Իրանը ցնցված է Թրամփի «անքաղաքավարությունից ու ատելությունից»

ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում սեպտեմբերի 19-ին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի առաջին ելույթը հարուցեց շատերի տարակուսանքը: ԱՄՆ նախագահի խոսքը չափազանց հակասական էր ու բևեռացված իր բովանդակությամբ` գնահատել է գերմանական Frankfurt Allgemeine Zeitung-ը: Դոնալդ Թրամփը Իրանն անվանեց «կոռումպացված բռնապետություն» և «իզգոյ երկիր», իսկ Հյուսիսային Կորեային սպառնաց իսպառ ոչնչացնել: Փորձագետներն ու մեկնաբանները նշում են, որ Թրամփը դիմեց ագրեսիվ հռետորաբանության Հյուսիսային Կորեայի ու Իրանի հասցեին: Նա փաստացի մեղադրեց Իրանին, որ խլել է իր ժողովրդից սեփական ճակատագիրը տնօրինելու իրավունքը: Թրամփը հայտարարեց. «Ամբողջ աշխարհը հասկանում է, որ Իրանի ժողովուրդը փոփոխություններ է ուզում, և բացի ԱՄՆ-ի ռազմական տպավորիչ հզորությունից` երկրի ղեկավարները վախենում են Իրանի ժողովրդից ամենից շատ»` հավելելով, որ կգա ժամանակը, երբ Իրանի ժողովուրդը ստիպված կլինի ընտրել կամ հօգուտ «աղքատության, արյունահեղության ու ահաբեկչության», կամ` «իր երկրի հարգարժան արմատների, որ եղել են քաղաքակրթության, մշակույթի ու բարեկեցության կենտրոն»: Նա ընդգծել է` Իրանի միջուկային համաձայնագիրը, որ ստորագրվել է նախագահ Բարաք Օբամայի օրոք հինգ այլ պետությունների հետ երկու տարի առաջ, եղել է վատագույն միակողմանի տրանզակցիաներից մեկը, որին երբևէ մասնակցել է ԱՄՆ-ը: Մինչև հոկտեմբերի 15-ը Թրամփը պետք է որոշի` շարունակե՞լ համաձայնագրի կատարումը, թե՞ ոչ:

Նախագահական աջակցությունից հրաժարումը կարող է հանգեցնել Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցների վերականգնմանը Կոնգրեսի կողմից` համաձայնագրից դուրս գալու պատճառով: Թրամփի ելույթի Իրանին նվիրված հատվածները նստաշրջանում ընդունվեցին սառը լռությամբ: Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ գործարքին աջակցել է ՄԱԿ-ի անդամ պետությունների մեծ մասը, այդ թվում` Վաշինգտոնի մերձավոր դաշնակիցները: Այն, ինչ միջազգային հանրությունն անվանում էր անհավանական դիվանագիտական հաջողություն, Թրամփը որակեց «ԱՄՆ-ի բացահայտ խայտառակություն»: Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը և Իրանի կառավարությունը հաստատում են, որ Թեհրանը կատարում է համաձայնագրի բոլոր պայմանները:
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը իր ելույթում պնդեց, որ Իրանի միջուկային ծրագրի հետագա սահմանափակումները պետք է քննարկվեն 2025-ից հետո, երբ 2015-ի համաձայնագրի բոլոր էական կետերի ժամկետը սպառված կլինի: Մակրոնը զգուշացրեց, որ համաձայնագրի լուծարումը կհանգեցնի միայն պատասխանատվության մերժմանը, միջուկային սպառազինության մրցավազքին, և շատ ավելի լուրջ իրավիճակի, քան Հյուսիսային Կորեայի խնդիրն է:

Իրանի ԱԳ նախարար Մոհամեդ Ջավադ Զարիֆը Թրամփին պատասխանեց Twitter-ում` ԱՄՆ նախագահի ելույթն անվանելով «անքաղաքավարի և ատելությամբ լի», որ բացահայտորեն «պատկանում է Միջնադարին, բայց ոչ մի դեպքում միավորված ազգերի XXI դարին»: Նրա գնահատականով` Թրամփի ելույթը «արժանի չէ պատասխանի»: «Իրանի ժողովրդի նկատմամբ կեղծ կարեկցանքով ոչ մեկին չես խաբի»` նկատեց նա: Շատ փորձագետներ համարում են, որ Դոնալդ Թրամփի շարադրած սցենարը, որ Իրանի ժողովուրդը մի օր «ազատություն ձեռք կբերի, իսկ ԱՄՆ-ը և Իրանը կդառնան բարեկամներ», սակավ հավանական է: Հատկապես հաշվի առնելով փաստը, որ շատ իրանցիներ մինչև այսօր ցավագին են ընդունում ԱՄՆ-ի իշխանության աջակցությամբ` 1953-ի պետական հեղաշրջումը և թշնամաբար են վերաբերվում ԱՄՆ-ի միջամտության անգամ չնչին ակնարկին: Այդ պատճառով, ինչպես Politico-ն է գրում, Իրանի կառավարությունը Թրամփի ուղերձը լիովին կարող է ընդունել իբրև անկարգությունների, կամ էլ հեղափոխության կոչ:
REGNUM

Հ.Գ. Սեպտեմբերի 20-ին Իրանի նախագահ Հասան Ռոհանին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի ամբիոնից պատասխանեց ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփին: «Անհեթեթությունն ու չարացած հայտարարությունները, չհիմնավորված պնդումները, որ երեկ հնչեցին Գլխավոր ասամբլեայի առաջ, չպետք է հնչեն ՄԱԿ-ում, որ ստեղծվել է միջազգային հարգանքի ու խաղաղության ամրապնդման համար»` հայտարարեց Հասան Ռոհանին: Նրա խոսքով` ԱՄՆ նախագահի հայտարարությունները «հակասում են մեր պետությունների պահանջին համաշխարհային կազմակերպությանը, որ պետք է միավորի կառավարություններին պատերազմների ու ահաբեկչության դեմ պայքարի համար»:

Եվ, այնուամենայնիվ, ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում Դոնալդ Թրամփի ելույթի Իրանին վերաբերող հատվածը մի ջերմեռանդ կողմնակից ուներ` Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն, որ հետո իր ելույթում պահանջեց համաձայնագիրը կամ փոխել, կամ բեկանել: Մինչև հոկտեմբերի կես Դոնալդ Թրամփը ժամանակ ունի` կամ երկարացնել համաձայնագրի գործողության ժամկետը, կամ նոր առճակատման գնալ Իրանի ու համաձայնագիրը ստորագրած հինգ պետությունների հետ:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ