Անխտիր բոլորն օգտագործում են այս կաղապարված արտահայտությունը, բայց քչերը գիտեն, թե ինչպես ծագեց և արդյո՞ք Ստալինին է պատկանում ռեպրեսիայի գաղափարը: 1936 թվական:

1894 թ․ դեկտեմբերի 20-ին Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Մկրտիչ Խրիմյանը դուրս եկավ Սբ Էջմիածնից, որպեսզի․․․ հասնի Սանկտ-Պետերբուրգ։ Նրան ուղեկցում էր շքախումբը՝ Կյուրեղ եպիսկոպոսը, Բարդուղիմեոս վարդապետը, Հուսիկ աբեղան, Վահան սարկավագը, կաթողիկոսի մերձավոր ազգական Խորեն էֆենդի Խրիմյանը։

Համացանցում դեռ շարունակվում է «թեժ» մնալ «Հայոց ցեղասպանության» թեման։ Անշուշտ, իրավացի են բոլոր նրանք, ովքեր գտնում են, որ ազգային արժանապատվության, բարոյական և իրավական տեսանկյունից ամոթալի է քննել ու անդրադառնալ այդ աներկբայելի, անքննելի իրողությանը, որ վաղուց արդեն բացահայտ ճշմարտություն է աշխարհի համար։

Չեմ հավատում, թե՝ հին ընկերները չեն դավաճանում մտքին, բայց անվերապահորեն վստահում եմ հնագույն ընկերներին, որոնցից մեկը Վազգեն Շահբազյանն է։ Նա, չխնայելով իր ժամանակը, մի կողմ թողած բանուգործը, մի քանի ժամվա ընթացքում գրքիս համար պատրաստեց Ա․ Մանթաշյանցի նախնյաց սխեմատիկ ճյուղագրությունը, որը շատ հավանեցի։ Շնորհակալություն քեզ, Վազգեն եղբայր։ Օգտվելով առիթից, համառոտ պատմեմ այս տոհմագրության մեկ անձնավորության մասին։

Ինքս ինձ հետ կռիվ եմ տալիս, բայց մեջիս գենն ուժեղ է ու թույլ չի տալիս մասնագիտությանս ու երկրիս դավաճանեմ։ Ամեն բան թողնեմ, անտարբերանամ և չպայքարեմ Հայաստանի գոյության իրավունքի համար։

Երևանում հանրային տրանսպորտն առաջին անգամ գործարկվել է 1906 թվականին, երբ քաղաքում սկսել է աշխատել ձիակառքը որ կոչվում էր կոնկա։

1885-ից սկսած Փարիզի բարձրաշխարհիկ արիստոկրատական խավը Ժան Գուժոն փողոցում կազմակերպում էր բարեգործական տոնավաճառ՝ «Բազար դը լա Շարիթե», հօգուտ աղքատների ու տնանկների։ Դա չունևոր դասի նկատմամբ մարդասիրության ավանդական դրսևորում էր։ 1897 թ․ հունիսի 4-ին կայացավ հերթական միջոցառումը, որին մասնակցում էր 1200 հոգի։ Տաղավարների կրպակներում, որպես վաճառողներ, կանգնած էին մարքիզուհիներ, կոմսուհիներ, բարոնուհիներ, վիկոնտուհիներ՝ Ալասոնի հերցոգուհու գլխավորությամբ։ Նորամուծություն էին մտցրել․ տաղավարներից մեկում դրված էր կինոսարք՝ ֆիլմ ցուցադրելու համար։ Երբ սարքը միացրեցին, դրա լամպը կոտրվեց, ու հրդեհ բռնկվեց, որն արագորեն տարածվեց տաղավարներով մեկ։ Սոսկալի հրդեհի զոհ գնաց 126 հոգի, հիմնականում՝ արիստոկրատուհիներ։ Ամբողջ Փարիզը և անգամ շատ երկրներ սգացին ողբերգությունը։

Ֆրանսիայում բնակություն են հաստատել և օգտաշատ գործունեություն ծավալել հարյուրավոր հայ գրողներ, նկարիչներ, երաժիշտներ, գիտնականներ, քաղաքական գործիչներ, ընդ որում՝ ոչ միայն արևմտահայեր, այլև բոլշևիկյան հեղափոխությունից վտարանդված ռուսաստանցիներ ու կովկասահայեր:

«Նմանվի՜ր Մամիկոնյան հային, որ զորավոր էր դեպի հայրենի Երկիրն ու Ցեղը տածած սրբազնության զգացումով և նրանց համար մեռնելու իր աննահանջ կամքով»։ Գարեգին Նժդեհ

XIX դ․ Բաքվի նավթը և նավթամթերքները արտասահման էին առաքում Բաթումից։ Ցիստերններով բերում էին ու լցնում փայտե կամ մետաղյա տակառների մեջ, ապա բարձում նավերի վրա։ Այդպիսի տակառներ պատրաստելու համար 13 ֆիրմաներ, այդ թվում՝ Ռոտշիլդն ու Նոբել եղբայրները, Բաթումում հիմնել էին գործարաններ։ Դրանցից հինգը պատկանում էին հայերին՝ Ալեքսանդր Մանթաշյանցին, Ծովիանյան եղբայրներին, Խաչատրյանցին, Շահբազյանին և Հովակիմ Մելքոնյանին։