«Ֆիլմի առաջին ցուցադրումն անվճար կազմակերպվել է Թուրքիայի միակ հայաբնակ գյուղում՝ Վագըֆում»

«Կորուսյալ թռչուններ» («Yitik Kuslar») խաղարկային լիամետրաժ ֆիլմը նկարահանվել է Թուրքիայի մշակույթի նախարարության ֆինանսավորմամբ: Նախագիծը կյանքի է կոչել «Kara Kedi Film» («Սև կատու») ընկերությունը: «Կորուսյալ թռչունները» Հոլիվուդում արժանացել է միանգամից 3 մրցանակի՝ «Լավագույն ֆիլմ», «Լավագույն ռեժիսոր» և «Արմին Թ. Վեգների մարդասիրության մրցանակ»: «Սա այն ֆիլմն էր, որ պլանավորում էր նկարահանել Թուրքիայի մշակույթի նախարարությունը, որպեսզի, չժխտելով բռնագաղթը, ժխտի 1915 թվականի բուն ցեղասպանության փաստը: Ֆիլմը ավարտել են 2015-ի հուլիսին, սակայն արդեն ապրիլից դրա հատված-գովազդը տարածել են աշխարհի 113 երկրներում, որն ուղեկցվում է տեքստային հիշեցումով՝ նվիրված է «1915 թվականի դեպքերի 100-րդ տարելիցին»,- մեզ հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ ԷԴԻԿ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԸ:

-Ըստ Ձեզ` Թուրքիան այդ դափնիները ստացե՞լ է, թե՞ գնել:
-Մի՞թե կարծում եք, որ Թուրքիայի մշակույթի նախարարությունը 1915 թվականի 100-րդ տարելիցին նվիրված ֆիլմ կնկարահանի և հետևողական չի լինի, որ այդ ֆիլմը մրցանակ ստանա: Մրցանակները քաղաքական կոռուպցիայի դաշտում են այս պարագայում: Այսինքն, ֆիլմի բյուջեն հավանաբար դա էլ է նախատեսել:
-Ծանո՞թ եք ֆիլմին:
-Ֆիլմն ամբողջությամբ չեմ դիտել, դիտել եմ հատվածներ, քանի որ այն դեռևս լայն ցուցադրման չի ներկայացվել (այստեղ էլ թուրքական խորամանկ մոտեցում կա, ինչի մասին դեռ կասեմ), ծանոթացել եմ սցենարին: Արևմտյան Հայաստանի գյուղերից մեկում բնակվող Մարիամ և Պետո անունով երկու երեխաներ իրենց ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են աղավնիների հետ: Մի անգամ էլ, երբ գնում են անտառ՝ Պաչիկ անունով իրենց աղավնին թռցնելու, վերադառնում են և տեսնում, որ գյուղից բոլորը հեռացել են և իրենց մոռացել… Ֆիլմում միայն գյուղը լքելու պատկերներ են, չկան դիակներ, չկան հարձակման ու բռնության պատկերներ: Տպավորություն է ստեղծվում, որ բնակիչները մի հրամանով արագ հավաքել են իրենց ինչքն ու արագ հեռացել: Չի ասվում, թե գյուղի մնացած երեխաների հետ ինչ է կատարվում: Հետո սկսվում են երկու երեխաների արկածները, ինչն արդեն գեղարվեստական մոտեցման և տրամաբանության շրջանակներում է:
-Կինոդիտողն ի՞նչ է տեսնելու այս ֆիլմում` Թուրքիայի ժխտողականությո՞ւնը, թե՞ մեծահոգությունը` պատմական «փաստը» բարձրաձայնելու առումով:
-Այնքան վարպետությամբ է նկարահանված և նրբորեն ներկայացված թուրքական ժխտողականությունը ցեղասպանության փաստի անտեսման առումով, որ Թուրքիայի մշակույթի նախարարությունը որոշել է ֆիլմի առաջին ցուցադրությունն էլ ժխտողականության խորհրդանիշի վերածել: Նախարարությունը, որ ֆիլմի պատվիրատուն է և սեփականատերը, Թուրքիայում առաջին ցուցադրումն անվճար կազմակերպել է 2015 թվականի օգոստոսին՝ միակ հայաբնակ գյուղում՝ Վագըֆում, և հետո միայն տարածել թուրքական կինոթատրոնների ցանցում:
-Մեզ մո՞տ էլ փորձ կարվի այն ուրիշ լույսի տակ ներկայացնելու: Սա Թուրքիայի միակ և առաջին արձագանքը չէ 1915 թվականի դեպքերին:
-Թող ինձ ներեն նման կարծիքի համար, բայց հայության, հայկական կազմակերպությունների և հայ մամուլի մի հատված աննկարագրելի հրճվանք է ապրում, երբ որևէ թուրք գրող հիշատակում է հայերին կամ 1915 թվականը: Նույնը՝ արվեստի ոլորտում: Կարելի է, իհարկե, անդրադառնալ և գնահատական տալ, սակայն հրճվելու կարիք չկա: Երբ թուրքերն արվեստի լեզվով ասում են, որ 1915 թվականին հայերի աքսոր է եղել, մարդկային առումով այն ծանր է եղել հայ ժողովրդի համար, զարմանալի ոգևորություն է տիրում: Այդ մարդկանց հրավիրում են Հայաստան, նրանք շրջում են, հանդիպումներ ունենում, հեռուստաեթերից իրենց տեսակետը ներկայացնում: Այնպես որ, չեմ զարմանա, եթե մի օր այդ ֆիլմը Հայաստանում էլ մրցանակ ստանա: Այստեղ էլ է վերջերս հարգի դարձել թուրքական լիրան:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ