին է խոսքը, հայ օլիգարխներից ովքե՞ր են օֆշորային մեխանիզմներում վարպետացած և, ի վերջո, ինչպե՞ս նվազագույնի հասցնել օֆշորային ճանապարհով Հայաստանից գումարների արտահոսքը: Արդեն իսկ պարզ է, որ վարչապետը կապ չունի երկու գործարարի բիզնես վեճի պատճառով ծագած խնդրի հետ, սակայն քաղաքական իմաստով հասարակությունը ոչինչ չշահեց այս պատմությունից: Որևիցե մեկն այդպես էլ չանդրադարձավ հայ օլիգարխների օֆշորային արկածներին, դրանց մեխանիզմներին և կանխարգելման մեթոդներին: Մինչդեռ սա կարող էր բարենպաստ հող ստեղծել օֆշորի հակառակ կողմն ուսումնասիրելու և Հայաստանում ստեղծված նյութական բարիքները երկրում պահելու, պետական-հասարակական բարօրության նպատակին ծառայեցնելու համար:

Ալբերտ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ