Մենակ խալաթն էր մեզ պակաս: Խալաթը, որ եկավ լրացնելու հայ-ռուսական իրական հարաբերությունների պատկերը: Սովորական, հնամաշ, չթե խալաթը, որ դարձավ միջպետական հարաբերությունների փաստ: Իսկ «խալաթի» պատմությունը շատ վաղուց է սկսվել, ու այդ խալաթը միշտ էլ նետված է եղել մեր ուսերին, բայց մենք չենք տեսել, մենք չենք ցանկացել տեսնել: Կամ էլ` վրայից թանկարժեք ու վայելուչ հանդերձներ ենք հագել: Իսկ խալաթը, փաստորեն, չի ծածկվել:

Այս ամենում ամենահետաքրքիրն այն էր, որ պաշտոնական Մոսկվան ու պաշտոնական Երևանը լուռ են: Այն, որ Ֆյուլեի հայաստանյան այցն ունենալու էր «այսպիսի» արձագանք, ոչ ոք չէր կասկածում: Եվ այնուհանդերձ, ինչո՞ւ այդ «չարաբաստիկ խալաթը» մեզ այսպես հունից հանեց: Մանավանդ որ դրանից առաջ եղել էր հոկտեմբերի 27:

Թե՛ Վրաստանի, թե՛ առավելապես Ադրբեջանի դեպքում իրավիճակը միանշանակ չի գնահատվում: Եթե նախկինում փորձ էր արվում Ռուսաստանից «ներմուծել» Մութալիբովին, որպես Ալիևին ուղղված մարտահրավեր, հիմա բավականին ոչ միարժեք ֆիգուր է մտցվել խաղի մեջ` «Օսկարի» դափնեկիր Ռուստամ Իբրահիմբեկով, ով բնակվում է և՛ Մոսկվայում, և՛ Նահանգներում, իսկ Կանադայում էլ առանձնատուն ունի: Ի դեպ, նա վերջերս հրաժարվել է իր ռուսական անձնագրից… Մի քիչ նման չէ՞ Իվանիշվիլու «դեգերմանը»: Մի քիչ` այո:

Վերջին ժամանակներս գազային պատերազմների «ռազմաճակատներից» ստացվող «ամփոփագրերը» արտասովոր լարված են, իսկ երբեմն էլ` պարզապես դրամատիկ։ Դրանք հիմք են տալիս համարելու, որ ռուսական «Գազպրոմի» լուրջ դիմակայությունը, առաջին հերթին Եվրամիությանը, որը համաձայն չէ բիզնեսի վարման նրա մենաշնորհային մոտեցումներին, թևակոխել է եթե ոչ ավարտական, ապա վճռորոշ փուլ։ Ընդ որում, թեև Մոսկվայից դեռևս հոխորտալից նոտաներ են հնչում, իսկ նախկին ԽՍՀՄ երկրներում Ռուսաստանի «ազգային հարստությունն» իրեն տիրոջ նման է պահում, փորձագետները հանգում են այն միասնական կարծիքին, որ «Գազպրոմը», որը մարմնավորում է էներգետիկ գերտերության կոչմանը Ռուսաստանի հավակնությունները, այսօր կորցնում է իր «թափը»։

Արտաքին գործերի երկու նախարարներ` Շառլ Մորիս դը Թալեյրան-Պերիգորը և Անդրեյ Անդրեևիչ Գրոմիկոն սահմանել են աշխատանքային ռեկորդներ` առաջինը` 21 տարի, երկրորդը` 28: Եթե աշխարհի բոլոր արտգործնախարարներին ընդգրկելու լինենք պայմանական դիվանագիտական կորպուսի մեջ, ապա Անդրեյ Անդրեևիչին կարելի է նշանակել այդ կորպուսի դուայեն, այսինքն` այդ ոչ պաշտոնական կառույցի ավագ` նկատի ունենալով նրա պաշտոնավարման երկարակեցությունը:

Վերցնենք, օրինակ, 3-րդ ստրատագեման, որի թարգմանությունը հիերոգլիֆներից հնչում է այսպես.«Փոխ առնել դանակ, մարդ սպանելու համար»: Այս ստրատագեմայի էությունն է` կործանել հակառակորդին ուրիշի ձեռքով, վնասել կողմնակի ճանապարհով` մնալով ստվերում: Սա կոչվում է փոխանձի կամ այլուրեքության ստրատագեմա:

Հայաստանում նոր խաղ են հնարել` Եվրասիակա՞ն, թե՞ Եվրոպական միություն: Ո՞րն է հոգեպես ավելի ազնիվ ու տնտեսապես ավելի շահավետ: Խաղը նոր է, բայց խաղացողները հին են, խաղի կանոններն էլ (ավելի ճիշտ` անկանոնությունը) նույնն են` ոչ ոք ոչինչ չգիտի, բայց բոլորը խաղում են: Չափանշում, կանխատեսում, կանխորոշում, ու` այդպես: Հարցն ավելի կարևոր է, քան ընդամենը աջ, թե ահյակ գնալու ընտրությունն է: Կա երեք տարբերակ:

ԱԺ նախագահ պարոն Աբրահամյանը հերթական անգամ` «ճառ ասի, թե զանգ կախի» դիլեման (մեջբերումը ԱԺ երիտասարդական խորհրդարանի ժամանակ արտաբերած նրա մտքերից է, երբ օգտվելով Աթաբեկ Խնկոյանի հայտնի առակից, նա խորհուրդ էր տվել ոմանց` քարոզ կարդալու փոխարեն զանգ կախել) լուծել է հօգուտ քարոզի, և հերթական անգամ երկրի ներկայացուցչական մարմնի պաշտոնական կայքում «դիֆիրամբներ» են ձոնել նվաստիս` ալամ աշխարհի համար գովազդելով «Իրատես de facto» թերթը, որովհետև խորհրդարանական կայքն այսօր հատկապես ուշադրության կենտրոնում է ոչ միայն Աուրելիայի, ՎՊ, կոռուպցիոն-«լափիչային» գործընթացների, այլև սպասվելիք ասոցացման համաձայնագրի նկատմամբ առաջադեմ աշխարհի «բուռն» հետաքրքրության պատճառով:

Ներքաղաքական «խայտառակ» իրավիճակի և իշխանության «գործած հանցագործությունների» վերաբերյալ ՀԱԿ-ի վերջին հայտարարությունը գալիս է ապացուցելու, որ Տեր-Պետրոսյանն ու քաղաքականության բնագավառում նրա «գործերի կառավարիչ» Լևոն Զուրաբյանը ջրի երեսին մնալու կամ ավելի ճիշտ` «ներկա ստանալու» խնդիր են լուծում:

Խոսքիս վերնագիրը «Իրատես de facto»-ում (թիվ 36, 45, 2013) պարոն Լևոն Ջավախյանի արտահայտած միտքն ու փակագծված ստորագրությունն է: Ամենայն հարգանքով վերաբերվելով Ջավախյանի խոսքուզրույցին, պիտի տարակուսանքով նշեմ, որ շատ հաճախ էլ զարմանք են պատճառում սովորական այս մարդու մտածում-պնդումները, որոնց թերևս չարժեր անդրադառնալ: