Ապրիլի 26-ին վերընտրվեցին Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը և Սուդանի նախագահ Оմար ալ Բաշիրը՝ ստանալով ընտրողների ձայների համարյա 90 տոկոսը: Բայց նրանք միակը չեն և ունեն մրցակիցներ: Աշխարհի լավագույն նախագահների տասնյակը այս տեսքն ունի.
10. Իդրիս Դեբի (Չադ)՝ 88,7 %
2011-ին Իդրիս Դեբին չորրորդ անգամ վերընտրվեց նախագահ 88,7%-ով: Նախկին ռազմական օդաչուի քաղաքական երկարակեցության գաղտնիքը համարում են բանակը՝ 70 հազար հիանալի զինված մարդիկ՝ Աֆրիկայի ամենաուժեղ բանակներից մեկը: Չադը երբեմն տարածաշրջանի ժանդարմի դեր է կատարում՝ ինչպես Մալիում ու Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետությունում: Հաջորդ ընտրությունները 2016-ի ապրիլին են: Իդրիս Դեբին դեռ ոչինչ չի ասում հինգերորդ անգամ նախագահ դառնալու մտադրության մասին:
9. Բաշար Ասադ (Սիրիա)՝ 88,7 %
2014-ի հունիսին, քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում, Սիրիայում նախագահական ընտրություններ կազմակերպվեցին: Բաշար Ասադը հաղթեց 88,7 % -ով: Հաֆեզ Ասադի որդին (Սիրիայի նախագահը՝ 1971- 2000) ընդդիմությանը շանսեր չթողեց՝ նրանք միասին ստացան 7,5 %. 2007-ին նրա իրավասությունները հաստատվեցին հանրաքվեով՝ ընտրողների 97 %-ը որոշեց ևս յոթ տարի նրան նախագահ թողնել: Ոչ ոք չի կարող ասել՝ ինչ կլինի Բաշար Ասադի ու Սիրիայի հետ 2021-ին:
8. Իսլամ Քարիմով (ՈՒզբեկստան)՝ 90,39 %
Այս տարի Իսլամ Քարիմովն ինքն իրեն գերազանցեց՝ 2007-ին նրան ընտրել էին ընդամենը 88%-ով: 1990-ին նա դարձավ ՈՒզբեկական ԽՍՀ-ի նախագահ, 1991-ին՝ անկախ ՈՒզբեկստանի: Երբ 2015-ին Իսլամ Քարիմովը վերընտրվեց, դիտորդները նրան չներեցին բազում խախտումները, նաև նորից առաջադրվելը՝ Սահմանադրությամբ պետության ղեկավարը կարող է ընտրվել միայն երկու անգամ:
7. Պիեռ Նկուրունզիզա (Բուրունդի)՝ 91,6 %
Ապրիլի 26-ին Բուրունդիի մայրաքաղաք Բուժումբուրում փողոցային մարտեր սկսվեցին, երեք զոհ եղավ: Պատճառը նախագահ Պիեռ Նկուրունզիզայի երրորդ անգամ նախագահի թեկնածու առաջադրվելու մտադրությունն էր: Ընդդիմությունը համարում է, որ դա հակասում է Սահմանադրությանը և Արուշի պայմանագրին, որը վերջ դրեց քաղաքացիական պատերազմին: Իրավիճակի սրումը հարցականի տակ կարող է դնել հունիսի 26-ին նշանակված ընտրությունները:
6. Պոլ Կագամե (Ռուանդա)՝ 93 %
2000-ին փոխնախագահ Պոլ Կագամեն կարողացավ նախագահ դառնալ մի պետության, որի վրա ծանր բեռի պես կախված է թութսիների ցեղասպանության հիշողությունը (Կագամեն թութսի է): Սկզբում նրան նախագահ ընտրեց խորհրդարանը, երեք տարի անց նա ստացավ ձայների 95 %-ը, 2010-ին վերընտրվեց 93 %-ով և կառավարում է Ռուանդան բռունցքի մեջ հավաքած: 2017-ին նա կարող է նորից առաջադրել թեկնածությունը:
5. Оմար ալ Բաշիր (Սուդան)՝ 94,5 %
72-ամյա Օմար ալ Բաշիրը նախագահում է արդեն 26 տարի՝ 1989-ի հեղաշրջումից հետո: Հերթական հաղթանակը նրան շատ հեշտ տրվեց, թեպետ ուներ 13 մրցակից, որ անկապ մարդիկ էին՝ ընդդիմությունը ի նշան բողոքի հրաժարվել էր մասնակցել ընտրություններին: Արևմուտքը ընտրությունները որակեց առանց ժողովրդավարական լինելու գոնե մեկ շանսի: Նա Դարֆուրի կոտորածների մեղսակցության համար միջազգային հետաքննության տակ է:
4. Թեոդորո Օբիանգ Նգեմա Մբասոգո՝ (Հասարակածային Գվինեա)՝ 95,4 %
36 տարում իշխանությունը նրան դեռ չի ձանձրացրել: 2009-ին նրան վերընտրեցին 95,4 %-ով, դա նահանջ էր՝ նախորդ ընտրություններում 97 % ուներ: Առողջական վիճակը ստիպում է մտածել իրավահաջորդի մասին, որ կարող է դառնալ որդին՝ Թեոդորո Օբիանգ Նգեմա Մանգեն, որ հիմա երկրորդ փոխնախագահն է:
3. Աբդել Ֆատահ աս-Սիսի (Եգիպտոս)՝ 96,9 %
96,9%-ը անկասկած, հարգանք է ներշնչում, բայց 2014-ին «Մուսուլման եղբայրներին» գահընկեց անելուց հետո ընտրատեղամասեր գնացել է եգիպտացիների 46 %-ը: Մարշալ Աբդել Ֆատահ աս-Սիսին կողմ է ժողովրդավարության, «բայց ոչ հիմա»:
2. Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդով (Թուրքմենստան)՝ 97,14 %
2012-ին նրան վերընտրեցին 97,14%-ով: В 2010-ին նա իրեն պաշտոնապես հռչակեց «արկադաղ»՝ ազգի հովանավոր, 2011-ին՝ բացեց իր պատվին կառուցած նստավայրը 60 հազար խորանարդ մետր տարածքով:
1. Նուրսուլթան Նազարբաև (Ղազախստան)՝ 97,7%
ԽՍՀՄ-ի վերջին տարիներին նա կոմկուսի աշխատակից էր, հետո գլխավորեց անցումային շրջանն ու իշխանությունը պահում է աներեր: Ապրիլի 26-ին նրան համարյա 98 % ձայն տվեց ընտրողների 95 %-ը: 74-ամյա նախագահը խոստացավ սոցիալական կայունություն ու տնտեսական բարգավաճում: 2011-ին նա ստացել էր 95,5 % ընդամենը:
Ֆրանսիական "Slate.fr"-ը վերցրել է տվյալները ElectionGuide-ից:
Տպավորիչ է, չէ՞: Նախկին ԽՍՀՄ և Աֆրիկա: Այսինքն՝ ժողովրդավարությունը գործնականում բացառում է ազգի միակամությունը: Բոլոր այս երկրներում ապրում են մարդիկ, որ մտածում են, երազանքներ ունեն, ծնվում են, սովորում են, աշխատում են, արտագաղթում են, գոհ են ու դժգոհ են, պայքարում են իրենց գաղափարների համար: Եվ՝ ընտրում են, ինչպես տեսնում եք: Եվրոպացիները անգամ ամենակատաղի երազներում այսքան ձայներ չէին երազի: Իսկ գուցե նրանք պարզապես հաշվել չգիտեն, երբ ով ում ձայն տա-չտա, հաշվվում են միայն «ճիշտ» ձայները, պակասեց՝ ավելացվում են: Ո՞վ է ստուգելու: Ստուգողները յուրայիններն են, դատավորները՝ ենթակաները: Այդպես էլ ապրում են: ՈՒմ՝ ինչ գործն է: Ո՞Ւմ են խանգարում: Իրենց երկիրն է՝ իրենց ընտրողները: Իրենք էլ միակն են, որ կարող են նախագահել: Չէ, չեմ հեգնում: Չեմ էլ զարմանում: Արձանագրում եմ ընդամենը:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Որևէ մեկը դեռ կարո՞ղ է կասկածի տակ առնել ընտրությունները Հայաստանում՝ ազատ, արդար ու թափանցիկ: