Քայլում էիր փողոցում, մեկ էլ տեսնում էիր՝ մայթին միայնակ կանգնած ա հեռախոսի երկարուկ, մետաղյա, ապակեպատ խցիկը։ Մտնում էիր, դուռը փակում ու առանձնանում արտաքին աշխարհից...
Մհեր (Ֆրունզիկ) Մկրտչյանը պոեմը կարդալուց հետո մի օր դրսում հանդիպում է Շիրազին։
Մոտենում է, ի միջի այլոց հարցնում. «Շիրա՛զ, կըսեն պոեմը դու ես գրե, հա՞»։
Վրդովված Շիրազը պատասխանում է. «Ինչխ թե կըսեն, այ տղա, ես եմ գրե»...
Հավանաբար շատերին է ժամանակ առ ժամանակ հետաքրքրել այն հարցը, թե ինչու՞ ենք մենք 1915 թվականի Ցեղասպանության օրը նշում հատկապես ապրիլի 24-ին: Եվ ոչ միայն այդ հարցը...
Իմ տատը տառաճանաչ չէր: Ստորագրության փոխարեն խաչ էր դնում: Երբ խնդրում էինք, որ պատմի իր մանկության ու կորցրած ծննդավայրի մասին, սկսում էր ինչ-որ բան մրմնջալ ու ծնկները ծեծել: Բայց երբեք ոչինչ չէր պատմում...
․․․Եվ ահա այդ հայի ու մարդու հետ գնում էի դեպի եղեռնի նահատակների հուշարձանը:
Աշնանային տաք, արևոտ օր էր։
Ծիծեռնակաբերդի անտառը լուսավոր թախծության մեջ էր...
...Դժվար, անասելի դժվար է վերհիշել այդ ամենը, անասելի դժվար է թերթել մարդկային այդ մեծ ողբերգության փաստաթղթերը, կարդալ ականատեսների հուշերը: Մղձավանջները սկսում են օրերով հետապնդել քեզ, քունն օրերով լքում է աչքերդ, արյանդ մեջ արթնանում ու մորմոքում է հին ցավը...
Շքերթները պատմության ընթացքում միշտ ունեցել են ռազմաքաղաքական խորհդանշական իմաստ: Հիշենք հռոմեական զորավարների ճոխ շքերթները արշավանքներից հետո: Դրանց մասնակցող թագավորները, ըստ հերթականության, ցուցադրում էին իրենց հավատարմությունը աշխարհակալ Հռոմին...