Իրանի և Միացյալ Նահանգների միջև բանակցությունների հինգերորդ փուլի ավարտից հետո Իրանի գլխավոր բանակցող, արտգործնախարար Աբբա Արաղչին հայտարարել է, որ «դա բանակցությունների ամենապրոֆեսիոնալ փուլերից մեկն էր»։ «Մենք անսասան ենք մեր դիրքորոշումներում։ Ամերիկյան կողմն այժմ հստակ պատկերացում ունի Իրանի դիրքորոշման վերաբերյալ»,- շեշտել է նա։               
 

Թրամփը միտքը փոխեց

Թրամփը միտքը փոխեց
06.04.2018 | 01:35

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը զորքերը Սիրիայից անհապաղ դուրս չի բերի, չնայած անցած շաբաթվա հայտարարությանը, որ հեռանում է Սիրիայից: Խորհրդականները նրան համոզեցին որոշումը փոխել` փաստարկելով, որ եթե ԻՊ էքստրեմիստական խմբավորումը չզսպվի, կարող է ուժերը վերախմբավորել ու ակտիվանալ նորից: Չորեքշաբթի Սպիտակ տանը հայտարարեցին, որ Սիրիայում ԱՄՆ ռազմական ներկայությունը շուտով կավարտվի` առանց նշելու զորքերի դուրսբերման կոնկրետ ժամկետներ: Հայտարարությունը նշում էր, որ ԻՊ խմբավորումը համարյա լրիվ ջախջախված է և ԱՄՆ-ը կխորհրդակցի դաշնակիցների հետ հետագա գործողությունների վերաբերյալ:


NBC հեռուստաալիքին չորեքշաբթի Սպիտակ տան անանուն աշխատակիցն ասել էր, որ երեքշաբի օրը նիստից հետո Թրամփը համաձայնեց զորքերը թողնել Սիրիայում անորոշ ժամանակով ու այնքան էլ ուրախ չէր այդ որոշումից: ԱՄՆ-ը Սիրիայում ունի 2000 զինվորական: ԻՊ-ի դեմ պայքարում նրանք աջակցում են ժողովրդական ինքնապաշտպանության քրդական ջոկատների ալյանսին ու արաբ ընդդիմության ուժերին, որ հայտնի են իբրև Սիրիայի դեմոկրատական ուժեր: Վերջին 3 տարիներին ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի աջակցությամբ Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը ԻՊ-ից ազատագրել են մի քանի տասնյակ հազար քառակուսի կիլոմետր տարածք:


Չորեքշաբթի օրը Թուրքիան, Իրանն ու Ռուսաստանը Վլադիմիր Պուտինի, Ռեջեփ Էրդողանի ու Հասան Ռոհանիի Անկարայում հանդիպումից հետո պայմանավորվեցին Սիրիայի կայունացումն արագացնելու ջանքեր գործադրել: Երեք երկրներն էլ կոնֆլիկտում նշանակալից դեր են խաղում, թեպետ տարբեր դիրքորոշումներ ունեն` Ռուսաստանն ու Իրանը աջակցում են նախագահ Բաշար Ասադին, Թուրքիան` ընդդիմությանը: Բայց նրանց միավորում են Վաշինգտոնի նկատմամբ անբարյացակամությունը և վստահությունը, որ Սիրիայի իրավիճակի վերահսկողությունը հիմա իրենց ձեռքում է: Իրանի ԱԳ նախարար Մուհամադ Ջավադ Զարիֆը BBC-ի թղթակցի հետ հարցազրույցում ասել էր, որ ԱՄՆ-ը սխալ որոշում է կայացրել` զորքերը Սիրիա մտցնելով: «Էթնիկ խմբերի հակասությունների վրա խաղալով` ԱՄՆ-ն իր միջամտությամբ բաժանել է սիրիացիներին»` ասել էր Զարիֆը: Ինչու՞ է Թրամփն ուզում հեռանալ Սիրիայից: Անցյալ շաբաթ Օհայոյում շինարարների արհմիության անդամների առաջ ելույթում նա հայտարարեց` դեռ ԻՊ-ի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքները առաջիկայում կազատագրվեն: «Հիմա այդ մասին թող ուրիշները մտածեն: Շուտով, շատ շուտով մենք կհեռանանք: Մենք կվերադառնանք մեր երկիր, որտեղ և պետք է լինենք»` ասաց Դոնալդ Թրամփը: ԶԼՄ-ները հաղորդեցին, որ նախագահը հրամայել է պետքարտուղարությանը սառեցնել 200 միլիարդ դոլարի օգնությունը, որ Սիրիայի վերականգնման համար հատկացված էր ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնի որոշումով:


Ինչու՞ են ԱՄՆ զինվորականներն ուզում մնալ: ԱՄՆ ղեկավարությամբ Սիրիայում գործող կոալիցիայի ներկայացուցիչները հաստատում են, որ ԻՊ-ի էքստրեմիստները կորցրել են վերահսկողությունը Սիրիայի ու Իրաքի նախկինում գրաված տարածքի 98 %-ի նկատմամբ, սակայն խմբավորումը վերջնականապես ոչնչացված չէ: ԻՊ-ը դեռ վերահսկում է տարածքները Եփրատի երկայնքով Սիրիայի արևելքում, որովհետև քրդական ջոկատները ստիպված էին հեռանալ հյուսիս-արևմուտք` Աֆրին, որը շրջափակել էին Թուրքիայի աջակցությունն ունեցող աշխարհազորայինները: «Մենք Սիրիայում ենք ԻՊ-ի դեմ կռվելու համար: Մեր առաքելությունն ավարտված չէ և մենք կավարտենք»` ավելի վաղ հայտարարել էր Թրամփի հատուկ ներկայացուցիչ Բրետ Մակգերկը: Մերձավոր Արևելքում ԱՄՆ զինված ուժերի հրամանատար Ջոզեֆ ՈՒոտելը երեքշաբթի օրը մամլո ասուլիսում ասաց. «Ամենաբարդը, կարծում եմ, դեռ առջևում է` այդ շրջանների կայունացումը, հետ գրավվածի կոնսոլիդացիան, օգնությունը մարդկանց, որ ուզում են իրենց տները վերադառնալ, վերականգնման երկարատև հարցերը և այլ խնդիրներ, որոնցով պետք է զբաղվել»: Հունվարին ԱՄՆ պետքարտուղար Ռեքս Թիլերսոնը հայտարարում էր, որ ԱՄՆ-ը ռազմական ներկայությունը Սիրիայում կպահպանի անորոշ ժամանակով` ապահովելու ԻՊ-ի վերջնական պարտությունը, հակազդելու Իրանի ներգործությանը ու ավարտելու 7-ամյա պատերազմը Սիրիայում: Թիլերսոնն ասում էր, որ ԱՄՆ-ը չի կարող 2011-ի սխալը կրկնել, երբ Իրաքից զորքերի վաղ դուրսբերումը թույլ տվեց «Ալ-Քաիդայի» իրաքյան թևին վերապրել ու ժամանակի մեջ ԻՊ-ի վերածվել:


Պենտագոնը զգուշացնում է, որ Սիրիայից զորքերի ամբողջական դուրսբերումը թողնելու է վտանգավոր վակուում։ Փաստացի դա կլիներ ԱՄՆ-ի վերահսկած տարածքի զիջում նախագահ Բաշար Ասադին ու նրան աջակցող Ռուսաստանին և դավաճանություն ԱՄՆ-ի դաշնակիցներին Սիրիայում: Բացի այդ` Վաշինգտոնը կհրաժարվեր հետպատերազմյան Սիրիայի իրավիճակի վրա ազդելու հնարավորությունից` հաշվի առնելով իր և տարածաշրջանում իր դաշնակիցների շահերը: Այդ քայլը կհակասեր մարտերից ավերված շրջանների իրավիճակի կայունացման ԱՄՆ վարչակարգի ռազմավարությանը, որի համաձայն իրենց տները վերադառնալ ցանկացող մարդկանց աջակցելը կօգնի ԻՊ-ի վերածնունդը կանխել: Այդ տեսակետն ունեն և Պենտագոնը, և պետքարտուղարությունը: Զորքերի դուրսբերումը Իրանին թույլ կտար ընդլայնել իր առանց այդ էլ նշանակալից ազդեցությունը Սիրիայում ու տարածաշրջանում: Դա անհանգստացնում է և Իսրայելին, որ չի ցանկանում թույլ տալ Իրանի բանակի ներկայությունն իր սահմաններին, և Սաուդյան Արաբիային` Իրանի հիմնական տարածաշրջանային հակառակորդին:


Ինչու՞ Թրամփը միտքը փոխեց: Սիրիայից ԱՄՆ-ի զորքերը դուրսբերելու որոշումը նա փոխեց ազգային անվտանգության խորհրդականի ու զինվորականների հետ խոսելուց հետո: Նրա վարչակարգի անանուն աշխատակիցը NBC հեռուստաալիքին ասել է, որ պաշտպանության նախարար Ջեյմս Մետիսը Թրամփին տեղեկացրել է, որ Սիրիայում ԱՄՆ զորամիավորումն առանց այդ էլ կրճատվում է, իսկ ամբողջությամբ դուրսբերումը նշանակում է ԱՄՆ-ի ու դաշնակիցների նվաճած տարածքների կորուստ: Թրամփը համաձայնել է հետաձգել զորքերի դուրսբերումը` առանց ժամկետ նշելու, բայց հստակ հասկացրել է, որ դժգոհ է երկարաժամկետ ներկայությունից Սիրիայում: Ավելի ուշ Սպիտակ տունը հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ը հավատարիմ է մնում Սիրիայում ԻՊ-ի ոչնչացման գաղափարին և կխորհրդակցի գործընկերների հետ հետագա գործողությունների վերաբերյալ: «Մենք ակնկալում ենք, որ տարածաշրջանի երկրները և տարածաշրջանից դուրս երկրները, նաև ՄԱԿ-ը կձգտեն խաղաղության հաստատման ու ԻՊ-ի վերածննդի կանխման»` ասված է հայտարարության մեջ:
ВВС


Հ.Գ. Փորձառու Սերգեյ Լավրովի սիրտը վկայում էր, որ չի կարող այդքան հրաշալի նվեր ԱՄՆ-ը մատուցել Սիրիային ու Ռուսաստանին, երբ հույս էր հայտնում, որ Դոնալդ Թրամփը միտքը չի փոխի: Իհարկե` փոխեց: «Նախ և առաջ Ամերիկան» կարգախոսի պարտությունը կլիներ, եթե ԱՄՆ նախագահը զորքերը լրիվ դուրս բերեր Սիրիայից ու տարածքները վերադարձներ Բաշար Ասադին` առանց քաղաքական առևտրի: Պատահական չէ, որ հենց ԱՄՆ նախագահը հայտարարեց, որ Վաշինգտոնը հեռանում է Սիրիայից, Փարիզից Մակրոնը հայտարարեց, որ մտնում է Սիրիա: ԱՄՆ-ը չի հեռանա Սիրիայից, երբ ԻՊ-ի վերջին զինվորն էլ սպանվի, որովհետև նրա վերահսկողության տակ են նավթի ու գազի պաշարներով տարածքները, իսկ դա նշանակում է հետպատերազմյան Սիրիայի վրա ազդեցություն և Մերձավոր Արևելքում ԱՄՆ ներկայության ու ներգործության ապահովում: Խոսքը ավելի շատ ապագայի, քան ներկայի մասին է: Եվ Թրամփը ակամա համաձայնելու է իր դիվանագետների ու զինվորականների հետ` ազդեցության լծակները կորցնել չի կարելի` չէ որ ինքն է ասել` նախ և առաջ Ամերիկան:


Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 2759

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ