Մեր խորքային ու վաղեմի թշնամին հարձակվել է եղբայրական Իրանի վրա, Հայաստանն առնվազն երեք առումով վտանգի տակ է (տեսանյութեր). 3

Սկիզբը՝ այստեղ

Իրանում ընդունել են Նաթանզի միջուկային օբյեկտում ռադիոակտիվ նյութերի արտահոսքի փաստը: Իրանի նկատմամբ Իսրայելի սանձազերծած պատերազմի և այդ ընթացքում մեր հարևան երկրի միջուկային օբյեկտներին հասցված ավիահարվածների արդյունքում արտաքին միջավայրի ռադիոակտիվ աղտոտման վերաբերյալ տեղեկությունները հակասական են:

Սկսված պատերազմի հետևանքով Հայաստանին ու հայերիս սպառնացող վտանգներից մեկը, ինչպես արդեն նշել ենք հոդվածաշարի նախորդած մասում, Իրանի միջուկային օբյեկտներին Իսրայելի հարվածներն են: Նշված հարվածները կարող են հանգեցնել քամու, օդային հոսքերի միջոցով ռադիոակտիվ փոշու, մասնիկների հնարավոր տեղափոխմանը Հայաստանի տարածք, ռադիոակտիվ իզոտոպներով Արարատյան դաշտի և նույնիսկ երևանի հնարավոր վարակմանը:

Իսրայելի հարվածի հետևանքով Իրանի միջուկային օբյեկտում ռադիոակտիվ նյութերի ոչ մեծ արտահոսք է տեղի ունեցել, արտաքին միջավայրի վրա աղտոտումը չի տարածվել. այս մասին հունիսի 13- ին հայտարարել է Իրանի ատոմային Էներգիայի կազմակերպության ներկայացուցիչ Բեհրուզ Քամալվանդին։

«Նաթանզում վնասվածքները հիմնականում մակերեսային են, քանի որ այդ վայրում գտնվող օբյեկտի հիմնական մասը գետնի տակ է,- ТАСС– իփոխանցմամբ , ասել է նա:- Օբյեկտի ներսում շատ փոքր արտահոսք է տեղի ունեցել, աղտոտումը ոչ մի կերպ չի տարածվել արտաքին միջավայրի վրա։ Այդ պատճառով (ռադիոակտիվ) աղտոտման տեսանկյունից մարդիկ կարող են վստահ լինել, որ խնդիրներ չկան» (Քամալվանդիի խոսքը մեջբերել է Իրանի IRNA պետական լրատվական գործակալությունը ):

«Ֆորդոյում (Իրանի մեկ այլ միջուկային օբյեկտ) վնասը սահմանափակ էր,- հավելել է Քամալվանդին։- Սպահանում հրդեհվել են մի քանի պահեստներ։ Բարեբախտաբար, նախընթաց կանխատեսումների շնորհիվ, սարքավորումների և նյութերի զգալի մասը այդ տարածքներից տեղափոխվել է անվտանգ վայրեր: Վնասը զգալի չի եղել, և աղտոտման առումով անհանգստանալու պատճառ չկա: Այդ հարձակումներից ոչ մեկը զոհերի չի հանգեցրել։ Ըստ կանխատեսումների, և հաշվի առնելով առկա հնարավորությունները, վստահեցնում եմ, որ վնասված օբյեկտները նույնպես արագ կվերականգնվեն և նույնիսկ ավելի լավը կլինեն, քան նախկինում: Վնասն ամբողջությամբ կփոխհատուցվի»:

Ավելի վաղ МАГАТЭ – ում հայտնել էին, որ Նաթանզի միջուկային օբյեկտին Իսրայելի ավիահարվածներից հետո օբյեկտի սահմաններից դուրս ճառագայթում չկա, բայց դրա ներսում կա աղտոտում, որի դեմ կարելի է պայքարել:

Հետագայում МАГАТЭ – ի ղեկավար Ռաֆայել Գրոսին, BBC–ի տեղեկացմամբ, հայտարարել է, որ Նաթանզում ուրանի հարստացման ստորգետնյա գործարանի ցենտրիֆուգները, եթե հունիսի 13- ին իսրայելական ավիահարվածներից հետո չեն ոչնչացել, ապա, նախնական տվյալներով, «լուրջ վնասվածքներ են ստացել»:

Նրա խոսքով՝ Իսրայելի հարվածն ուղղակիորեն չի դիպել հենց ցենտրիֆուգներով ստորգետնյա դահլիճին, ուրանի հարստացման սարքերին, սակայն հանգեցրել է ձեռնարկությունում էլեկտրաէներգիայի անջատմանը, ինչն էլ հենց կարող էր վնասել ցենտրիֆուգներին:

«Ամբողջովին ավերվել է վերգետնյա կայանքը»,- հավելել է Գրոսին:

Ըստ «Reuters»- ի. Գրոսսին նշել է ուրանի հարստացման Նաթանզի գործարանում ցենտրիֆուգների մոտավոր քանակը՝ մոտ 15 000։

МАГАТЭ- ի տվյալներով՝ հարվածի պատճառով օբյեկտում ռադիոլոգիական ու քիմիական աղտոտում է տեղի ունեցել, սակայն ռադիոակտիվության մակարդակը դրսում մնացել է անփոփոխ ու նորմայի սահմաններում: Գործակալությունը մշտապես տեղական իշխանություններից տեղեկատվություն է խնդրում միջուկային օբյեկտներում ու դրանց շուրջ ճառագայթման մակարդակի մասին։

Իսրայելցի զինվորականներն, իրենց հերթին, պնդել են, որ Նաթանզում ցենիֆուգներով ստորգետնյա արտադրամասը ոչնչացվել է հարձակման ժամանակ, սակայն ապացույցներ չեն ներկայացրել, РБК- իփոխանցմամբ , նշել է BBC- ին:

Ինչպես երեկ հաղորդեց ТАСС– ը, МАГАТЭ- ն արբանյակային լուսանկարների միջոցով «ուղիղ ազդեցություն» է արձանագրել Նաթանզում գտնվող ատոմային օբյեկտի վրա:

«Ուրբաթ օրվա հարվածներից հետո հավաքված բարձր լուծաչափով արբանյակային պատկերների շարունակական վերլուծության հիման վրա МАГАТЭ- ն հայտնաբերել է լրացուցիչ հետքեր, որոնք ցույց են տալիս ուղղակի ազդեցություն Նաթանզում ստորգետնյա հարստացման արտադրամասերի վրա»,- նշված է МАГАТЭ – ի կողմից X սոցիալական ցանցում հրապարակված հայտարարության մեջ:

Ինչ վերաբերում է Իսրայելի կողմից հարձակման ենթարկված Իրանի մյուս միջուկային օբյեկտներին, ապա, Գրոսսիի տվյալներով, Սպահանում վնասվել է 4 շենք, իսկ Քումի մոտ «Ֆորդո» միջուկային համալիրն աննշան վնաս է ստացել:

Նաթանզի շրջանում շրջակա միջավայրի աղտոտումը կարող է պահպանվել տասնամյակներ՝ 40 տարի և նույնիսկ ավելի, եթե միջուկային օբյեկտին իսրայելական հարվածի արդյունքում իսկապես տեղի է ունեցել ռադիոակտիվ նյութերի արտահոսք. այս մասին «Аргументы и факты»– իհետզրույցում ասել է ՄԱԿ- ի Զինաթափման հանձնաժողովի նախկին անդամ Իգոր Նիկուլինը։ Փորձագետի խոսքով՝ ամեն ինչ կախված է հողի ու օդի մեջ հայտնված նյութի ծավալից ու ճառագայթման չափաբաժնից, և նույնիսկ փոքր արտանետումները կարող են երկարաժամկետ հետևանքներ ունենալ:

Իրանի Բուշեր քաղաքում, որտեղ ռուսաստանցի մասնագետների մասնակցությամբ ատոմակայանի նոր էներգաբլոկներ են կառուցվում, հունիսի 14- ին, Ura.ru- իփոխանցմամբ , հրդեհ է բռնկվել: Ականատեսները կիսվել են ծխի սյան լուսանկարներով՝ դրանք հրապարակելով սոցցանցերում։ Դեպքի վայրում ուժեղ ծուխ է նկատվել։

«Լուսանկարներում երևում է, թե ինչպես են մի խումբ մարդիկ, ենթադրաբար շինարարներ, նայում հեռվում բարձրացող ծխի սյանը,- հայտնել է իրանական YJC գործակալությունը:- Լուսանկարն ուղեկցվել է «Բուշեր, րոպեներ առաջ» մակագրությամբ»:

Արտակարգ պատահարի պատճառների մասին չի նշվել: Հայտնի է, որ Բուշերում ռուսաստանցի և իրանցի մասնագետները համատեղ աշխատանքներ են իրականացնում ատոմակայանի նոր էներգաբլոկների կառուցման ուղղությամբ: Բուշերի ԱԷԿ- ի կառուցումն Իրանում սկսվել է 1975, իսկ ըստ որոշ տեղեկությունների, նույնիսկ 1974 թվականից: Այն առաջին ԱԷԿ- ն է երկրում և ամբողջ Մերձավոր Արևելքում: Ատոմակայանի շինարարությունը սկսվել էր գերմանական «Kraftwerk Union A.G»- ի հետ համատեղ, իսկ 1995թ. հունվարին Ռուսաստանի ու Իրանի միջև պայմանագիր է ստորագրվել Բուշերի առաջին էներգաբլոկի շինարարության ավարտի մասին:

Իրանում հայտնել են նաև Ֆորդոյի ստորգետնյա միջուկային օբյեկտի վրա Իսրայելի հարձակման մասին: Ֆորդոյի իրանական միջուկային օբյեկտի շրջանում, որը գտնվում է մի քանի 100 մետր խորության վրա, երկու պայթյուն է գրանցվել. այս մասին հայտնել են «Fars» և «Tasnim» լրատվական գործակալությունները։ Ըստ վերջինիս տվյալների, հրթիռային հարվածների ընթացքում վնաս չի եղել։

Ֆորդոյում նույնպես կա ուրանի հարստացման ձեռնարկություն։ Ինչպես գրել է «The New York Times» թերթը, օբյեկտը գտնվում է լեռան խորքում, այնտեղ տեղադրված են ուրանի հարստացման իրանական ամենաժամանակակից ցենտրիֆուգները։ Ինչպես թերթին ասել են ամերիկյան իրազեկ աղբյուրները, Իսրայելը չունի այնպիսի ռումբեր, որոնք ունակ են ավերելու ստորգետնյա բունկերը, և եթե օբյեկտը չոչնչացվի, ապա «կպահպանվի երկրի միջուկային ծրագրի առանցքային տեխնոլոգիան»:

Իսրայելի սիոնիստ ու ճիվաղ վարչապետը՝ Բենիամին Նաթանյահուն, ԱՄՆ- ի նախագահ Դոնալդ Թրամփին խնդրել է Իսրայելին տալ Իրանի խորքային միջուկային օբյեկտները խոցելու ունակ ռումբեր, և բացառված չէ, որ Թրամփը բավարարի նրա խնդրանքը, եթե, իհարկե, արդեն չի խոստացել տրամադրել դրանք:

Շարունակելի

Արթուր Հովհաննիսյան

Հեղինակի նյութեր

• Իրանական առյուծի հարվածները «Փոքր Շեյթանին»՝ Իսրայելին (տեսանյութեր)
• Մեր խորքային ու վաղեմի թշնամին հարձակվել է եղբայրական Իրանի վրա, Հայաստանն առնվազն երեք առումով վտանգի տակ է (տեսանյութեր)
• Մեր խորքային ու վաղեմի թշնամին հարձակվել է եղբայրական Իրանի վրա, Հայաստանն առնվազն երեք առումով վտանգի տակ է (տեսանյութեր)
• Նիկոլ հայադավը հրապարակավ հայտարարել է Հայաստանի սահմանադրական կարգը տապալելու մտադրության մասին. 2
• Նիկոլ հայադավը հրապարակավ հայտարարել է Հայաստանի սահմանադրական կարգը տապալելու մտադրության մասին
• «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը» վարույթ է հարուցել Նիկոլի կողմից վարքագծի կանոնների առերևույթ խախտման վերաբերյալ. 2
• «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը» վարույթ է հարուցել Նիկոլի կողմից վարքագծի կանոնների առերևույթ խախտման վերաբերյալ
• Ադրբեջանը մտադիր չէ ստորագրել նույնիսկ պետական դավաճանության հանցափորձի գնով Նիկոլի առաջարկած «խաղաղության պայմանագիրը». 4
• Ընդերքը Թուրքիային հանգիստ չի տալիս. նոր ցնցումներ, դարձյալ երկրաշարժ. 6
• Ինչի մասին են հուշում երեկ Իտալիայում երկրաշարժն ու հրաբուխը, այսօր Հունաստանում և Թուրքիայում ստորգետնյա ցնցումները (տեսանյութեր)
• Ռուսական կողմը չի համաձայնել անվերապահ հրադադարին և պետությունների ղեկավարների հանդիպմանը. 2
• Ռուսական կողմը չի համաձայնել անվերապահ հրադադարին և պետությունների ղեկավարների հանդիպմանը
• Զինադադար, ի վերջո, չի լինի, պատերազմը կշարունակվի և կավարտվի կամ ՌԴ հաղթանակով, կամ միջուկային զենքի գործադրմամբ Երրորդ համաշխարհայինով. 10
• Ժայթքման դեպքում հետևանքները կարող են աղետալի լինել
• Բացահայտվել են COVID-19- ի դեմ պատվաստանյութերի հետ կապված մահացու առողջական ռիսկերը. 3
• Բացահայտվել են COVID-19- ի դեմ պատվաստանյութերի հետ կապված մահացու առողջական ռիսկերը. 2
• Բացահայտվել են COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերի հետ կապված մահացու առողջական ռիսկերը
• Թուրքիայից ոչ հեռու Կոլումբո ստորջրյա հրաբխի ժայթքման հավանականությունը տարածաշրջանում շարունակվող սեյսմիկ ակտիվության պարագայում աճում է (տեսանյութ)
• Այսպիսի խայտառակ հանցագործություն կարող էր լինել Նիկոլ հայադավի և իր ոհմակի իշխանության օրոք (տեսանյութ)
• Լոնդոնն իր ծանր հրետանով հարվածել է Նիկոլ հայադավի, վիբրատորչիկ Ալենի և Հայաստանում իր թիվ 1 գործակալի կամ մարդու՝ Արմեն Գրիգորյանի գլխին. 5

Մեկնաբանություններ