Նստեք, թուքներդ կուլ տվեք ու նիհարեք

Մաքսային միության հետ Հայաստանի «ասոցացման» առիթով տեղական լրատվամիջոցներում Ռուսաստանի ու նրա ղեկավար Վլադիմիր Պուտինի հասցեին ծավալվել է անսանձ, երբեմն նույնիսկ հայհոյական քարոզարշավ, որն ապշեցնում է իր մասշտաբով ու ագրեսիվությամբ: Զարմանալի է, ինչո՞ւ հայերիս հուզող խնդիրների կապակցությամբ իրենց դժգոհությունն արտահայտելիս Հայաստանում նույնքան խիզախաբար ու աննկունորեն չեն նշավակում սեփական ղեկավարներին: Լավագույն դեպքում քավության նոխազ են դարձնում վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին: Իհարկե, շատ ավելի հեշտ է դատապարտել ուրիշ երկրի ղեկավարին, առանց վախի մեղադրել նրան բոլոր մեղքերում, բայց սա արդեն ազգի թերարժեքության նշան է: Բանը հասել է նրան, որ որոշ լրատվամիջոցներ, քաղաքագետներ Հայաստանը կործանող արտագաղթի մեջ էլ են մեղադրում Ռուսաստանին ու Պուտինին. ոչ թե հայաստանցիներն են ճարահատյալ, կամովին լքում երկիրը, այլ Ռուսաստանն է կանխամտածված ու նենգորեն դատարկում այն: Ասես ռուսներն իրենց անհրաժեշտ մասնագետների հրավիրման ծրագիրը նախատեսել են հատուկ Հայաստանի համար: Գուցե Պուտինը մի կողմ է դրել իր բոլոր հոգսերը և ուշադրությունը կենտրոնացրել Հայաստանի անարդար իրողությունները էլ ավելի խորացնելու վրա: Ասես սա քիչ է, հեռավոր Ամերիկայից հակառուսական թարմ կրքեր է բորբոքում առաջին նախագահի նախկին խորհրդական Ժիրայր Լիպարիտյանը: Մխիթարականն այն է, որ փորձառու դիվանագետը, ի հակակշիռ Ռուսաստանի, Հայաստանի փրկության համար չի առաջարկում ամերիկյան «դեմոկրատական» հեղափոխություն Իրաքի, Աֆղանստանի, Լիբիայի, Եգիպտոսի օրինակով:
Լավ, եթե Ռուսաստանն իրոք այդքան ցինիկորեն հայակործան քաղաքականություն է վարում, ապա ինչո՞ւ գոնե Ազգային խորհրդարանը տագնապ չի հնչեցնում և երկրի բարձրագույն ղեկավարների պարտադիր մասնակցությամբ չի գումարում արտահերթ բաց նիստ, ժողովրդի աչքի առաջ վերծանելով արտագաղթի պատճառները, անմխիթար ներքին կացությունը և Պուտինի չարագուշակ դերը այդ գործընթացներում:
Սակայն եկեք այս անգամ մի կողմ դնենք հայ ժողովրդի ոխերիմ թշնամի Մոսկվան, նենգաբարո Պուտինին և բնավ էլ հակադրություն չդնելով Եվրամիություն-Մաքսային միություն կողմնորոշումների միջև, պարզապես ներկայացնենք այն իրավիճակը, որ ստեղծվել է ԵՄ-ին անդամագրված որոշ արևելաեվրոպական երկրներում: Արդյո՞ք ամեն ինչ` կապված Եվրամիության հետ, այդքան վարդագույն է: Ինքնին հասկանալի է, որ տրվում են անփառունակ իրականության սոսկ շտրիխներ: Նշենք նաև, որ Հայաստանն իր ներկա տնայնագործական էկոնոմիկայով համեմատության եզր չունի այն մակարդակի հետ, որ ունեին հիշյալ երկրները ԵՄ մտնելիս:
2004 թվականին մերձբալթյան երեք նախկին խորհրդային հանրապետությունները համերաշխորեն (ինչպես իրենք էին ասում` ամեն գնով) մտան Եվրամիության կազմի մեջ: Շատ արագ նրանք կորցրին իրենց արդյունաբերական պոտենցիալը և դարձան սոսկ շուկա մյուս զարգացած պետությունների համար: Լիովին վերացան գիտատար արտադրությունները: Նախկին բազմաթիվ գործարաններն ու ֆաբրիկաները վերածվեցին պահեստների ու առևտրակենտրոնների: Լատվիան արտադրության տարեկան ծավալը կորցրեց 77 տոկոսով, Լիտվան` 44, Էստոնիան` 43: Բրյուսելի պահանջով Լիտվան փակեց Ինգալինի ատոմակայանը, որից հետո ինքը դարձավ էլեկտրաէներգիա ներմուծող: Մերձբալթյան երկրների ֆինանսները, քիչ թե շատ գործող արդյունաբերական, էներգետիկ, գյուղատնտեսական օբյեկտները տնօրինում են արևմտաեվրոպական ընկերությունները, որոնք բացառապես գործում են ի շահ իրենց:
Իսկ օգնո՞ւմ են նրանց նոր դաշնակիցները: Իհարկե, օգնում են՝ փող են տալիս, բայց, բնական է` տոկոսներով: ԵՄ մուտք գործելիս եռյակը արտաքին պարտք չուներ: Իսկ ահա 2003-2012 թվականներին ներքին համախառն արտադրանքի համեմատ արտաքին պարտքը Լիտվայում 40 տոկոսից աճել է մինչև 78-ի և կազմել ավելի քան 3 միլիարդ եվրո, Էստոնիայում` 64-98` 16,56, և Լատվիայում` 73-145` 7 միլիարդ եվրո: Եվ ամենացավալին: Առանց այն էլ ժողովրդագրական խնդիրներ ունեցող այս երկրներում մեծ չափերի է հասել արտագաղթը, հիմնականում` երիտասարդների: Նույն 2003 -2012 թվականներին Էստոնիան լքել է 60 հազար մարդ, Լիտվան` 450000, և Լատվիան` 300000: (Անշուշտ, սա մեր 1,5 միլիոնը չէ, բայց…):
Դառնանք ԽՍՀՄ-ի մեջ չմտած նախկին սոցերկրներին: Հունգարիան հայտնի էր իր հզոր գյուղատնտեսությամբ և դրա վրա հենված ամենատարբեր վերամշակող արտադրություններով (10-միլիոնանոց Հունգարիան կարող էր կերակրել 30 միլիոն մարդու): Եվրամիությունն այս երկիրը լցրել է էժան գյուղատնտեսական ապրանքներով և սնանկացրել տասնյակ հազարավոր ֆերմերների: Գործազրկությունը երիտասարդության շրջանում հասել է 28 տոկոսի:
Սակայն ամենաողորմելի վիճակում են հայտնվել Բուլղարիան ու Ռումինիան: Այս երկրների շատ փորձագետներ նույնիսկ կարծիք են հայտնում, որ իրենք ավելի լավ կապրեին, եթե չմտնեին ԵՄ: Արդյունաբերության անկման մասին չենք խոսում, կարելի է ասել, որ այն գրեթե վերացել է: Ինչ-ինչ, խորհրդային մեր սերունդը լավ է հիշում բուլղարական նշանավոր առողջ լոլիկները: Հիմա Եվրամիության մտցրած սահմանափակումների «շնորհիվ» սննդամթերքի 80 տոկոսը ապահովում է ցածրորակ ներմուծումը, իսկ նշյալ լոլիկներին փոխարինել է… թուրքական «պլաստմասսայե» արտադրանքը: Գյուղատնտեսական շուկայում գերիշխում են Ֆրանսիան, Հոլանդիան, Չինաստանը և այլ պետություններ: Պաշտոնական գործազրկությունը 20 տոկոս է, երկրի հյուսիսում` 60: Եվ ամենաաղետալին` ինը միլիոնից երկու միլիոնն արդեն հեռացել է երկրից, և արտագաղթը մեծ տեմպերով շարունակվում է: ՈՒ այդ այն դեպքում, երբ երկրում կան մրջյունի պես բազմացող գնչուական և թուրքական մոտ 2,5-միլիոնանոց համայնքներ: Ի դեպ, վերջիններս, օգտվելով «եվրադեմոկրատացված» Բուլղարիայի «հանդուրժողական» քաղաքականությունից, կուսակցություն են ստեղծել էթնիկական-կրոնական հիմքի վրա և, վայելելով Թուրքիայի անթաքույց աջակցությունը, արդեն նկատելի ազդեցություն ունեն երկրի կյանքի կարևորագույն կողմերի վրա:
Ռումինիայի մասին: 2007 թվականին եվրաանդամ դառնալուց հետո արտաքին պարտքն աճեց 5,5 անգամ և այժմ կազմում է 101 միլիարդ դոլար: Կենսամակարդակը 2,5 անգամ ցածր է ԵՄ միջինից: Բնակչության 40 տոկոսը ծայրահեղ աղքատության մեջ է, 3 միլիոն ռումինացի լքել է հայրենիքը: Միջին աշխատավարձը ցածրագույններից մեկն է միությունում: Հատուկ նշենք, որ Ռումինիային նույնիսկ սեփական նավթն էլ չի օգնում, քանզի Բրյուսելն այն տնօրինում է իր հայեցողությամբ: Արգելված է գյուղատնտեսական ապրանքների սուբսիդավորումը: Եվրոպական զարգացած երկրներում բացահայտ խտրական վերաբերմունք գոյություն ունի ռումինացիների ու բուլղարացիների նկատմամբ:
Ռումինիան մնացյալ եվրոպացիների հետ նստում է ընդհանուր ճոխ սեղանի շուրջը, բայց իրավունք չունի մատով անգամ կպչելու նրան` դառնությամբ սրամտում են ռումինացիները: Դուք` ոչ միայն ռումինացիներդ, ուզում էիք մեզ հետ սեղան նստել, խնդրեմ, բայց ուրիշ ոչինչ մենք ձեզ չենք խոստացել, նստեք, թուքներդ կուլ տվեք ու նիհարեք, կանխատեսում են նրանք եվրոպացիների պատասխանը:

Ռուբեն ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մոսկվա

Հեղինակի նյութեր

• «Ճղճղոցը» լռեցրին
• Քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը երկ­րորդ հնա­գույն մաս­նա­գի­տու­թ­յունն է
• Հեշտ է ա­սել` ա­նուղ­ղե­լի ռու­սա­սեր­ներ են
• Խո­պան­չիու­թ­յու­նը դար­ձել է ապ­րե­լա­կերպ, սո­վո­րու­թ­յուն, կեն­ցաղ
• Երբ խոս­քը մի­լիար­դա­վոր դո­լար­նե­րի մա­սին է, մեծ տե­րու­թ­յուն­նե­րը գոր­ծում են ա­նո­ղոք
• Ոչ էն է մի բան, ո՛չ էլ` էս
• Եթե գլուխ չես հա­նում սե­փա­կան ղե­կա­վար­նե­րից
• Կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին աշ­խար­հա­փո­փո­խու­թ­յուն
• Ամեն ժո­ղո­վուրդ ար­ժա­նի է իր ղե­կա­վա­րին
• Ա՜խ այդ անշ­նոր­հա­կալ ռուս­նե­րը
• Հույս-հարց-պա­հան­ջը ար­դեն դառ­նում է ինք­նան­վաս­տա­ցու­ցիչ
• Ներ­վեց... թմ­րա­մաք­սա­նեն­գը, բայց նա հրեա էր
• Գլխա­վոր կռ­վախն­ձո­րը կդառ­նա Ղա­րա­բա­ղը
• «Ի՜նչ հայ, հրեա է» («Հրեա­նե­րից պր­ծանք, ան­ցանք հա­յե­րին»)
• Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
• Պու­տի­նի, լե­հե­րի և հրեա­նե­րի մա­սին
• Հա­յաս­տա­նը կա­րիք ու­նի փոր­ձա­ռու­թ­յան
• Չտես­նե­լու չտանք, թե վեր­ջերս Շոյ­գու­յին ինչ շու­քով ըն­դու­նե­ցին Բաք­վում
• Երբ ան­գամ մեկ ըն­տա­նիքն է դառ­նում հո­գա­ծու­թ­յան ա­ռար­կա
• Ինչով են զբաղ­ված եվ­րո­պա­ցի­նե­րը

Մեկնաբանություններ