Պլան Գ-ն է որոշում՝ պլան Ա՞-ն կկատարվի, թե՞ Բ-ն

Երեկ Պարույր Հայրիկյանը նորից առաջ ընկավ՝ հանրահավաք հրավիրելով սահմանադրական բարեփոխումների դեմ Ազատության հրապարակում: Հանրահավաքը բազմամարդ չէր: Ավելի ճիշտ՝ սակավամարդ էր: Բայց կային և քաղաքական ուժեր, անգամ խորհրդարանական, օրինակ, «Ժառանգությունը»: Թեպետ հենց «Ժառանգության» փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանը առաջարկեց նախ միջկուսակցական ձևաչափով քննարկել քայլերը, հետո փողոց դուրս գալ: Ռացիոնալ առաջարկ է: Հակառացիոնալ էր ՀԱԿ-ը, որ բովանդակային քննարկման մեջ մտավ՝ սահմանադրական բարեփոխումների մասին ասելու այն, ինչ առանձապես մեծ նորություն չէր՝ «պետական հեղաշրջման ծրագիր»: Բայց հետաքրքիրը բնավ էլ ՀԱԿ-ի գնահատականը չէ, այլ՝ հերթական, արդեն չգիտեմ որերորդ շրջադարձը՝ ՀԱԿ-ը միջազգային կազմակերպություններին կոչ է արել չաջակցել Հայաստանի իշխանությունների «այս արկածախնդրությանն» ու «բռնապետություն հաստատելու փորձերին»։ Փաստորեն՝ ՀԱԿ-ը դո՞ւրս է գալիս Ռուսաստանի քաղաքական ուղեծրից ու նորից ապավինում է «միջազգային կազմակերպություններին», որոնց բազմակի ստանդարտներ կիրառելու մեջ քանիցս մեղադրել է ու նույնիսկ նախագահի մակարդակով հրաժարվել որոշ հանդիպումներից: Հազիվ թե, բավարար ժամանակ կար՝ Ռուսաստանի հետ համաձայնեցնելու հարկադիր ու թեթևակի «եվրոպական շեղումը», որ անպատիժ կմնա: ՀԱԿ-ը գերադասել է իր կուրսից չշեղվել՝ նա պայքարում է ոչ թե Սահմանադրության փոփոխության դեմ, այլ՝ Սերժ Սարգսյանի «հակաժողովրդավարական ռեժիմի» վերարտադրման ու հավերժացման, որով զբաղված է իր ստեղծման օրից: Սա շատ հարմար տարբերակ է, եթե Սահմանադրության փոփոխության հանրաքվեն կայանա ու փոփոխություններն անցնեն՝ համենայն դեպս, առաջին նախագահը իր քաղաքական ուժին նորից խորհրդարանում տեսնելու մեծ ցանկություն ունի:

Դեռ խորիմաստ լռում է երկրորդ նախագահը: Ով-ով, նա հիանալի հասկանում է, որ այս ամբողջ պատմությունը հնարված է, որ ինքը չդառնա նախագահ: Բայց եթե հրապարակավ ցույց տա, որ բացել է «փակ ծրարը», կորցնելու է գործողությունների ազատությունը և մանևրելու տարածքը: Հիմնական ինքնահարցազրույցները կսկսվեն օգոստոսի վերջից, մինչ այդ նա նոր կուսակցության գործերը կփորձի կարգավորել, հընթացս մեկ-երկու տեսակետ ասպարեզ նետելով կամ չնետելով, որ հասկանա՝ իսկ ովքե՞ր են իր խոսքին սպասում՝ քանակն ու որակը պարզելու նկատառումով ձգելով դադարը: Փաստորեն Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և Ռոբերտ Քոչարյանը հայտնվում են նույն խրամատում, բայց ոչ միայն նրանք: Այս խրամատը դեռ կազմավորվում է՝ կարգախոս ունենալով միանշանակ դեմը:
Շատ ավելի հետաքրքիր է ներիշխանական խրամատը: Նրանց էլ է հուզում, որ հայեցակարգով փորձ է արվում «լուծել Ազգային ժողովում հանրապետականի բացարձակ մեծամասնությունը սահմանադրորեն երաշխավորելու և Սերժ Սարգսյանի ձեռքում բացառիկ լիազորություններով օժտված Ազգային ժողովի նախագահի և հանրապետականի գենսեկի պաշտոնները մեկտեղելու» հարցը։ Ավելի է հուզում, քան Լևոն Տեր-Պետրոսյանին ու ՀԱԿ-ին: Նրանց ուղղակի հմայում է կայուն խորհրդարանական մեծամասնության դրույթը, որովհետև դա է այն ոսկելարը, որ իրենց պահելու է քաղաքականության մեջ: Կամ՝ կտրվելու է: Իրականում հանուն և ընդդեմ սահմանադրական բարեփոխումների պայքարը իշխանության ներսում է, որտեղ բացարձակապես հստակ չէ՝ ով ինչ է ստանում, ով ում հետ է և ով ինչ է ցանկանում: Սա էլ է Ռոբերտ Քոչարյանի լռության ևս մեկ պատճառ: Իշխանության թևերի ու փետուրների բարենպաստ դասավորության դեպքում միայն սահմանադրական բարեփոխումները կընդունվեն՝ ինչպես անցկացվում են համապետական ընտրությունները: Սա պլան Ա-ն է: Իսկ պլան Բ-ն պետք է պատրաստ պահի տարբերակը՝ գործող Սահմանադրությունը շարունակում է մնալ Հիմնական օրենք, ուրեմն ո՞վ է լինելու նախագահը, ո՞վ՝ վարչապետը, ովքե՞ր են լինելու խորհրդարանի 131 պատգամավորները: Կա նաև պլան Գ-ն՝ խիստ գաղտնի, որը սահմանում է, թե պլան Ա-ի ու պլան Բ-ի դեպքում հանրաքվեից, խորհրդարանական, փոխած կամ չփոխված Սահմանադրությամբ նախագահական ընտրություններից հետո որտե՞ղ են լինելու ու ի՞նչ են անելու առաջին երեք նախագահները՝ մեկ, դեռ վերջին վարչապետը՝ երկու, խորհրդարանական քաղաքական ուժերը՝ երեք: Պլան Գ-ն է, ի վերջո, որոշում պլան Ա՞-ն կկատարվի, թե՞ Բ-ն: Հայկական ներկա լաբիրինթոսը այլևս պատեր չունի, փոխարենն ունի դռներ, որտեղ մտնելուց հետո դուրս չես գալու:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. Պլան Դ-ն էլ կա, բայց հրապարակելու դեպքում Ա, Բ, Գ պլանները դառնում են անիմաստ ու անգործունակ:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ