ՀՊՖՆ-ն` Պավել Կոգանի ղեկավարությամբ

Վաստակավոր կոլեկտիվ Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը (գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր` Էդուարդ Թոփչյան) իր հերթական ուրբաթյան համերգին հանդես եկավ հռչակավոր ջութակահար, դիրիժոր Պավել Կոգանի (Ռուսաստան) ղեկավարությամբ: «100 համերգ Հայոց ցեղասպանության նահատակների հիշատակին» խորագրի ներքո կայացած համերգային երեկոյի ընթացքում հնչեցին հետևյալ ստեղծագործությունները. Բիզե` «Առլեզիեն» սյուիտ թիվ 1, Գունո` բալետային տեսարաններ «Ֆաուստ» օպերայից, Բեթհովեն` Սիմֆոնիա թիվ 4: Մոսկվայի պետական ակադեմիական սիմֆոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար, ԱՄՆ-ի Յուտա նահանգի սիմֆոնիկ նվագախմբի գլխավոր հրավիրյալ դիրիժոր Պավել Կոգանը ղեկավարում է աշխարհի տարբեր երկրների նշանավոր նվագախմբերը: Նա Ռուսաստանի ժողովրդական արտիստ է, Ռուսաստանի արվեստների ակադեմիայի իսկական անդամ, «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի ասպետ, Ռուսաստանի և միջազգային բազում պարգևների դափնեկիր: Երևանյան համերգի ընթացքում բարձրաճաշակ երաժշտության սիրահարները բուռն ծափահարություններով արձագանքեցին Կոգանի և ՀՊՖՆ-ի ելույթին: Թե՛ դիրիժորի, թե՛ նվագախմբի անդամների գոհունակ դեմքերից ակնհայտ էր, որ իսկապես կայացել է ստեղծագործական փոխըմբռնում հրավիրյալ դիրիժորի և նրա ղեկավարությամբ հանդես եկող երաժիշտների միջև: Բեմին բավական մոտ նստած լինելուս հանգամանքն ինձ հնարավորություն էր տալիս առավելագույնս որսալու աշխատանքային փոխշփման, բեմում գտնվող յուրաքանչյուր երաժշտի և դիրիժորի տրամադրության ու դիմախաղի նրբերանգները: ՀՊՖՆ-ն ունի հրավիրյալ աշխարհահռչակ դիրիժորների հետ համերգներով հանդես գալու հարուստ փորձ: Ասվածի լավագույն վկայությունը հունվարին նվագախմբի ունեցած համերգն էր «Երևանյան հեռանկարներ» միջազգային երաժշտական փառատոնի շրջանակներում կայացած «Քշիշտոֆ Պենդերեցկու օրերը Հայաստանում» համերգաշարի ընթացքում: Այդ համերգին մենք անդրադարձել ենք մեր նախորդ հրապարակումներից մեկում: Համերգի առաջին բաժինը ղեկավարեց Ք. Պենդերեցկին` հայտնի մենակատարներ Ագատա Շիմզևսկայի (ջութակ) և Ռոբերտ Կաբառայի (ալտ) մասնակցությամբ: Երկրորդ բաժնում հնչեց Պենդերեցկու թիվ 2 սիմֆոնիան` Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ: Փետրվարին ՀՊՖՆ-ն հանդես եկավ հայտնի դիրիժոր Իսրայել Յինոնի (Գերմանիա) գլխավորությամբ` կատարելով Չայկովսկու թիվ 5 սիմֆոնիան: Նույն համերգի ընթացքում կայացավ գերմանացի ժամանակակից կոմպոզիտոր Հանս-Պետեր Դոթի Ջութակի կոնցերտի համաշխարհային պրեմիերան` ջութակահարուհի Անուշ Նիկողոսյանի մենակատարմամբ: Հրավիրյալ դիրիժորի հետ ևս մեկ համերգ է նախատեսված մարտի 28-ին: Լավարդ Սքու-Լարսենի (Ավստրիա) ղեկավարությամբ կհնչեն Բեթհովենի թիվ 7 սիֆոնիան և Դաշնամուրի թիվ 5 կոնցերտը: ՀՊՖՆ-ի վերջին շրջանի համերգային գործունեության հաղթաթուղթը, կարծում ենք, փետրվարին կայացած Պուչինիի «Տոսկա» օպերայի համերգային կատարումն էր` անկրկնելի Հասմիկ Պապյանի գլխավոր դերերգով: Հասմիկ Պապյան անունն արդեն իսկ գայթակղիչ խայծ է բարձր երաժշտարվեստի կարիքն ունեցող հանդիսատեսի համար, և «Տոսկայի» կատարման երկու երեկոներին լեփ-լեցուն դահլիճի պարագան նախ և առաջ պայմանավորված էր այդ մեծ պրոֆեսիոնալի և անսահման հմայքի տեր հայուհու անձով: Սակայն չմեղանչենք ճշմարտության առաջ և փաստենք, որ նրա կողքին հանդես եկող Հովհաննես Այվազյանը, Պերճ Քարազյանը, Պողոս Բեազբեկյանը, Հրանտ Պապյանը, Դավիթ Բաբայանցը, Սարգիս Բաժբեուկ-Մելիքյանը, Հովհաննես Ներսեսյանը, «Հովեր» կամերային երգչախումբը և, իհարկե, ՀՊՖՆ-ն` իր գլխավոր դիրիժոր Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ, կարողացան ներդաշնակորեն համագործակցել համաշխարհային մեծության մեր աստղի հետ: Թեև Հասմիկ Պապյանի առնչությամբ «աստղ» եզրույթի կիրառությունը դառնում է շատ անարտահայտիչ, ոչինչ չասող մի բան: Նա, որ հիրավի համաշխարհային բեմերը նվաճած «պրիմա» է, կարծես թե կոչված է կոտրելու այդ հասկացության վերաբերյալ ունեցած մեր բոլոր կարծրատիպային պատկերացումները: Իր ազգասիրությամբ, հայրենապաշտությամբ, մարդկային վեհանձնությամբ ու անբռնազբոս ջերմությամբ այս երգչուհին ամեն անգամ նոր բովանդակություն է հաղորդում մատուցվող երաժշտությանը, որքան էլ այն ծանոթ ու յուրացված լինի արվեստասերների կողմից: Հասմիկ Պապյանի և ՀՊՖՆ-ի համագործակցությունը չսահմանափակվեց մեկ ստեղծագործությամբ: Նույն ամսին, ի հիշատակ մեծագույն դիրիժոր Կլաուդիո Աբադոյի, կատարվեց Վերդիի «Ռեքվիեմը»: Այդ համերգին հանդիսատեսը հնարավորություն ունեցավ վայելելու նաև մեկ այլ անզուգական կատարողի` Բարսեղ Թումանյանի ելույթը: Հատկապես այս երկու համերգների հիշողությունը մեզ հույս է ներշնչում, որ ֆիլհարմոնիկը կշարունակի ինչպես արդեն սկսած, այնպես էլ ենթադրվող համագործակցությունը հանրահայտ, բարձրակարգ երաժիշտների հետ: Մի բան, որ ոչ թե պարզապես ցանկալի է, այլ անհրաժեշտ մեր հասարակության ոչ նոսր շերտերին: Առաջիկա ուրբաթ ՀՊՖՆ-ն, Էդուարդ Թոփչյանի ղեկավարությամբ, կկատարի Գուստավ Մալերի «Երգ երկրի մասին» ստեղծագործությունը: Հանդիսատեսին սպասում է հայաստանյան պրեմիերա` մենակատարներ Զանդրա Մքմաստերի (Հյուսիսային Իռլանդիա) և Լիպարիտ Ավետիսյանի (Հայաստան) մասնակցությամբ: «Երգ երկրի մասին» ստեղծագործության բանաստեղծական տեքստը ունկնդրին կներկայացվի Հակոբ Մովսեսի թարգմանությամբ: Նվագախումբը և նրա գեղարվեստական ղեկավար, գլխավոր դիրիժոր Էդուարդ Թոփչյանն իրենց երախտագիտությունն են հայտնում ՀՀ նախագահին և նրա տիկնոջը, «ՎիվաՍել-ՄՏՍ»-ին, ՀՀ մշակույթի նախարարությանը, «Յունիբանկին» «Արմավիր Վինյարդս» ընկերությանը` իրենց գործունեությանը մշտապես սատարելու համար:

Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Անհամբեր ու սիրով եմ սպասում իր հերթական գրին, ես էդ գրի մշտամնա ընթերցողն եմ
• Դերենիկ Դեմիրճյանի ժառանգության արժևորումը՝ ժամանակակից գիտական խոսքով
• Երախտագիտություն՝ կինոլեզվով
• Դերենիկ Դեմիրճյան-145
• «Այս մար­դիկ չեն սի­րում մեր ժո­ղովր­դին, պատ­րաստ չեն նրա հոգ­սը կրե­լու՝ ա­ռանց պարգևավ­ճա­րի»
• «Պե­տու­թ­յու­նը կորց­րել է իր դեմ­քը, և ե­թե մենք թույլ տանք, որ այս ճգնա­ժամն ա­վե­լի խո­րա­նա, ուղ­ղա­կի կկոր­ծան­վենք»
• «Կա այս­պի­սի մի կար­ծիք՝ հարկ է ստեղ­ծել Հա­յաս­տան ամ­րոց-պե­տու­թ­յուն»
• «Մի բան հս­տակ է՝ այս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը պետք է ան­հա­պաղ հե­ռա­նան»
• «Ե­թե մեր մշա­կույ­թը լի­ներ բարձր մա­կար­դա­կի վրա, մենք այ­սօր­վա ող­բեր­գու­թ­յու­նը չէինք ու­նե­նա»
• «Մեր թշ­նա­մու գոր­ծած ո­ճիր­նե­րից ու հան­ցա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րից ոչ մե­կը թույ­լատր­ված չէր ո­րևէ օ­րեն­քով»
• «Ի սկզ­բա­նե մտա­ծել են ար­նա­քամ ա­նել ժո­ղովր­դին, բե­րել-հասց­նել մի վի­ճա­կի, որ հե­տո ա­սեն՝ դե՜, չդի­մա­ցանք, ու ստո­րագ­րեն այս փաս­տա­թուղ­թը»
• «Վեր­ջին տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով զին­ված հա­րուստ, ան­պարտ բա­նակ, սե­փա­կա­նին զու­գա­հեռ՝ պե­տա­կան հզոր ար­դ­յու­նա­բե­րութ­յուն պի­տի ստեղ­ծենք»
• «Ե­թե հի­մա ենք գնում փոխ­զիջ­ման, դրա տակ ի՞նչ է են­թադր­վում. ինք­նաոչն­չա­ցո­ւ՞մ, ինք­նաս­պա­նու­թ­յո­ւ՞ն»
• «Աստ­ված մեզ հետ է և մեր ար­դար գոր­ծին զո­րա­վիգ»
• «Պար­տադր­ված պա­տե­րազ­մը, ի­հար­կե, ծանր բան է, բայց մենք պատ­րաստ էինք դրան»
• «Հա­նուն ազ­գի, հա­նուն հայ­րե­նի­քի զոհ­ված­նե­րի հե­րո­սու­թ­յու­նը չա­փա­նիշ­նե­րի փո­փո­խու­թ­յան են­թա­կա չէ»
• «Ինչ­պես Հի­սու­սը, այդ­պես էլ Նա­րե­կա­ցին Աստ­ծուց նե­րո­ղու­թ­յուն է խնդ­րում բո­լո­րիս մեղ­քե­րի հա­մար»
• «Մենք աշ­խար­հի մեջ ենք, ու աշ­խարհն է մեր մեջ. պար­զա­պես, որ­պես գաղտ­նի զենք, ու­նենք Ո­գին, որ մեզ պա­հել ու պա­հե­լու է»
• «Մենք Աս­տու­ծոյ փառք կու տանք, որ հայ­րե­նի­քը կը մնայ հայ­րե­նիք եւ մեր մնա­յուն հաս­ցէն»
• «Կար­դում էի այն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րի ցան­կը, որ պատ­րաստ­վում են հա­նե­լու դպ­րո­ցա­կան դա­սագր­քե­րից, ու սար­սա­փում էի»

Մեկնաբանություններ