Մանրամասն որոնում (արխիվ)
14.05.2025
 
ԱՄՆ-ի հատուկ դեսպանորդ Սթիվ ՈՒիտկոֆը թույլատրելի է համարել Աբրահամի համաձայնագրերի ընդլայնումը, նշելով, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը կարող են միանալ դրանց ապագայում։ «Մենք կարծում ենք, որ շատ, շատ մոտ ենք այդ երկրներում հակամարտությունների վերջնական լուծմանը։ Ես կարծում եմ, որ երկուսն էլ կարող են ցանկանալ միանալ Աբրահամի համաձայնագրերին»,- ասել է Ուիտկոֆը։ ԱՄՆ-ի հատուկ ներկայացուցչի խոսքով՝ սա շատ կարևոր նախաձեռնություն է երկրի նախագահ Դոնալդ Թրամփի համար, և նա հավատում է դրան։               
 
Նորություններ » Բո­լորն ար­հա­մար­հում են կո­րո­նա­վի­րու­սը և պատ­րաստ­վում... պա­տե­րազ­մի՞

Բո­լորն ար­հա­մար­հում են կո­րո­նա­վի­րու­սը և պատ­րաստ­վում... պա­տե­րազ­մի՞

Բո­լորն ար­հա­մար­հում են կո­րո­նա­վի­րու­սը և պատ­րաստ­վում... պա­տե­րազ­մի՞
17.04.2020 | 00:44
Ի՞նչ է կա­տար­վում Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի շուր­ջը հի­մա, երբ աշ­խար­հում «մո­լեգ­նում է կո­րո­նա­վի­րու­սը»։ Իս­կույն ա­սենք, որ ոչ միար­ժեք բա­ներ, ի վեր­ջո այն­տեղ, որ­տեղ պա­տե­րազմ էր ըն­թա­նում, այժմ էլ շա­րու­նակ­վում է այդ պա­տե­րազ­մը։ Անս­պա­սե­լիո­րեն «քր­դա­կան գոր­ծո­նը», և հենց կո­րո­նա­վի­րու­սի մա­սին խո­սակ­ցու­թյուն­նե­րի տագ­նա­պա­լի օ­րե­րին (և Ի­րա­նում, և Թուր­քիա­յում), ի­րա­նա-թուր­քա­կան սահ­մա­նին լար­վա­ծու­թյան ու­ժե­ղաց­ման պատ­ճառ դար­ձավ։ Բայց դա էլ ամ­բող­ջը չէ։ Ինչ­պես Թուր­քիա­յի, այն­պես էլ Ադր­բե­ջա­նի իշ­խա­նու­թյուն­ներն օգ­տա­գոր­ծե­ցին «կո­րո­նա­վի­րու­սի թե­ման» հա­վա­նա­բար լու­ծե­լու նաև մար­դա­տյաց բնույ­թի այլ «խն­դիր­ներ»։ Կփոր­ձենք հեր­թով ստեղ­ծել այդ ա­մե­նի քա­ղա­քա­կան խճան­կա­րը։
Մինչ Թուր­քիա­յում ծա­վալ­վում է ի­րա­րանց­ման նոր ա­լիք, ի դեպ` հենց կո­րո­նա­վի­րու­սի պատ­ճա­ռով, Թուր­քիա­յի ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը պատ­րաստ­վում են հա­մընդ­հա­նուր խու­ճա­պի մեղ­մա­նա­լուց հե­տո ստեղծ­վե­լիք ի­րա­վի­ճա­կին։ Մաս­նա­վո­րա­պես, մար­տի 25-ին Թուր­քիա­յի ՆԳ նա­խա­րար Սու­լեյ­ման Սո­լյուն հայ­տա­րա­րեց, որ անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը երկ­րում ձեր­բա­կա­լել են 410 մար­դու` նոր տի­պի կո­րո­նա­վի­րու­սի (COVID-19) բռնկ­ման մա­սին սոց­ցան­ցե­րում «սադ­րիչ» հրա­պա­րա­կում­նե­րի հա­մար։ Պարզ է, որ թուր­քե­րը թուրք չէին լի­նի, ե­թե այս կամ այն խնդ­րին չկա­պեին քր­դե­րին։ Ինչ­պես նշել է Սոյ­լուն, «սադ­րիչ» գրա­ռում­նե­րի մեծ մա­սը կապ­ված է ե­ղել «քուրդ զի­նյալ­նե­րի խմ­բե­րի» հետ։ Թուր­քիան բա­վա­կան փակ եր­կիր է. օ­րի­նակ, ոչ ոք ստույգ չգի­տե, թե որ­քան քր­դեր են զոհ­վել 2013-18 թթ. Արևմտյան Հա­յաս­տա­նում, Մի­ջա­գետ­քում և քր­դե­րի հոծ բնա­կու­թյան այլ վայ­րե­րում, որ­տեղ կա­նո­նա­վոր կեր­պով գոր­ծում են քր­դա­կան բան­վո­րա­կան կու­սակ­ցու­թյան (ՔԲԿ) ջո­կատ­նե­րը։ ՈՒս­տի մեզ հա­մար դժ­վար է դա­տել, թե ի­րա­կա­նում Թուր­քիա­յում վա­րա­կի տա­րած­ման վի­ճակն ինչ­պի­սին է։ Հա­մե­նայն դեպս, պաշ­տո­նա­կան տվյալ­նե­րով, Թուր­քիան փա­կել է դպ­րոց­նե­րը, սր­ճա­րան­նե­րը, ար­գե­լել է զանգ­վա­ծա­յին ա­ղոթք­նե­րը, հե­տաձ­գել է մար­զա­կան հան­դի­պում­նե­րը, դա­դա­րեց­րել է թռիչք­նե­րը դե­պի տաս­նյակ եր­կր­ներ։ Կո­րո­նա­վի­րու­սով վա­րակ­վե­լու հաս­տատ­ված դեպ­քե­րի քա­նակն ա­ճում է օ­րե­ցօր, մա­հա­ցել է հա­զա­րից ա­վե­լի մարդ։ Հա­մընդ­հա­նուր կա­րան­տին չկա, և իշ­խա­նու­թյուն­ներն ա­ռայժմ կար­ծես թե չեն ցան­կա­նում կոշտ մի­ջոց­նե­րի դի­մել։ Հի­վան­դա­ցու­թյան և մա­հա­ցու­թյան ցու­ցա­նի­շով Թուր­քիան աշ­խար­հում ար­դեն 4-րդ տե­ղում է, և դա մտո­րե­լու տե­ղիք է տա­լիս, թե հի­մա Ան­կա­րան «կո­րո­նա­վի­րու­սի օգ­նու­թյամբ» ար­դյո՞ք որևէ ազ­գա­յին փոք­րա­մաս­նու­թյան դեմ չի կռ­վում։ Չէ՞ որ նա­խա­րար Սոյ­լուն ակ­նար­կել է, որ հա­մա­ցան­ցի «սադ­րիչ» գրա­ռում­նե­րի հետևում իբր քր­դերն են...
Միևնույն ժա­մա­նակ Ռու­սաս­տա­նից և Ի­րա­նից սի­րիա­կան բա­նա­կին օգ­նու­թյան բեռ­ներ են գա­լիս։ Մաս­նա­վո­րա­պես, Տար­տուս նա­վա­հան­գիստ են գա­լիս ռու­սա­կան բեռ­նա­նա­վեր, և ոչ միայն բժշ­կա­կան բեռ­նե­րով։ Օ­րի­նակ` հե­ռա­հար հրե­տա­նա­յին հա­մա­կար­գե­րով, ո­րոնք, են­թադ­րա­բար, տե­ղա­կայ­վե­լու են Սի­րիա­յի հյու­սիս-արևմուտ­քում։ Վեր­ջին օ­րե­րին սոց­ցան­ցե­րում ա­ռա­վել հա­ճախ հի­շա­տակ­վող ցա­մա­քա­յին հար­վա­ծա­յին հա­մա­կար­գե­րից է 152-մի­լի­մետ­րա­նոց, բուք­սի­րով քաշ­վող 2A65 «Мс­та-Б» հաու­բի­ցը։ Են­թադ­րու­թյուն­ներ են հայ­տն­վել, որ այդ հրա­նոթ­նե­րը կա­րող էր գնել սի­րիա­կան բա­նակն այն դեպ­քե­րի հա­մար, ե­թե նոր սրա­ցում­ներ լի­նեն Իդ­լի­բի ճա­կա­տում, որ­տեղ մար­տի 6-ի դրու­թյամբ պահ­պան­վում է հրա­դա­դա­րը։
Հի­շեց­նենք, որ մար­տի սկզ­բին Թուր­քիան Իդ­լիբ նա­հան­գում ա­վե­լաց­րել էր «T-155 Firtina» ինք­նագ­նաց հրե­տա­նա­յին կա­յանք­նե­րի քա­նա­կը։ Այդ հաու­բից­ներն օ­րերս երևա­ցել են Իդ­լի­բի արևել­քի Սար­մին քա­ղա­քի շր­ջա­նում։ «Мс­та-Б» հրա­նո­թը խո­ցում է 30 կմ-ի վրա, իսկ ակ­տիվ-ռեակ­տիվ ար­կե­րով` 40 կմ-ի։ Ե­թե Դա­մաս­կո­սի կող­մից ռու­սա­կան հե­ռա­հար հա­մա­լիր­նե­րի զգա­լի քա­նա­կի գն­ման վար­կա­ծը հաս­տատ­վի, ա­պա Սի­րիա­յի կա­ռա­վա­րա­կան զոր­քե­րը հնա­րա­վո­րու­թյուն կս­տա­նան նշա­նա­ռու կրակ վա­րե­լու իս­լա­մա­կան զի­նյալ­նե­րի վրա Իդ­լի­բի ճա­կա­տի ի­րենց ներ­կա­յիս դիր­քե­րից ընդ­հուպ մինչև թուր­քա­կան սահ­մա­նը։ Ա­ռայժմ չենք կա­րող ա­սել, թե Սի­րիա­յին ինչ զեն­քեր է մա­տա­կա­րա­րում Ի­րա­նը։ Բայց նույ­նիսկ ե­ղած տվյալ­նե­րը թույլ են տա­լիս են­թադ­րել, որ Սի­րիան, ՌԴ-ն և Ի­րա­նը պատ­րաստ­վում են Իդ­լի­բի ի­րադ­րու­թյան նոր սր­ման։ Այս­պես թե այն­պես, բայց Սի­րիա­յի նա­խա­գահ Բա­շար Ա­սա­դը, դաշ­նա­կից­նե­րի հետ, պա­տաս­խան է պատ­րաս­տում Թուր­քիա­յին ու թր­քա­մետ ա­հա­բե­կիչ­նե­րին։ Ինչ վե­րա­բե­րում է կո­րո­նա­վի­րու­սին, ա­պա Սի­րիա­յում միայն մար­տի 23-ին է հայտ­նա­բեր­վել մար­դու վա­րակ­ման ա­ռա­ջին դեպ­քը։ Բայց հի­մա վի­ճա­կը վա­տա­ցել է. և վա­րակ­ված­նե­րի քա­նակն է ա­վե­լա­ցել, և մա­հա­ցած­ներ կան։
Ապ­րի­լին Սի­րիա­յի հետ կապ­ված շատ բան հայտ­նի դար­ձավ։ Օ­րե­ցօր ու­ժե­ղա­նում է այն տպա­վո­րու­թյու­նը, որ Սի­րիա­յում շատ մոտ ա­պա­գա­յում դաշ­նա­կից­նե­րը (Սի­րիան ին­քը, ՌԴ-ն, Ի­րա­նը և շիա աշ­խար­հա­զո­րե­րը) մի­ջոց­ներ կձեռ­նար­կեն թուր­քա­կան զոր­քե­րը Սի­րիա­յի Իդ­լիբ նա­հան­գից ու, հա­վա­նա­բար մյուս տա­րածք­նե­րից էլ վտա­րե­լու հա­մար։ Թող դա­տեն մեր ըն­թեր­ցող­նե­րը։ Ապ­րի­լի 11-ին Իս­րա­յե­լի գլ­խա­վոր շտա­բը տագ­նա­պով հայտ­նել է, որ ի­րենց ռազ­մա­կան հե­տա­խու­զու­թյու­նը սի­րիա­ցի գե­նե­րալ­նե­րի է նկա­տել Լի­բա­նա­նի «Հզ­բո­լահ» կու­սակ­ցու­թյան աշ­խար­հա­զո­րա­յին­նե­րի դիր­քե­րում։
Ե­թե իս­րա­յել­ցի­նե­րի տվյալ­ներն ըն­դու­նենք որ­պես հա­վաս­տի, ա­պա հաս­կա­նա­լի է, որ Սի­րիա­յի բա­նա­կի ա­վագ սպա­նե­րը փոր­ձում են մար­տի դաշ­տում բա­րե­լա­վել հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը լի­բա­նա­նյան «Հզ­բո­լա­հի» մար­տիկ­նե­րի հետ, շիա­նե­րի հետ հա­մա­ձայ­նեց­նում են հե­տա­գա քայ­լե­րը։ Չնա­յած Սի­րիա­յում առ­կա փխ­րուն զի­նա­դա­դա­րին, Ռու­սաս­տանն ակ­տի­վաց­նում է զրա­հա­տեխ­նի­կա­յի և սպա­ռա­զի­նու­թյան մա­տա­կա­րա­րումն այդ երկ­րին։ Այս­պես, ըստ սի­րիա­կան ու թուր­քա­կան աղ­բյուր­նե­րի տվյալ­նե­րի, Բոս­ֆո­րի նե­ղու­ցով ան­ցած ռու­սա­կան «Սա­րա­տով» դե­սան­տա­յին մեծ նա­վը 15 տանկ ու զրա­հա­մե­քե­նա, հա­վա­նա­բար նաև այլ զեն­քեր ու զի­նամ­թերք էր տա­նում։
Մաս­նա­գետ­նե­րը նշում են, որ ռու­սա­կան դե­սան­տա­նա­վի վրա այդ­քան մեծ քա­նա­կով զրա­հա­տեխ­նի­կան կա­րող է վկա­յել միայն լայ­նա­ծա­վալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյան մա­սին, հատ­կա­պես թուր­քե­րի և ա­հա­բե­կիչ­նե­րի կող­մից պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րի լուրջ խախ­տում­նե­րի ֆո­նին։ Թուրք դի­տորդ Յո­րուկ Ի­շի­կը տե­սել և լու­սան­կա­րել է Սի­րիա գնա­ցող ու տան­կե­րով բեռ­նա­վոր­ված «Սա­րա­տով» նա­վը, հե­տո հրա­պա­րա­կել այդ լու­սան­կար­նե­րը։ Այս տար­վա մար­տին Սի­րիա­յում ան­հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րից ու տաս­նյակ թուրք զին­ծա­ռա­յող­նե­րի զոհ­վե­լուց հե­տո ինչ­պես բո­լոր թուր­քե­րի, այն­պես էլ Յո­րուկ Ի­շի­կի մտ­քում հա­վա­նա­բար միայն սար­սափն է ռու­սաս­տան­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րից։ Ի­րա­կա­նում, ինչ­պես կար­ծում են ռուս մաս­նա­գետ­նե­րը, Տար­տուս «Սա­րա­տով» նա­վի գա­լով, Ռու­սաս­տա­նը Հյու­սի­սա­յին Սի­րիա է տե­ղա­փո­խել ընդ­հա­նուր թվով 150 տանկ, զրա­հա­մե­քե­նա և այլ զրա­հա­տեխ­նի­կա։ Փոր­ձա­գետ­նե­րը պն­դում են, որ տար­վա սկզ­բից եր­րորդ ա­միսն է, որ նման տեխ­նի­կա է տե­ղա­փոխ­վում, ուս­տի տրա­մա­բա­նա­կան է են­թադ­րել, որ Տար­տու­սում «Սա­րա­տո­վի» բեռ­նա­թափ­վե­լուց հե­տո ռու­սա­կան զրա­հա­տեխ­նի­կա­յի միա­վոր­նե­րի ընդ­հա­նուր քա­նա­կը կդառ­նա 150։ Բայց ինչ­պես «Հզ­բո­լա­հի» դիր­քե­րում սի­րիա­ցի գե­նե­րալ­նե­րը, այն­պես էլ ռու­սա­կան զրա­հա­տեխ­նի­կա­յի հեր­թա­կան խմ­բա­քա­նա­կը վկա­յում են Սի­րիա­յի, Ռու­սաս­տա­նի և Ի­րա­նի նա­խա­պատ­րաս­տու­թյու­նը Թուր­քիա­յի հետ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի բռնկ­մա­նը։ Այս տա­րի մենք ար­դեն հա­ղոր­դել ենք, որ փետր­վա­րին ռու­սա­կան մի շարք ԶԼՄ-նե­րում լայ­նո­րեն տա­րած­վում էր «Ռու­սաս­տա­նը թուր­քա­կան բա­նա­կին կս­տի­պի նա­հան­ջել Սի­րիա­յից» կար­գա­խո­սը։ Դա­տե­լով ա­մեն ին­չից, հե­ռու չէ այն օ­րը, երբ այդ կար­գա­խոսն ի­րա­կա­նու­թյուն կդառ­նա։
Հի­մա էլ ահ ներ­շն­չեց (թուր­քե­րին) Ռու­սաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին նա­խա­գահ Պու­տի­նի հեր­թա­կան դի­մու­մը, այս ան­գամ` կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին վա­րա­կի կա­պակ­ցու­թյամբ։ Բանն այն է, որ Պու­տի­նը կո­րո­նա­վի­րու­սը հա­մե­մա­տել է մի­ջին դա­րե­րում թուր­քա­կան ցե­ղե­րի ներ­խու­ժում­նե­րի հետ, թե` «մենք ոչն­չաց­րել ենք պե­չե­նեգ­նե­րին և պո­լով­ցի­նե­րին, կոչն­չաց­նենք նաև կո­րո­նա­վի­րու­սը»։ Այդ­պի­սին է պատ­մու­թյու­նը. փո­խել չես կա­րող։ Բայց թե ին­չու է հա­մայ­նա­ճա­րա­կը թուր­քե­րի հետ հա­մե­մատ­վում, դժ­վար է ա­սել։ Տա­րօ­րի­նակ է, բայց 2020 թ. ապ­րի­լին ռու­սա­կան մի շարք է­լեկտ­րո­նա­յին ԶԼՄ-նե­րում հոդ­ված­ներ երևա­ցին, ո­րոն­ցում հե­ղի­նակ­նե­րը տար­բեր վար­կած­ներ էին շա­րադ­րում, թե ինչ է լի­նե­լու Թուր­քիա­յի հետ, քա­նի մա­սի է տրոհ­վե­լու այն և այլն։ Հե­ղի­նակ­նե­րը մի շատ կարևոր գոր­ծոն են ըն­դգ­ծում` ե­թե Թուր­քիան «հան­կարծ» լր­ջո­րեն ընդ­հարտ­վի Ռու­սաս­տա­նի հետ։ Մեզ հա­մար դժ­վար է հաս­կա­նալ, թե ին­չու հենց այժմ ո­րոշ հե­ղի­նակ­ներ ռու­սա­կան հա­սա­րա­կու­թյա­նը (նաև մնա­ցյալ աշ­խար­հին) հրամց­նում են այն միտ­քը, թե հնա­րա­վոր է ռուս-թուր­քա­կան լուրջ ընդ­հա­րում։
Վար­կած­նե­րից մե­կը շա­րադր­վել է ապ­րի­լի 10-ին։ Իս­կա­պես, ե­թե նա­յենք այ­սօր­վա քար­տե­զին, ա­պա կզ­գաց­վի, որ ժա­մա­նա­կա­կից Թուր­քիա­յի տա­րած­քը կար­ծես թե բա­ժան­վում է մի քա­նի մա­սի։ Բա­վա­կան մեծ մասն այն տա­րածք­ներն են, ո­րոնք մի ժա­մա­նակ ըն­կալ­վում էին որ­պես Հա­յաս­տան (Մեծ Հայք), Քրդս­տան, Հու­նաս­տա­նի փոք­րա­սիա­կան մաս։ Նույ­նիսկ տա­րածք կա, ո­րը կարճ ժա­մա­նա­կով ե­ղել է ան­կախ Վրաս­տա­նի կազ­մում։ Հենց այդ­պես էր են­թադր­վում բա­ժա­նել Օս­մա­նյան կայս­րու­թյու­նը Ա­ռա­ջին հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազ­մից հե­տո։ Հա­ջորդ տո­ղե­րի հե­ղի­նա­կի ազ­գա­նու­նը ո­չինչ չի ա­սի Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, բայց ակն­հայտ է, որ գրո­ղը ցի­նիկ ու սառ­նա­րյուն ի­րա­պաշտ է. «Հայ ու հույն բնակ­չու­թյան խն­դիր­նե­րը մեծ մա­սամբ լուծ­վել են տե­ղա­հա­նու­թյուն­նե­րով։ Սա­կայն քր­դա­կան խն­դիրն այն ժա­մա­նա­կից վա­տա­ցել է։ Քր­դե­րը թուր­քե­րից մի­ջին հաշ­վով աղ­քատ են ապ­րում, հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար նրանց շր­ջա­նում ծնե­լու­թյու­նը բարձր է։ Այդ պատ­ճա­ռով բնակ­չու­թյան մեջ նրանց տո­կո­սը մշ­տա­պես ա­վե­լա­նում է։ Այժմ նրանք բնակ­չու­թյան 18-30 %-ն են։ Ռու­սաս­տա­նի հետ պա­տե­րազ­մա­կան բախ­ման դեպ­քում նրանք ա­ռա­ջի­նը կլի­նեն, ո­րոնց Մոսկ­վան կպաշտ­պա­նի»։
Տա­րօ­րի­նակ է, որ հե­ղի­նա­կը Թուր­քիա­յում հա­յե­րի և հույ­նե­րի ե­ղեռ­նը բա­ցա­հայտ ան­վա­նում է «տե­ղա­հա­նու­թյուն»։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, նրա հե­տա­գա դա­տո­ղու­թյուն­նե­րը կրկ­նում են ար­դեն ու­րիշ շատ ռուս հե­ղի­նակ­ներ։ Մենք այն կար­ծի­քին ենք, որ մեր երկ­րում շա­տերն են հե­տաքր­քր­վում, թե ժա­մա­նա­կա­կից ռուս հե­ղի­նակ­ներն ինչ­պես են պատ­կե­րաց­նում Հա­յաս­տա­նի և Մի­ջա­գետ­քի հնա­րա­վոր ա­պա­գան, ե­թե Թուր­քիան հա­մար­ձակ­վի լուրջ բախ­ման մեջ մտ­նե­լու Ռու­սաս­տա­նի հետ, ա­սենք, Հյու­սի­սա­յին Սի­րիա­յում։ Մեջ­բե­րում ա­նենք, և թող Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­ներն ի­րենք դա­տեն, թե 2020 թ. ապ­րի­լին Մոսկ­վա­յում ին­չու են սկ­սել խո­սել Թուր­քիա­յի տրոհ­ման վար­կած­նե­րի մա­սին. «Բա­ցի դրա­նից, ժա­մա­նա­կա­կից Թուր­քիա­յի տա­րած­քում կան վաղն­ջա­կան հայ­կա­կան հո­ղեր։ Մեծ բախ­ման դեպ­քում Հա­յաս­տա­նը կա­րող է փոր­ձել վե­րա­դարձ­նել դրանք, ինչ­պես դա ե­ղել է Ղա­րա­բա­ղի դեպ­քում։ Հի­շեց­նեմ, որ հա­յերն ամ­բողջ աշ­խար­հում ու­նեն բա­վա­կան ունևոր սփյուռք, հետևա­բար` ի­րա­վի­ճա­կի վրա ազ­դե­լու ֆի­նան­սա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ։ Թուր­քիան բարդ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ ու­նի նաև Հու­նաս­տա­նի հետ, ո­րոնց թվում է Կիպ­րո­սի չլուծ­ված ռազ­մա­կան հա­կա­մար­տու­թյու­նը»։
Այս­պի­սով, Մոսկ­վա­յում գի­տեն այն ա­մե­նը, ին­չը գի­տի հայ­րե­նա­սեր ու պատ­մա­կան հի­շո­ղու­թյուն ու­նե­ցող յու­րա­քան­չյուր հայ։ Հի­շյալ հրա­պա­րակ­ման հե­ղի­նակ­նե­րը հիա­նա­լի գի­տեն նաև հու­նա-թուր­քա­կան թշ­նա­մու­թյան նր­բու­թյուն­նե­րը։ Բայց նրանց դա­տո­ղու­թյուն­նե­րում նկա­տե­լի է նաև հիմ­նա­կան գա­ղա­փա­րը. ժա­մա­նա­կա­կից Թուր­քիան հա­կել Ռու­սաս­տա­նի օգ­տին ինչ-որ լուրջ զի­ջում­նե­րի և ոչ թե պար­զա­պես վերց­նել ու կոր­ծա­նել Թուր­քիան։ Որ­պես­զի մենք դա հաս­կա­նանք, ևս մեկ մեջ­բե­րում ա­նենք. «Ռու­սաս­տա­նի հետ ան­մի­ջա­կան բախ­ման դեպ­քում Թուր­քիան կա­րող է պա­տե­րազմ ստա­նալ մի քա­նի ճա­կա­տով։ Այդ ճա­կատ­նե­րից յու­րա­քան­չյու­րին կա­րող է հետևել տա­րածք­նե­րի կո­րուստ, ին­չի հա­մար կան պատ­մա­կան հիմ­նա­վո­րում­ներ։ Բնա­կան է, որ թվարկ­ված բո­լոր ժո­ղո­վուրդ­նե­րի հա­մար հիմ­նա­կան խն­դի­րը պետք է լի­նի խա­ղա­ղու­թյան պահ­պա­նու­մը։ Խա­ղա­ղու­թյան ա­ռա­վե­լու­թյուն­ներն են զար­գա­ցու­մը և բար­գա­վա­ճու­մը։ Եվ դա հենց այն է, ին­չը Թուր­քիա­յին կա­րող է տալ Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը։ Առ­ճա­կա­տու­մը կհան­գեց­նի ող­բեր­գա­կան հետևանք­նե­րի և պե­տու­թյու­նը կորց­նե­լու սպառ­նա­լի­քի, ին­չը բազ­միցս է ե­ղել ան­ցյա­լում»։
Եզ­րա­կա­ցու­թյու­նը պարզ է. դա Թուր­քիա­յի և թուր­քե­րի քո­ղարկ­ված շան­տաժ է, Ան­կա­րա­յին ուղղ­ված նա­խազ­գու­շա­ցում` ել­նե­լով ինչ-որ զուտ ռու­սա­կան շա­հե­րից։ Վար­կած­ներն ու են­թադ­րու­թյուն­նե­րը շատ են, ա­ռա­ջար­կենք մե­կը. Մոսկ­վա­յում ի­մա­ցել են, որ թուր­քերն ու­զում են «հի­մա­րաց­նել» Ռու­սաս­տա­նին, Ի­րա­նին և Սի­րիա­յին, ընդ ո­րում, թուր­քերն ան­գամ պատ­րաստ են Սի­րիա­յում ռուս­նե­րի և ի­րան­ցի­նե­րի դեմ բա­ցա­հայտ հար­ձա­կում­նե­րի կամ սադ­րանք­նե­րի։ Այդ դեպ­քում հայ­տն­վում են մի շարք հոդ­ված­ներ (ո­րոնք ու­շադ­րու­թյամբ ու­սում­նա­սի­րում են թուրք վեր­լու­ծա­բան­նե­րը), ո­րոն­ցում Թուր­քիա­յի բա­ցա­հայտ շան­տա­ժը թու­լաց­ված է հա­յե­րին, հույ­նե­րին, քր­դե­րին ուղղ­ված ազ­դան­շան­նե­րով... Եվ մենք կար­ծես թե սկ­սում ենք կռա­հել, թե որ­տե­ղից են «պե­չե­նեգ­ներն ու պո­լով­ցի­նե­րը», ին­չի հա­մար է ռու­սա­կան սպա­ռա­զի­նու­թյան այդ­պի­սի զանգ­վա­ծա­յին տե­ղա­փո­խու­մը Հյու­սի­սա­յին Սի­րիա։ Կրկ­նենք ևս մեկ ան­գամ. մեզ հայտ­նի չէ, թե Ի­րանն ինչ և երբ է տե­ղա­փո­խում Սի­րիա, բայց գի­տենք, որ Ի­րանն ինչ-որ բան է ձեռ­նար­կում։ Եվ հիա­նա­լի հի­շում ենք, որ մար­տի կե­սից մինչև մեր օ­րե­րը Թեհ­րա­նը բազ­միցս հայ­տա­րա­րել է, որ Սի­րիա­յի հետ իր կա­պե­րը «պատ­մա­կան, ռազ­մա­վա­րա­կան» են, իսկ «Սի­րիա­յի իշ­խա­նու­թյու­նը գե­րա­կա է Ի­րա­նի և Ռու­սաս­տա­նի հա­մար», ինչ­պես նաև այն, որ Ի­րանն ա­ռաջ­վա պես ԱՄՆ-ից պա­հան­ջում է հե­ռա­նալ Ի­րա­քից և Սի­րիա­յից, օ­րի­նակ` Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան Գե­րա­գույն ա­ռաջ­նոր­դի ռազ­մա­կան խոր­հր­դա­կան, գե­նե­րալ-մա­յոր Ռա­հիմ Սեֆևիի ապ­րի­լի 3-ի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րում։ Իսկ նա ոչ միայն լա­վա­տե­ղյակ մարդ է, այլև Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ի նախ­կին հրա­մա­նա­տա­րը։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 9636

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար

Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար

Իրանի նախագահի այցը Ադրբեջան օրերս մեծ դժգոհություն առաջացրեց Հայաստանում, մանավանդ որ, բարեկամ երկրի առաջնորդը Բաքվում սիրո խոսքեր հնչեցրեց մեր թշնամու մասին։
Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը կրկին շնորհավորեց Ադրբեջանին Արցախը գրավելու համար, ապա պայմանագրեր կնքեց տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում...

Սոցցանցային գրառումներ

Էդ դատապարտված երկրում մենք անմոռանալի մանկություն, պատանեկություն ու երիտասարդություն ենք ապրել
Էդ դատապարտված երկրում մենք անմոռանալի մանկություն, պատանեկություն ու երիտասարդություն ենք ապրել

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Պետություն կառավարող լենինյան տխրահռչակ «խոհարարի» նոր վարկած
Պետություն կառավարող լենինյան տխրահռչակ «խոհարարի» նոր վարկած

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Աստե­ղա­յին խոս­տում­ներ, թշ­վառ ի­րա­կա­նու­թ­յուն
Աստե­ղա­յին խոս­տում­ներ, թշ­վառ ի­րա­կա­նու­թ­յուն
2025 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.