Ո՞վ է փակում ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակը

Մի շտապեք պատասխանել՝ Բաքուն: Այդ կարծիքին է Հայաստանի ԱԳ նախարարությունը, բայց այդ պարագայում էլ ՀՀ ԱԳ նախարարը հայտարարություն չի անում անձամբ ու մեկնաբանություն չի տալիս փաստին կամ իրավիճակին, որ ամիսներ էր ձգվում: Միայն ԱԳՆ խոսնակ Տիգրան Բալայանը հայտարարեց, որ Ադրբեջանը, չարաշահելով կազմակերպության կոնսենսուսի սկզբունքը, որի համաձայն նույնիսկ մեկ երկիր կարող է խափանել որոշումների ընդունումը՝ դեմ է ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի գործունեության շարունակմանը՝ հակադրվելով ամբողջ կազմակերպությանը:

Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ-ն գրասենյակներ ուներ և Վրաստանում, և Ադրբեջանում, և Հայաստանում: Վրաստանի ԵԱՀԿ գրասենյակը փակվեց ռուս-վրացական պատերազմից հետո՝ ՌԴ պահանջով: Բայց դա չխանգարեց, այլ գուցե խթանեց, որ վրացիները ասոցացման համաձայնագիր կնքեն ԵՄ-ի հետ: Ադրբեջանն ինքը փակեց իր գրասենյակը՝ չերկարացնելով ԵԱՀԿ գրասենյակի մանդատը: Հայաստանի իշխանությունները ԵԱՀԿ գրասենյակի գործունեությանը առարկություն չունեին, բայց փաստացի համարում էին, որ դա ԵԱՀԿ-ի լուծելիք խնդիրն է և իրենք անելիք չունեն: Ստացվում է, որ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը տարածաշրջանում գործում են ԵԱՀԿ-ի դեմ: Համենայն դեպս՝ երևանյան գրասենյակի փակման առնչությամբ ՌԴ ԱԳՆ-ն որևէ հայտարարություն հարկ չհամարեց անել, թեպետ Հայաստանում ԵԱՀԿ գրասենյակի ներկայացուցիչը միշտ ռուս է եղել: Գրասենյակի փակումը աշխարհի վերջը չէ և չի նշանակում, որ խզվում են ՀՀ-ԵԱՀԿ կապերը, ցանկության դեպքում ծրագրերը շարունակելու այլ տարբերակներ կարող են գտնվել, բայց կլինի՞ ցանկություն: Ինչո՞ւ հիմա է միայն հարցին անդրադառնում ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար Ֆեդերիկա Մոգերինին:

Նրա խոսնակը հայտարարել է, որ ԵՄ-ն աջակցել է ԵԱՀԿ-ում նախագահող երկրների` Գերմանիայի, իսկ այժմ Ավստրիայի շարունակական ջանքերին Երևանում ԵԱՀԿ-ի գրասենյակի մանդատը երկարաձգելու վերաբերյալ ԵԱՀԿ որոշման մեջ տեղ գտած ձևակերպումների խնդիրը հարթելու ուղղությամբ, որ մանդատի երկարաձգման հարցում համաձայնության հասնելը մեծագույն կարևորություն ունի: Ըստ հայտարարության՝ «ԵԱՀԿ առաքելությունները կարևոր դեր են խաղում ԵԱՀԿ-ի սկզբունքները կյանքի կոչելու հարցում: ԵՄ-ն լիովին հանձնառու է և աջակցում է ԵԱՀԿ-ի գործունեությանը: Երևանում ԵԱՀԿ-ի գրասենյակը, որը մեծ արժեք ունի ԵԱՀԿ-ի համար առհասարակ, այժմ վտանգված է: Երևանի գրասենյակը Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ-ի վերջին ներկայացուցչությունն է: ԵՄ-ն աջակցում է Հարավային Կովկասի բոլոր երկրներում ԵԱՀԿ-ի նշանակալից ներկայությանը: Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակը կարևոր դեր ունի իրեն հյուրընկալող երկրի` Հայաստանի կարիքները բավարարելու տեսանկյունից: Ադրբեջանի բարձրացրած մտահոգությունը, թե Երևանի գրասենյակը չպետք է ներգրավված լինի հակամարտության հետ առնչվող գործունեության մեջ, իր արտացոլումն է գտել ավստրիական նախագահության առաջարկած ձևակերպումներում, և հյուրընկալ երկիրը ընդունել է այդ լուծումը:

Այն, որ դա ևս արդյունք չի տվել, հիասթափեցնող է: Ստեղծված փակուղային իրավիճակին հանգեցրած ձևակերպումների խնդիրը չպետք է Երևանի գրասենյակի մանդատի երկարաձգման խոչընդոտ դառնա: Մենք կոչ ենք անում կողմերին հավելյալ կամք դրսևորել հնարավորինս շուտ խնդրի լուծում գտնելու ուղղությամբ»: Այսինքն՝ ԵՄ-ն հարցը փակված չի համարում, ինչպես և ԱՄՆ-ը, որ ափսոսանք է հայտնել Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի փակման կապակցությամբ: ԵԱՀԿ-ում ԱՄՆ ներկայացուցչությունը հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ը ցավում է, որ ԵԱՀԿ-ն կորցնում է Հարավային Կովկասում գործունեության վերջին հարթակը, քանի որ այդ գործունեությունն անգնահատելի աջակցություն է հյուրընկալող երկրներին, օգնում է ամրապնդել հավատարմությունը ԵԱՀԿ սկզբունքներին և ստանձնած պարտավորություններին: ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակը, ըստ ԱՄՆ առաքելության հայտարարության, ապահովում էր հակամարտությունների կարգավորումն ու նպաստում կառավարության և քաղաքացիական հասարակության երկխոսությանը:

«Մենք գնահատում ենք Գերմանիայի և Ավստրիայի նախագահությունների ջանքերը՝ ուղղված Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի մանդատի երկարաձգման հարցը փակուղուց հանելուն»՝ ասվում է ԱՄՆ առաքելության հայտարարությունում: ԱՄՆ-ը կոչ է անում ԵԱՀԿ-ին շարունակել համագործակցությունը ՀՀ կառավարության և քաղաքացիական հասարակության հետ: «Մենք ցավում ենք, որ Ադրբեջանը հրաժարվեց երկարաձգել մանդատը, քանի դեռ գրասենյակը չի դադարեցրել ականազերծման մարդասիրական գործունեությունը: Հայաստանը փոխզիջման ոգով համաձայնվեց, որ Երևանի գրասենյակը չշարունակի այդ գործունեությունը: Չնայած նախագահության՝ ամիսներ տևած ջանքերին, հնարավոր չեղավ բոլոր անդամ երկրների համար գոհացուցիչ լեզու գտնել գրասենյակի մանդատի երկարացման հարցում»:

ԱՄՆ-ը կոչ է անում նախագահությանը և գլխավոր քարտուղարին Հայաստանում և ամբողջ Հարավային Կովկասում ԵԱՀԿ ներկայությունը պահպանելու նոր ուղիներ փնտրել: Ի՞նչ է սա նշանակում: Սոսկ դիվանագիտական ժե՞ստ, թե՞ գործողության ծրագիր: ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի փակմանն արձագանքել են ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահ Քրիստին Մուտոնենը (Ավստրիա) և Հարավային Կովկասի հարցերով հատուկ ներկայացուցիչ Քրիստիան Վիգենինը (Բուլղարիա): Նրանք ափսոսանք են հայտնել, որ հնարավոր չի եղել համաձայնության հասնել Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի մանդատը երկարաձգելու հարցում։ «Ես ափսոսում եմ այն փաստի համար, որ չնայած երկարատև և ծավալուն ջանքերին, մշտական խորհուրդը չկարողացավ համաձայնության հասնել Երևանում ԵԱՀԿ գրասենյակի կարևոր աշխատանքին նպաստելու հարցում: ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովը բազմիցս նշել է, որ ԵԱՀԿ դաշտային գրասենյակներին պետք է տրվի ամուր մանդատ և բոլոր ռեսուրսները։ Սակայն, ցավոք ևս մեկ դաշտային գրասենյակ է փակվում»,- ասել է Քրիստին Մուտոնենը։ Քրիստիան Վիգենինը նշել է, որ վերջին տարիներին Վրաստանում և Ադրբեջանում ԵԱՀԿ դաշտային գրասենյակների փակվելուց հետո Երևանի գրասենյակը ուներ և խորհրդանշական, և գործնական նշանակություն:

«Հույս ունեմ, որ նախքան վերջնական փակումը միջանկյալ այդ ժամանակահատվածը կօգտագործվի կոմպրոմիսային լուծում գտնելու հարցում, որպեսզի երկիրը շարունակի շահել դրա աջակցությունից»,- ասել է Վիգենինը։
Վիեննայի համար Հայաստանում դաշտային առաքելության փակումը տարածաշրջանում գործունեության արեալ կորցնել է նշանակում, բայց նրանք առանձնապես մեծ կորուստ, կարծես, չեն զգում: Պատճառը Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունն է՝ ակնհայտ է, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը անցնում է Մոսկվայի Սմոլենսկի հրապարակով, ուրեմն ինչո՞ւ իզուր վատնել ֆինանսները, որ ավելի նպատակային կարող են ծախսել: Բաքուն օգտվեց հանգամանքից: Հայաստանը ԵԱՀԿ-ում չմիացավ ժողովրդավարական ուղի բռնած երկրներին և մշտապես պաշտպանեց ՌԴ շահերը: Հիշեք, նորից պատգամավոր ընտրված Արտաշես Գեղամյանի բոցաշունչ ռուսասիրական ելույթները ԵԱՀԿ ԽՎ-ում, որտեղ նա ղեկավարում էր ԱԺ պատվիրակությունը: ՀՀ իշխանությունները միանում էին ՌԴ նախաձեռնություններին, որոնք ուղղված էին ԵԱՀԿ ազդեցության սահմանափակմանը, ուրեմն ինչո՞ւ պիտի ԵԱՀԿ-ն շահագրգռված լիներ օգնել Հայաստանին: Միջազգային կառույցներում վերջին տասնամյակում Հայաստանն ու Ռուսաստանը քվեարկում են մի ձեռքով, իսկ դա չի կարող անհետևանք մնալ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Բնավ զուգադիպություն մի համարեք, որ հենց այս օրերին ՌԴ ԱԳ նախարար
Սերգեյ Լավրովը, ի թիվս այլ երկրներում ՌԴ ռազմաբազաների, նշեց, որ Հայաստանում ռուսական բազան պատրաստ է Իսլամական պետության դեմ պայքարին: Միջինասիական ռուսական ռազմաբազաների առնչությամբ հայտարարությունը հասկանալի է, ի՞նչ ունի Հայաստանը ԻՊ-ի հետ: Ինչո՞ւ է ՌԴ ԱԳ նախարարը Հայաստանը ահաբեկիչների թիրախ դարձնում ու ներքաշում մերձավորարևելյան քաոսի մեջ: Գյումրու ռուսական բազան հայ-ռուսական միացյալ զորախմբի մաս է, և ոչինչ չի նշանակում այդ զորախմբի հայ հրամանատարի հայտարարությունը, որ թե խաղաղ օրերին, թե պատերազմի ժամանակ Հայաստանն է որոշումներ ընդունողը: Անվանական առումով՝ այո, իսկ իրականո՞ւմ: Չի՞ ստացվում, որ Հայաստանի անվտանգությունը ապահովելու կոչված ռազմաբազան հենց վտանգում է այդ անվտանգությունը: Գյումրու ռուսական ռազմաբազան իբր Ադրբեջանից ու Թուրքիայից Հայաստանը պաշտպանելու նպատակ ունի, բայց կարող է դառնալ տրոյական ձի, երբ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը, նաև Թուրքիան տարբեր հարցերում գործում են փոխկապակցված՝ շահերի համընկնում ունենալով: ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի փակումը կապ ունի՞ ԼՂ հիմնահարցի հետ: Առաջին հայացքից՝ ոչ, որովհետև ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն է հիմնահարցով զբաղվում: Բայց հասնելով Հայաստանի մեկուսացմանը՝ Մոսկվան ու Բաքուն փորձում են լուծել Ղարաբաղի խնդիրը լոկալացնելու հարցը:

Այո, ասուլիսում Սերգեյ Լավրովը կարող է հայտարարել, որ ԼՂ հիմնահարցը Ադրբեջանի ներքին գործը չէ, բայց փաստացի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում Բաքուն սերտ գործակցում է Մոսկվայի հետ, իսկ Երևանը Փարիզի ու Վաշինգտոնի աջակցությունից չի օգտվում՝ խոսափելով Մոսկվայի զայրույթից ու անայլայլ ընդունում է, որ Մոսկվան զինում ու զինում է Բաքվին և Մինսկի խմբի դեմ քայլեր ձեռնարկում: Ինչքա՞ն ու ինչո՞ւ պիտի Փարիզն ու Վաշինգտոնը պահեն ստատուս քվոն, եթե Հայաստանը լիովին անցել է ՌԴ շահերի պաշտպանության տիրույթ: ՈՒ եթե հարց է ծագում, թե ո՞վ փակեց ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակը, վստահ մի պատասխանեք Բաքուն:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ