Նորություններ » Էրդողանը պարտվեց իր Գալիպոլիում

Էրդողանը պարտվեց իր Գալիպոլիում

08.06.2015 | 11:47

Թուրքիայում հունիսի 7-ին 53,7 միլիոն ընտրողները ձևավորեցին 550 պատգամավորից բաղկացած Ազգային մեծ ժողովը՝ ընտրություն կատարելով 20 կուսակցություններից և 165 անկախ թեկնածուներից: Նախնական արդյունքներով «Արդարություն և զարգացում» իշխող կուսակցությունը կորցրեց բացարձակ խորհրդարանական մեծամասնությունը: Թուրքական Sabah թերթի փոխանցմամբ` քվեների 99 տոկոսի հաշվարկով իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը հավաքում էր քվեների 40,93 տոկոսը (18 371 230 քվե), հիմնական ընդդիմադիր ժողովրդահանրապետական կուսակցությունը` 25,2 տոկոսը (11308206 քվե), «Ազգայնական շարժում» կուսակցությունը (ԱՇԿ)` 16,49 տոկոսը (7401230 քվե), քրդամետ «Ժողովուրդների դեմոկրատական» կուսակցությունը (ԺԴԿ)` 12,64 տոկոսը (5674160 քվե), մնացյալ կուսակցությունները` 4,73 տոկոսը (2127538 քվե):

Իզուր չէր Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը կորցրել քունն ու դադարը և իր ելույթներում անցել էր ամենամոլի ազգայնականության՝ իշխանության բնազդը նրան թելադրում էր, որ կորցնում է, կարևոր, գուցե ճակատագրական կորուստ է ունենալու, եթե «Արդարություն և զարգացումը» չհավաքի քվեների բացարձակ մեծամասնությունը խորհրդարանում: Նախնական տվյալներով՝ չհավաքեց, իսկ դա նշանակում է, որ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը հարկադրված է հրաժեշտ տալ Թուրքիան նախագահական դարձնելու երազանքին, այսինքն՝ բոլորովին ապարդյուն Աբդուլլահ Գյուլին հաջորդեց իբրև նախագահ: Գործնականում ռեալ իշխանությունը Ահմեդ Դավութօղլուի ձեռքում է՝ նա է վարչապետը և միայն Էրդողանի ընդգծված իշխանական վարքագիծն է նրան հնարավորություն տալիս իրեն վեր դասել Սահմանադրությունից: Էրդողանը նվազագույնը մեկ գումարում ժամանակով պետք է հրաժարվի նախագահի լիազորությունները ավելացնելու երազանքից՝ փոփոխելով Սահմանադրությունը: Իսկ դա նշանակում է, որ թուրք ընտրողը մերժեց աշխարհիկ պետությունից դեպի տիպիկ իսլամական պետություն Էրդողանի թեթև ձեռքով մղվելու ընտրությունը: «Արդարություն և զարգացումը» հաղթեց ընտրություններում, բայց ակներևաբար ստիպված կլինի կոալիցիոն կառավարություն ձևավորել:
Քրդական ժողովրդադեմոկատական կուսակցությունը առաջին անգամ էր ընտրություններին մասնակցում համամասնական ընտրակարգով և նախնական տվյալներով ստացել է 80 մանդատ: Կուսակցության փոխնախագահ Սիրի Սյուրեյ Օնդերը իրենց հաջողությունն անվանել է խորհրդարանական ընտրություններում խաղաղության և ժողովրդավարության հաղթանակ: Ժողովրդավարության այդ հաղթանակից հետո «Արդարություն և զարգացումը», հավաքելով 41 % և չստանալով միայնակ կառավարություն կազմելու համար անհրաժեշտ 276 մանդատը, կնախընտրի կոալիցիա կազմել «Ազգային շարժում» կուսակցության հետ, որ ունի 83 մանդատ: Ընդդիմադիր ժողովրդահանրապետական կուսակցությունը (26 %) և քրդական ժողովրդադեմոկրատական կուսակցությունը (11 %) կդառնան ընդդիմություն:
Նախընտրական քարոզարշավը ի հայտ բերեց Թուրքիայի բոլոր պրոբլեմները՝ քաղաքական, տնտեսական, պատմական ու մենթալիտետային: Գալիպոլի Էրդողանը չստացավ, թեև «Արդարություն և զարգացումը» հաղթեց: Իսկ դա նշանակում է, որ, բացի կառավարության կազմի փոփոխությունից, Թուրքիան պիտի փոփոխություններ անի քաղաքականության մեջ: Բնականաբար, արմատական փոփոխություններ Թուրքիայի արտաքին ու ներքին քաղաքականության մեջ չեն լինի, պարզապես Թուրքիայի նախագահը հարկադրված կլինի փոփոխել իր ծրագրերը և հաշվի նստել քաղաքական նոր իրականության հետ: Ի՞նչ կնշանակի դա գործնականում՝ ցույց կտա ժամանակը: Հունիսի յոթի կիրակին սև կիրակի էր Էրդողանի համար անձամբ՝ իզուր չէր նա վախենում խավարասերներից, բայց փաստորեն աշխարհի ամենամեծ նախագահական պալատն ունեցող նախագահը հարկադրված է պարփակվել նախագահական ներկա լիազորությունների շրջանակներում՝ դա ծանր հարված է Թուրքիայի նախագահի ոչ միայն իմիջին, այլև ծրագրերին: Հիմա արդեն նա միանշանակ կարող է քարկոծել հայերին, միասեռականներին ու ընդդիմադիր լրագրողներին՝ հայտարարելով Թուրքիայի թշնամի, բայց, ի տարբերություն հունիսի վեցի, հունիսի ութին այդ «թշնամիները» արդեն ունեն քաղաքական իրավունքներ՝ իրենց ստացած ձայների շնորհիվ, և դա փաստ է, որի հետ Թուրքիայի նախագահը հարկադրված է հաշվի նստել:
Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի ընտրությունները հայերիս համար փոփոխություններ հազիվ թե նշանակեն՝ իր մեծամասնութամբ Թուրքիան մնում է նույն քաղաքականությունը դավանող, հետևաբար Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցում ժխտողականությունը պետական մակարդակով շարունակող պետություն: Հայ պատգամավորների ընտրությունը և իշխանական, և ընդդիմադիր կուսակցությունների կողմից, ցեղասպանությունից հետո առաջին անգամ խորհրդարանում հայ ներկայացուցիչ ունենալը վիճակագրական տվյալ է՝ հայկական հարցի, ցեղասպանության ճանաչման հարցի բարձրացման առումով նրանք գործնականում չեն կարող իրավիճակ փոխել: Բայց համայնքների կյանքում դա իսկապես հաջողություն է և կարևոր իրադարձություն:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Հունիսի յոթին Թուրքիայի ամենաերջանիկ քաղաքական գործիչը Ահմեդ Դավութօղլուն էր՝ նա կարող է մնալ վարչապետ և ընտրությունների արդյունքներով նախագահը չի կարող վարչապետից վերցնել նրա լիազորությունները՝ փոխելով Սահմանադրությունը: Եթե, իհարկե, Էրդողանը չորոշի հրաժարական տալ և վերադառնալ վարչապետի պաշտոնին: Մարդը, որ վախենում է խավարասերներից և նրանց դեմ պայքարի համար նախագահական պալատ է կառուցում, անկանխատեսելի է իր արարքներում:

Դիտվել է՝ 1471