Ինչու՞ է Կրեմլն այդքան հանգիստ

Որպես կանոն` Կրեմլը չի ընդունում իշխանափոխության պահանջով զանգվածային բողոքները, ինչու՞ Հայաստանի իրադարձություններին արձագանքն այդքան զուսպ էր: Պաշտոնական անձանց հայտարարությունները հիմնականում փաստի արձանագրում էին` ժողովրդի ընտրությունն ինքնիշխան է ու անբեկանելի: Կրեմլը, որ ավանդաբար զանգվածային բողոքներով իշխանափոխությունը համարում է Արևմուտքի թշնամական մտադրություններ, ինչու՞ է չեզոքություն պահպանում:

Ֆյոդոր Լուկյանով. «Россия в глобальной политике» ամսագրի խմբագիր
Կարծում եմ` սա պատահական չէ: Ամեն ինչ կատարվում է բոլորովին այլ ենթատեքստում: Այսպես կոչված «գունավոր հեղափոխությունները» ոչ միայն փողոցային ցույցերով իշխանափոխություն են` դա անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար պայման է: «Գունավոր հեղափոխությունների» դարաշրջանը 2000-ականներն էին, երբ բավականին ակտիվ ու արագ առաջ էին մղվում արևմտյան, եվրատլանտյան ու եվրոպական ինստիտուտները սկզբում դեպի նախկին սոցճամբար, հետո` հետխորհրդային տարածք: Այն ժամանակվա ելույթները խիստ շաղկապված էին: Ես նկատի չունեմ Ռուսաստանում տարածված պարզունակ մեկնաբանությունը, որ բոլոր իրադարձությունները` Սերբիայում, ՈՒկրաինայում, Մոլդովայում կամ Վրաստանում, կազմակերպել էր Արևմուտքը: Բայց այդ ամենը հնարավոր էր միայն Եվրոպայի ու ԱՄՆ-ի ուշադրության ենթատեքստում այդպիսի գործընթացների նկատմամբ ու իրադարձությունների վրա շատ լուրջ քաղաքական-ինտելեկտուալ ներգործության` հօգուտ արևմտամետ կամ այդ պահին հակահամակարգային ուժերի: Ամեն ինչ վերջացավ, դարաշրջանը փակվեց: Բնականաբար, ինքնաբերաբար ընդլայնումն ավարտվեց, միջազգային միջավայրը շատ կտրուկ խստացավ: Հասկանալու համար «գունավոր հեղափոխությունների» ու հաջորդող շրջանի տարբերությունները, պետք է համեմատել 2004-ի և 2014-ի ՈՒկրաինան: Հայաստանի դեպքում բացահայտ ու նույնիսկ ոչ բացահայտ արտաքին մասնակցություն չի երևում: Իրոք, ցուցարարները բավականին դեմագոգիկ որակներով մարդու գլխավորությամբ ռեալ բողոքում են տեղում երկար մնացած ու գլխավորը` հեռանալու խոստումը չկատարած ղեկավարի դեմ, որ հասկացավ` այդ պայմաններում իմաստ չունի կառչել իշխանությունից: Ի՞նչ կտա դա Հայաստանին` առանձին հարց է: Կարծում եմ հիմա Հայաստանը մտնում է ներքին անկայունության փուլ: Փողոցի ճնշումով ցանկացած իշխանափոխություն չկարգավորվող հետևանքներ ունի: Բայց դա զուտ ներքին գործընթաց է և Ռուսաստանը հասկանում է, որ դա ներքին դինամիկա է: Իսկ արտաքին դինամիկան ընթացիկ իրավիճակում կամ արդեն իսկական միջամտություն է, եթե գտնվի այդպիսի արտաքին ուժ, ում համար իսկապես կարևոր է փոխել Հայաստանի իշխանությունը, բայց դա արդեն չի լինի «գունավոր հեղափոխություն»: Ով էլ գա Հայաստանում իշխանության, ինչպես էլ իրեն պահի, Հայաստանը գնալու տեղ չունի: Խորապես թշնամական շրջապատի մեջ գտնվող երկրի անվտանգության միակ գործունակ երաշխավորը Ռուսաստանն է: Ոչ ԵՄ-ն, ոչ ՆԱՏՕ-ն, ոչ ԱՄՆ-ը երբեք կյանքում չեն ստանձնի այն պարտավորությունները, որ ստանձնում է Ռուսաստանը:

Նիկոլայ Պետրով, քաղաքագետ
Կարծում եմ` երկու գործոն կա: Մեկը` քաղաքական ժամանակն է, այսօր առավել ինտենսիվ բանակցում են հաջորդ կառավարության կազմի ու ռազմավարության մասին և ինչ կատարվում է դրսում, այսօր այդքան սուր չի ընկալվում նաև այն պատճառով, որ Ռուսաստանի համար առավել լուրջ խնդիրների վրա է ուշադրությունը կենտրոնացած: Երկրորդը և գլխավորը` Հայաստանը աշխարհաքաղաքականորեն այնքան է կախված Ռուսաստանից, որ կարելի է բացարձակապես չվախենալ կողմնորոշման փոփոխությունից: Եվ այդ առումով բավականաչափ չեզոք վերաբերմունքն իշխանության եկող քաղաքական գործիչների նկատմամբ, կարծում եմ, հիմնված է այն ընկալման վրա, որ ցանկացած պարագայում բարեկամությունը Ռուսաստանի հետ և շատ ամուր կապերը բացարձակապես անխուսափելի են ցանկացած լուրջ հայկական քաղաքական ուժի համար: Գերակշռում է ռեալիստական պատկերացումը, որ ռուսամետ Հայաստանն այլընտրանք չունի: Թեպետ գուցե ինչ-որ դասեր ոմանք քաղել են ուկրաինական իրադարձություններից: Բայց ինձ թվում է, որ իմ նշած երկու գործոնը ամբողջական պատասխան են հարցին:

Թոմ դե Վաալ, Carnegie Endowment for International Peace-ի ավագ գիտաշխատող
Հայաստանի աշխարհաքաղաքական հիմքը ակնհայտորեն չի փոխվի: Արտաքին քաղաքական հարցերում կլինի կոնսենսուս: Փաշինյանը հակված է հասարակական կոնսենսուսի` Լեռնային Ղարաբաղի հարցում ավելի կոշտ դիրքորոշման, ի տարբերություն Լևոն Տեր-Պետրոսյանի: Ռուսաստանի հետ ալյանսը պետք է Հայաստանին: Սարգսյանն արդեն սկսել էր արտաքին քաղաքականության դիվերսիֆիկացման գործընթացը ԵՄ-ի հետ առևտրական համաձայնագրերի միջոցով և հայկական սփյուռքի ներգրավվածությամբ երկրի տնտեսության մեջ: Ընդվզումը Ռուսաստանի ապահոված անվտանգության դեմ չէր, թեպետ, իհարկե, ռուսական տնտեսական մոնոպոլիաների դեմ էր:
BBC

Հ.Գ. Այսպիսին են Հայաստանը տեսնում դրսից: Եվ հաստատ` ինքնիշխանության ու ինքնուրույնության այսպիսի կորստի համար նրանք չեն մեղավորը, այլ` մենք: Որերո՞րդ հեղափոխությունից հետո է Հայաստանը դառնալու տնտեսապես ու քաղաքականապես անկախ երկիր` կա՞ այս հարցը «թավշե, ժողովրդական» հեղափոխության օրակարգում:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ