Հայկական դավոսիկը

Նախքան Հայաստանի կուսակցություններին Ստեփանակերտում համաժողովի հրավիրելը ՀՀԿ փոխնախագահ և ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Արմեն Աշոտյանը հանձնաժողովին կից փորձում էր ստեղծել փորձագետների ու վերլուծաբանների հարթակ ու պաթոսով հայտարարում էր, որ ձևավորում է «հայկական քաղաքական Դավոս»:

Եթե Ստեփանակերտում հրավիրված համաժողովն էլ այդ շրջագծում էր, քաղաքական Դավոսը ստացվեց դավոսիկ՝ դատելով համաժողովի ընդունած հայտարարությունից: Գուցե իրականում հնչել են շատ կարևոր ու հետաքրքիր ելույթներ, պարզաբանվել են նույնքան կարևոր հարցեր, հայտարարությունը, սակայն, ստացվել է հույժ պաշտոնական-պետական փաստաթուղթ, որի լինել-չլինելուց ոչինչ չի փոխվում: Իսկ պարտավոր էր՝ առավել ևս, որ այս համաժողովի կազմակերպիչը ՀՀԿ-ից բացի՝ Արցախի ԱԺ-ն էր ու այդ օրերին Ստեփանակերտում էր Հայաստանի ԱԺ նախագահը: ՈՒ հենց այդ օրերին շփման գծում հրադադարի խախտման պատճառով հայկական կողմը չորս զինվոր կորցրեց: Չորս զինվոր:

2017-ի հունիսի 16-18-ին Ստեփանակերտում հայկական կուսակցությունների երրորդ համաժողովի մասնակիցները, ասես, սոցիալիստական պարտավորություն էին ստանձնել՝ արձանագրելու ու թվարկելու: Հայաստանի Հանրապետությունում և Արցախի Հանրապետությունում սահմանադրական փոփոխությունների իրողությունը: Կարևորելու քաղաքական համակարգերի կատարելագործումը, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների երաշխավորման իրավական կառուցակարգերի հետագա իրացումը, քաղաքական գործընթացներում հանրային կառավարման արդյունավետությունը, հայկական կուսակցությունների բացառիկ դերակատարությունը հայոց պետականության կերտման գործում և արդյունավետ համագործակցության անհրաժեշտությունը համազգային նշանակություն ունեցող հարցերում և այլն, և այլն, և այլն, որոշեցին խստիվ դատապարտել Ադրբեջանի կողմից շփման գծում հրադադարի խախտման քաղաքականությունը, որն ուղեկցվում է նաև մարդկային զոհերով և իրավիճակի հետագա սրման ողջ պատասխանատվությունը դնել Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության վրա:

Իհարկե, նրանք քաղաքական բացառիկ խիզախություն են դրսևորել՝ վերահաստատելով իրենց համոզմունքը, որ «Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի Հանրապետության հետագա զարգացման բացառիկ երաշխավորն անվտանգության միասնական համակարգն է, և հատկապես՝ հայկական զինված ուժերը»: Ընդունեք, որ դեֆակտո ու դեյուրե իրավիճակների համընկնում շատ հազվադեպ է լինում, առավել ևս՝ դրա ընկալում ու բարձրաձայնում: Խիզախության երկրորդ աստիճանն էլ նվաճվել է՝ կուսակցությունները կարևորել են «ԼՂ հիմնախնդրի՝ ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա լուծման և բանակցային գործընթացում Արցախի Հանրապետության ուղղակի մասնակցության անհրաժեշտությունը»: Մնացածը ամեն օր կարող եք կարդալ ԱԳՆ-ի կամ պետական այլ կառույցների հաղորդագրություններում:

Ինչո՞վ բացատրել քաղաքական կուսակցությունների համեստությունը:
Կրկնում եմ՝ այն օրերին, երբ Ադրբեջանը շփման գծում չորս զինվոր էր սպանել: Առավել ևս, երբ հունիսի 19-ին ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները Բաքվում պիտի հանդիպեին Ադրբեջանի նախագահին և հատկապես կարևոր էր այդ հանդիպումից առաջ լսելի դարձնել հայկական կուսակցությունների խոսքը, բայց խոսք չեղավ, եղավ ձայն, որ ընդամենը պատճենեց ԱԳՆ-ին: Իսկ ԵԱՀԿ ՄԽ երեկվա հայտարարությունը տարածաշրջանային այցի արդյունքներով դա հաստատեց՝ նրանք վերադառնում են ելման դրություն, երբ համարժեք չէին իրենց գնահատականներն ու իրականությունը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. ՈՒ ի՞նչ: Ի՞նչ պիտի ասեին կուսակցությունները, որ չեն ասել:
1. Արձանագրելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդուլ ջանքերը ու շնորհակալություն հայտնելով՝ պիտի պահանջեին հետևողականություն իրենց միջնորդությամբ կայացած հանդիպումներում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կատարման հարցում: Եթե կողմերից մեկը հրաժարվում է, ոչ թե պիտի սկսվի դիվանագիտական տեղապտույտ, այլ հնչեն հասցեական հայտարարություններ և ձեռնարկվեն պատժամիջոցներ: Եթե ՀՀ ԱԳՆ-ն դա չի կարող ասել, հայկական կուսակցությունները կարող են:
2. Պիտի նշվեր, որ հակառակ պարագայում՝ պահպանելով պարիտետային սկզբունքը՝ Մինսկի խումբը դառնում է Ադրբեջանի կողմից հրադադարի պարբերաբար խախտումների խրախուսող:
3. Ի՞նչ եղավ ՀՀ և ԱՀ ռազմաքաղաքական դաշինքը: Բանակցային գործընթացին խանգարող հանգամանք դա չի կարող լինել, փոխարենը կարող է դառնալ բանակցային գործընթացի բովանդակային մաս: Քաղաքական կուսակցությունները բոլորը հավատացա՞ծ են, որ դա վերջին փամփուշտն է:
4. Կուսակցությունները, որ պարտավոր չեն ԼՂ հիմնահարցով զբաղվել, բայց իրենց համարում են երկրի քաղաքական կյանքի մաս և արձանագրում են պետականության հարցում կուսակցությունների բացառիկ դերը, ինչո՞ւ ԱԳՆ-ի առաջ խնդիր չեն դնում հրաժարվել պաշտպանական մարտավարությունից արտաքին քաղաքականության մեջ: Ոչ թե Հայաստանը պիտի պատասխանի Բաքվից հնչող տարատեսակ հայտարարություններին՝ հերքելով ու մեղադրելով, այլ Բաքվին պիտի ստիպի բացատրել ու փոխվել: ՈՒ պետք չէ ամեն ինչ կապել պատերազմի հավանականության հետ, պետք չէ ամեն ինչից վախենալ՝ ապրիլի քառօրյան ցույց տվեց, որ Բաքվին պատրվակ կամ պատճառ պետք չէ, եթե ուզում է՝ կրակում է:
5. Գուցե Հայաստանը հենց այս արտաքին քաղաքականությունն է վարում, որովհետև երկրում պահանջարկ չկա և չկա պատասխանատվության ընկալում՝ քաղաքական ուժերը, հասարակությունը ինքնակամ խնդիրը հանձնել են իշխանության տնօրինությանը՝ իրենց վերապահելով պարբերաբար քննադատելու, մեկ-մեկ էլ մեկնաբանելու իրավունք: Այդպես կարող է վարվել տոտալիտար Ադրբեջանը, իսկ Հայաստանում, ասում են, ժողովրդավարություն է:
6. Քաղաքական ուժերին է տրված քաղաքական օրակարգ ձևավորելու իրավունքը, իրականում նրանք այդ իրավունքը հանձնել են ՀՀԿ-ին, որ լինելով իշխանություն, արտահայտում է միայն իշխանական տեսակետը և դուրս են մնում ժողովրդին հետաքրքրող բուն խնդիրները: Այդպես է ստեղծվում մակերեսային պատկերացում Արցախի հարցի ու հարցի լուծման տարբերակների ու հետևանքների մասին:
7. Խորհրդարանական դիվանագիտության դերը ինչո՞ւ է անտեսվում, պատգամավորները կարող են ու պարտավոր են շփումների հարթակ ստեղծել, թե՞ չեն կարող: Պատերազմը հավերժ չէ, ո՞վ պիտի բարձրաձայնի այսօր թշնամի, բայց հարևան երկրների հասարակությունների շփման հնարավորությունների ստեղծման մասին՝ քայլ առ քայլ, խումբ առ խումբ, հանդիպում առ հանդիպում:
Իսկ գուցե չափազանցված են սպասումները Հայաստանի քաղաքական ուժերից ու նրանք չեն էլ համարում, որ ունեն նման պարտավորություններ ու հնարավորություններ: Խորհրդարանում ու խորհրդարանից դուրս: Բայց խնդիրները սկսում են լուծվել, երբ ձևակերպվում են: Եվ կան լուծման նախադրյալներ:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ