Գարեգին Լևոնյան
Աշուղ Ջիվանու որդի, արվեստագետ Գարեգին Լևոնյանը 1908 թ. Թիֆլիսում սկսեց հրատարակել «Գեղարուեստ» տարեգիրքը: Դա բացառիկ հրատարակություն էր, հարյուրավոր մեծադիր, պատկերազարդ էջերում մեկտեղվեց ամբողջ արևելահայ գրականությունն ու արվեստը: Այստեղ տպագրվեցին ապագա դասականների` Հովհ. Թումանյանի, Ղ. Աղայանի, Ավ. Իսահակյանի, Վ. Տերյանի, Հովհ. Հովհաննիսյանի, Շիրվանզադեի, Դ. Դեմիրճյանի, բազմաթիվ այլ գրողների, կոմպոզիտորների (Կոմիտաս, Մ. Եկմալյան, Ռ. Մելիքյան և այլք), նկարիչների (Գ. Բաշինջաղյան, Ե. Թադևոսյան, Մ. Սարյան, Փ. Թերլեմեզյան, Վ. Մախոխյան և այլն), ճարտարապետների ստեղծագործությունները, թատերական արվեստի նմուշներ: Բացի այդ, աչքաթող չէին արվում ռուսական և արևմտաեվրոպական արվեստի ականավոր դեմքերն ու արևմտահայերը: Խմբագիրն իր հրատարակությամբ դարձավ գեղագիտական ճաշակի անվրեպ թելադրիչ և սահմանեց մշակութային չափանիշներ:
Բայց շատ արագ Գարեգին Լևոնյանը բախվեց «հավերժական» խնդրի` ֆինանսական դժվարությունների: Երբ լույս տեսավ «Գեղարուեստի» Բ համարը, նա Սապյորնայա փող. (այժմ` Թաբուկաշվիլի), թ. 27 տանը, որտեղ գտնվում էին խմբագրությունը, իր գեղարվեստի դասընթացները և բնակարանը, հրավիրեց հեղինակների խորհրդակցություն: Ներկա էին Կոմիտասը, Հովհ. Թումանյանը, Ավ. Իսահակյանը, Վրթ. Փափազյանը, Հ. Հակոբյանը, Թիֆլիսում գտնվող Ա. Չոպանյանը և այլք: Նա ներկայացրեց տարեգրքի անմխիթար տնտեսական վիճակը, որը հետևյալն էր:
Հանդեսը տպագրվում էր 1200 օրինակ, յուրաքանչյուրի հատավաճառ գինը` 2 ռուբլի: Բայց ծախսը նստում էր ավելի, քան 1200 ռ., չհաշված խմբագրատան վարձը, խմբագրի աշխատավարձը, հեղինակների հոնորարը, սրբագրումը, փոստային առաքումները: Միայն թղթի, տպագրության, կլիշեների պատրաստման ծախսը փակելու համար անհրաժեշտ էր ունենալ առնվազն 1000 բաժանորդ, մինչդեռ դրանց թիվը 300-ից չէր անցնում: Հանդեսի Ա և Բ համարներում տպագրված հեղինակների մի մասին վճարել էր 162 ռ. 50 կ. հոնորար, մյուսներին պարտք էր մնացել դրա կրկնակի չափով:
Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Գարեգին արքեպիսկոպոս Սաթունյանից և հանքարդյունաբերող, նշանավոր բարերար Ա. Մելիք-Ազարյանից ստացվել էր 50-ական, հայտնի ծխախոտարդյունաբերող Ա. Էնֆիաջյանից ու քաղաքի վաճառականների ավագ Ա. Միլյանից` 25-ական, երկու այլ մարդուց` 65 ռուբլի նվիրատվություն:
Ի՞նչ և ինչպե՞ս անել:
Գարեգին Լևոնյանը մի անխախտ սկզբունք ուներ` ամեն աշխատանք, առավել ևս` մտավոր, պետք է վարձատրվեր, այսինքն` հեղինակները պիտի հոնորար ստանային: Հնչեցին տարբեր կարծիքներ, ի վերջո որոշվեց վճարել հետևյալ չափերով` ինքնուրույն արձակ տողին` 3, թարգմանական տողին` 2, ինքնուրույն բանաստեղծական տողին` 10, թարգմանականին` 5 կոպեկ:
Իր գոյության ընթացքում` 1908-1922 թթ., լույս տեսավ «Գեղարուեստի» ընդամենը 7 համար, բայց հոնորար վճարելու սկզբունքը մշտապես պահպանվեց:
Ակամայից մտաբերում եմ մերօրյա բազում թերթերի խմբագրությունները, որոնք հեղինակին կամ առհասարակ չեն վարձատրում, կամ չնչին գումարներ են տալիս: Բացի…
Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար
Իրանի նախագահի այցը Ադրբեջան օրերս մեծ դժգոհություն առաջացրեց Հայաստանում, մանավանդ որ, բարեկամ երկրի առաջնորդը Բաքվում սիրո խոսքեր հնչեցրեց մեր թշնամու մասին։Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը կրկին շնորհավորեց Ադրբեջանին Արցախը գրավելու համար, ապա պայմանագրեր կնքեց տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում...
