Ռուսերենով քծնելիս հիշեք, որ հայերենով դա ավելի տգեղ է հնչում

Օրեր առաջ Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվաբանական համալսարանում տեղի ունեցած «Ռուսերենը որպես Եվրասիական միության ստեղծման և զարգացման քաղաքակրթական հիմք» թեմայով քննարկման ժամանակ համալսարանի ռեկտոր Գայանե Գասպարյանն ասել էր, թե սովետի ժամանակ ռուսերենի ազդեցությունն այնքան մեծ էր, որ հայաստանցիները հայերեն դիմում գրել չգիտեին և ապա հավելել մեր օրերի համար` «Չնայած պետական լեզուն հայերենն է, բայց ռուսերենը շարունակում է մեզ հարազատ մնալ»: Ռեկտորի ռուսահաճությունը պարզապես ցնցող է: Հետաքրքիր է, եթե Սերժ Սարգսյանը պաշտոնապես հայտարարեր ոչ թե ՄՄ-ին անդամագրվելու այլ ԵՄ-ի հետ ասոցացման համաձայնագիրը ստորագրելու մասին, Գայանե Գասպարյանը դիֆերամբներ էր ձոնելու անգլերենի՞ն: Ես ինչ որ չեմ հիշում, որ սովետի ժամանակ ռուսերեն դիմում գրած լինեմ որևէ տեղ: Իմ` դպրոց ընդունվելիս մայրս դիմումը գրել է հայերեն, երաժշտական դպրոցի ժամանակ` նույնը, հետո բժշկական ուսումնարան ընդունվեցի, հրաշալի հիշում եմ` դիմումս հայերեն էր, ԵՊՀ դիմելիս` նույնպես: Այս ամենը` սովետի ժամանակ: Այն ժամանակվա` ռուսական կրթություն ունեցողների և ավելի շատ` հայ քաղքենիների ռուսալեզու խոսքը հիմք չէր կարող լինել, որ այսօր այնքան ջերմագին հիշեինք մեր սովետառուսահպատակ ժամանակները, որ մի հատ էլ կարոտախտով համակված ասեինք` չնայած հայերենը պետական լեզուն է, բայց ռուսերենը մեզ դեռ հարազատ է:

Այս առիթով հայ թատրոնի կատակերգակ Կարպ Խաչվանքյանին հիշեցի: 1990 թիվն էր: Հարցազրույց էի վերցնում դերասանից: Խաչվանքյանը խոսում էր միմիայն հայերեն` այն պարագայում, երբ իր կրթությունը ռուսական էր: Ուզում էր ցույց տալ, որ ինքը կարող է ոչ պակաս հայերեն խոսել: Զրույցի ընթացքում, երբ խոսում էր ստալինյան ժամանակների մասին, խոսքի մեջ օգտագործեց «тупик» բառը: Ասացի` այո: Կրկնեց`«тупик»: Ասացի` այո, այո, հասկանում եմ: Ասեմ, որ մինչ այդ նախապես իրեն առաջարկել էի ռուսերեն խոսել, չէր համաձայնել: Ի վերջո, ձայնը բարձրացրեց` «тупик»: Հասկացա, որ բառի հայերեն համարժեքն է ակնկալում ինձնից, բայց ես արդեն հոգեբանորեն նույն «тупик»-ում էի հայտնվել ու հայերենը լեզվիս չէր գալիս: Չորրորդ անգամ գրեթե գոռաց` «тупик», ու ես էլ իր հետ ` «փակուղի»: «Օ՜, այո, ինչ գեղեցիկ բառ է»,-ասաց Խաչվանքյանը: Առակս զի՞նչ կցուցանե: ԵՊԼՀ-ում հնչած ռուսերենամետ ելույթները մեր բարձրագույն կրթական համակարգը սպասարկողների նկատմամբ ավելի շատ անվստահություն, քան թե հարգանք են ներշնչում: ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանատան խորհրդականի մոտ ռևերանսներ անելը խոսում է անհարգալից վերաբերմունքի մասին, բայց, նախևառաջ, սեփական անձի նկատմամբ: Գայանե Գասպարյանն ու նրա նմանները ի՞նչ են սպասում միջինից ցածր կալիբրի ռուս չինովնիկ Վիկտոր Կրիվոպուսկովից, երբ հալումաշ են լինում ռուսերենի մասին խոսելիս:

Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հե՜յ, հեղափոխություն, ո՞ւր մնացիր
• Հանրահավա՞ք եք ուզում, ինքնե՛րդ էլ արեք
• Եռյակում միմյանց հետ հայտարարություններո՞վ են խոսում
• Գյումրու ռուսական ռազմակայանը նախընտրելի ԶԼՄ-ներ ունի՞
• Սխալ տնտեսական քաղաքականությունը հարվածում է սպառողի գրպանին
• «Ժառանգության» հետ մի բան այն չէ
• Օրենքները լավն են, երբ գործում են
• «Ժառանգությունն» ինքն է իրեն դուրս դրել ընդդիմադիր դաշտից
• Ո՞վ պետք է փոխհատուցի գյուղացու կրած վնասի համար
• Դեղերի գները, այնուամենայնիվ, կբարձրանան
• Լիդինգթոն. «Հայ-թուրքական արձանագրությունները պետք է կատարվեն առանց հետաձգման»
• Ծառուկյանն ավելի քան կոմպրոմիսային է
• ԲՀԿ-ի «վազքը» ավելի կարճ կլինի, քան ենթադրվում էր
• Նոր ընդդիմություն կձևավորվի՝ ընդդեմ իշխանության և ոչիշխանականների
• Իշխանափոխությունից հետո «լավ» ընկերները կմնա՞ն համակարգում
• Հոկտեմբերի 27-ի բեռն ու Հայաստանի ապագան
• Գագիկ Ծառուկյանը ներողություն կխնդրի՞
• Ի՞նչ կա Ծառուկյանի մտքին
• Երբ որդեկորույս մայրերին քաշքում են ինչպես խուլիգանների
• Երբ հասցեատերն ավելի կարևոր է, քան հարցն ինքնին

Մեկնաբանություններ