«Ոչ վարակիչ հիվանդությունները կարելի է կանխել, եթե քաղաքականության վեկտորը փոխվի»

Անցած շաբաթ կայացած առողջապահության միջազգային 4-րդ համագումարն առանձնացավ իր ուղղվածությամբ. առանձնակի ուշադրություն դարձվեց ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանը, սրտանոթային համակարգի և դիաբետի շուրջ առավել մանրամասն քննարկումներ ծավալվեցին։ Մասնագետների գնահատմամբ` այս հիվանդությունների ծագման արտաքին հիմնական շարժառիթներից է սնունդը։ «Իհարկե, կան անկատար մեխանիզմներ, սակայն մենք չենք փորձում թաքնվել դրանց հետևում։ Մեր խնդիրն է բացահայտել դրանք և լուծումներ գտնել։ Փորձում ենք գտնել այնպիսի լուծումներ, որոնք ընկալելի լինեն բոլոր կողմերի համար և ապահովեն բարձր արդյունավետություն»,- նշել է առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը։
Այն, որ առողջ սնունդը առողջության ապահովման կարևոր բաղադրիչներից մեկն է, կասկած չկա։ Հարցի կարևորությունը գնահատելով` զրուցեցինք ՌԴ ԳԱ սննդի ինստիտուտի տնօրեն, համագումարի պատվիրակ ՎԻԿՏՈՐ ԹՈՒՏԵԼՅԱՆԻ հետ։

-Պարոն Թուտելյան, մինչ սննդի խնդրին անցնելը, գնահատեք, խնդրեմ, ինչպիսի արդյունքներ տվեց այս համագումարը։
-Առաջին և կարևոր արդյունքը մասնագետների շփումն է, ինչը լուրջ դեր ունի տեղեկատվության փոխանակման հարցում։ Ինչպես գիտեք, տեղեկատվությունն առողջապահության ոլորտում ևս զարգացման շարժիչ ուժերից մեկն է։ Մեր օրերում հատկապես մարդկային շփման սով կա, այդ բացը հնարավոր եղավ լրացնել այս համագումարի միջոցով։ Երկրորդ, շատ արդյունավետ էին սատելիտային սիմպոզիումները, որոնց ընթացքում քննարկվեցին խնդիրներ, որոնք առկա են ոչ միայն Հայաստանում, այլև ողջ աշխարհում։ Գործնական առումով այս սիմպոզիումները դրական արդյունք կտան, քանի որ միջազգային ճանաչում ունեցող գիտնականների դասախոսություններին ներկա էին մասնագետներ Հայաստանի տարբեր մարզերի բժշկական կենտրոններից։
-Հայաստանում մոտ մեկ տարի քննարկվում է ալյուրին ֆոլիաթթու խառնելու հարցը, որը մասնագետներին բաժանել է երկու մասի։ Մի մասը համոզված է, որ այդպիսով շատ հիվանդություններ կկանխվեն, մյուս հատվածը համոզված է, որ կավելանա քաղցկեղով տառապողների թիվը։ Ըստ Ձեզ` ո՞րն է ճշմարտությունը։
-Երբ լսում եմ պնդումներ, թե ֆոլիաթթվի որոշ քանակի ավելացումը քաղցկեղածին է, տխրում եմ։ Նման դատողությունները բնորոշ են ցածր մշակույթ ունեցող ազգերին։ Միշտ համոզված եմ եղել, որ Հայաստանը մտավոր բարձր մշակույթ ունի։ Ամբողջ աշխարհը ալյուրի մեջ ֆոլիաթթու է ավելացնում, և լուծվում է միկրոնյութերի դեֆիցիտի խնդիրը արյան մեջ։ Չեմ հասկանում ընդդիմացողների հիմնավորումները։ Այդ միկրոնյութերը օրգանիզմի համար ունեն կարևոր նշանակություն։ Ֆոլիաթթվի ավելացման հետևանքով մի շարք եվրոպական երկրներում 30-80 տոկոսով նվազել են նյարդային խողովակի արատները նորածինների մոտ, իսկ Հայաստանում դրան դեմ են, ցավալի է։ Ի դեպ, նկատենք, որ ֆոլիաթթուն ալյուրի մեջ կիրառվել է նաև Խորհրդային Միության տարիներին և դադարեցվել է այդ քաղաքականությունը 90-ականներին, այսինքն` Միության փլուզումից հետո։ Ինչպես գիտեք, Խորհրդային Միությունում շատ հիվանդություններ մեծ թափով չէին զարգանում։
-Ըստ Ձեզ, Հայաստանի առողջապահության ոլորտում կա՞ն ուղղություններ, որտեղ խնդիրները մեծ են։
-Բժշկությունը, ընդհանրապես առողջապահությունը, տեղում կանգնած չէ, անընդհատ զարգացման մեջ է։ Սա մի գիտություն է, որն ամենօրյա զարգացման անհրաժեշտություն ունի։ Այս օրերին մենք քննարկեցինք պրոֆիլակտիկ բժշկության խնդիրները։ Գաղտնիք չէ, որ ոչ մի երկիր ի վիճակի չէ անընդհատ ներդրումներ կատարելու բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում և այս մրցակցությունում առաջ անցնելու մյուսներից։ Ամբողջ աշխարհը դա հասկացել է, այդ ճանապարհով էլ միջազգային խոշոր կառույցների դեկլարացիայի համաձայն, կարևորվեց պրոֆիլակտիկ բժշկությունը։ Այս ոլորտում զգալի դեր է հատկացված ճիշտ և առողջ սննդակարգին։ Այս հարցն այնքան կարևոր է, որ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան գումարեց սննդի հատուկ կոնգրես, որում քննարկվեցին ոչ վարակիչ հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցները։ Սրա առանցքում դիտարկվեց ճիշտ սնունդը։ Ոչ վարակիչ հիվանդությունները կարելի է կանխել, եթե քաղաքականության վեկտորը փոխվի դեպի առաջնային առողջապահությունը, այսինքն` կարևորվեն առողջ ապրելակերպը և պրոֆիլակտիկ բժշկությունը։ Գաղտնիք չէ, որ ավելի հեշտ է հիվանդությունը կանխելը, քան բուժելը։ Ի դեպ, կրկին պետք է հիշենք Խորհրդային Միության փորձը և նշենք, որ այդ ժամանակներում պրոֆիլակտիկ բժշկությունն առաջնային էր։ Այժմ դրա կարևորության մասին խոսում է ողջ աշխարհը։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, հայրենական առողջապահությունը աշխարհի առողջապահության մաս է կազմում, ինչը նշանակում է, որ մարտահրավերները նույնն են։

Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ