Դաշնակցականների մազալու ձերբակալությունները
XX դարասկզբին լայն թափ առավ հայկական կուսակցությունների և առհասարակ հայ հեղափոխականների նկատմամբ ցարական իշխանության հալածանքը: Մասնավորապես, 1909 թ. հարուցվեց, այսպես կոչված, «դաշնակցականների գործը»: Քննությունը վերապահվեց ոմն դատական քննիչ Լիժինի, որը Հյուսիսային Կովկասի, Անդրկովկասի քաղաքներում և Ռուսաստանի այլ վայրերում կատարեց շուրջ 1000 խուզարկություն ու ձերբակալեց ավելի քան 800 հոգու: Հարկ եղած քննչական գործողություններից հետո, ի վերջո, 696 հոգու ազատ արձակեց, իսկ 105 հոգու դատական պատասխանատվության ենթարկեց` համաձայն քրեական օրենսգրքի 102 հոդվածի:
Սակայն դատավարությունների ժամանակ բացահայտվեցին զվարճալի անհեթեթություններ:
Այսպես, ինչ-ինչ «փաստերի» հիման վրա Թիֆլիսում պիտի ձերբակալեին ոմն Գևորգի, բայց քանի որ քաղաքում Գևորգներ շատ կային, նախ ձերբակալեցին անխտիր բոլոր Գևորգներին, ապա ընտրեցին Գևորգ Առաքելյանին և գործն ուղարկեցին դատարան: Այնինչ իրականում դաշնակցական Գևորգը սեպտեմբեր ամսին սպանվել էր Թավրիզում, ինչը հաստատել էր տեղի ռուսական հյուպատոսարանը:
Նույն բանը տեղի ունեցավ Երևանում: Որոնվում էր «թուրքահպատակ հայ Հաջի-Հակոբը»: Հայտնաբերեցին այդ անվամբ 10 հոգու, ձերբակալեցին, ի վերջո ընտրեցին Հաջի-Հակոբ Ավետիսովին` մի զառամյալ ծերունու, որը ոչ մի առնչություն չուներ ՀՅԴ-ի հետ: Մինչդեռ քննիչին հարկավոր իսկական Հաջի-Հակոբը, որ արևմտահայ հայտնի գործիչ էր, օսմանյան նոր սահմանադրության ընդունումից հետո տեղափոխվել էր Թուրքիա և ազատ ապրում էր:
Եվս մի ծիծաղելի դրվագ: Որոնվում էր հանրահայտ դաշնակցական, հետագայում` Վանի հերոսամարտի անվանի ֆիդայի Իշխանը: Քանի որ իշխան բառը ռուսերեն թարգմանվում է ՍվÿջՖ, Լիժինը բանտարկեց… իշխան Հովսեփ Արղության-Երկայնաբազուկին (Аргутинский-Долгоруков) և գործն ուղարկեց դատարան: Տեղեկանալով այդ մասին, իսկական Իշխանը նոյեմբեր ամսին Թուրքիայում ներկայացել էր ռուսական հյուպատոսին, հայտարարել, որ ինքը ամենևին իշխան չէ, այլ հասարակ մահկանացու, որ Իշխանը իր կեղծանունն է, ինչը հաստատել էր համապատասխան փաստաթղթերով։
Ահա էսպիսի մազալու բաներ…
Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
