Հար­գե­լի վե­հա­փառ, ես ոչ ան­վա­նի գրող եմ, բա­նաս­տեղծ կամ հրա­պա­րա­կա­խոս, կամ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ, այլ շար­քա­յին մտա­վո­րա­կան, ո­րին հա­տուկ են ազ­գա­յին մտա­ծե­լա­կեր­պը, ա­ռողջ բա­նա­կա­նու­թյու­նը, նաև հա­յին հա­տուկ հան­դգ­նու­թյու­նը, բայց ոչ քյալ­լա­գյո­զու­թյու­նը, ո­րը բխում է լոկ ազ­գա­յին շա­հից ել­նե­լով:

Օ­ձու­նի հոգևոր հո­վիվ տեր Վր­թա­նես քա­հա­նա Բա­ղա­լյա­նը «Հայ Ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան դպ­րո­ցից հա­նելն ա­նար­դա­րա­ցի է հա­մա­րում թե՛ Հա­յաս­տա­նյայց Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղե­ցու, թե՛ հա­յոց գրի, դպ­րու­թյան և մա­տաղ սերն­դի հան­դեպ։ «Ինքս դպ­րո­ցա­հա­սակ չորս ե­րե­խա­յի հայր եմ, ու կա­րող եմ փաս­տել՝ ա­ռար­կան ոչ միայն իմ, այլև բազ­մա­թիվ ե­րե­խա­նե­րի ա­մե­նա­սի­րած ա­ռար­կան է դպ­րո­ցում»,- «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում ա­սում է տեր Հայրն ու հա­վե­լում՝ ե­րե­խա­նե­րին պետք չէ զր­կել մայր ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյու­նը հան­րակր­թա­կան դպ­րո­ցում սո­վո­րե­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նից։

Ո՞վ է այ­սօր մեզ ա­ռաջ­նոր­դում դե­պի հա­վի­տե­նա­կան ար­ժեք­ներ. թույլ տվեք այդ հար­ցը առ­կախ թող­նել` հայ­ցե­լով բո­լոր նրանց նե­րո­ղամ­տու­թյու­նը, ով­քեր վս­տահ են, թե գի­տեն դրա պա­տաս­խա­նը:

Կա Աստ­ծո թա­գա­վո­րու­թյուն, կա նաև մարդ­կա­յին թա­գա­վո­րու­թյուն. Կա Աստ­ծո զո­րու­թյուն, կա նաև մարդ­կա­յին զո­րու­թյուն:

Ա­ղոթ­քը միա­ժա­մա­նակ Աստ­ծո ո­րո­նումն է և հան­դի­պումն է Նրա հետ, ո­րը վե­րա­ճում է հա­ղոր­դակ­ցու­թյան: Այ­սինքն, ա­ղոթ­քը և՛ գոր­ծու­նեու­թյուն է, և՛ վի­ճակ, նաև ո­րո­շա­կի փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն է Աստ­ծո հետ և վե­րա­բեր­մունք` ա­րա­րած­նե­րի նկատ­մամբ:

Ի՞նչ է Մա­հը: Որ­տե­ղի՞ց այն ի հայտ ե­կավ: Ո­րո՞նք են նրա դրսևոր­ման կեր­պե­րը և սահ­ման­նե­րը:

Ին­չո՞ւ այս յօ­դուա­ծը կը գրեմ այս օ­րե­րուս։ Ո­րով­հե­տեւ հա­մայն աշ­խար­հի մարդ­կու­թեան կը սպառ­նայ ան­տե­սա­նե­լի, ա­նե­րե­ւոյթ, հա­ւա­նա­բար գն­դա­սե­ղի ծայ­րէն մի քա­նի հա­զար ան­գամ ա­ւե­լի փոքր ման­րէ մը, որ կը կո­չուի «Թա­գապ­սա­կա­ւոր Ման­րէ», «Coronavirus» կամ «Covid-19»։

Չխաբ­վե՛ք. Աստ­ված չի ծաղր­վում, ո­րով­հետև ինչ-որ մարդս սեր­մա­նում է, նույ­նը և կհն­ձի. ով սեր­մա­նում է իր մարմ­նի հա­մար, այդ մարմ­նից էլ կհն­ձի ա­պա­կա­նու­թյուն, իսկ ով Հո­գու հա­մար է սեր­մա­նում, այդ հո­գուց էլ կհն­ձի հա­վի­տե­նա­կան կյանք (Գաղ. 6; 7-8)։

Վա՜յ ձեր այդ հզոր­նե­րին, ո­րոնք գի­նի են ըմ­պում, և ձեր իշ­խան­նե­րին, ո­րոնք խառն­ված թունդ օ­ղի են խմում, ո­րոնք կա­շառ­քի հա­մար ար­դա­րաց­նում են ամ­բարշ­տին և ար­դա­րի ի­րա­վունքն են գո­ղա­նում:

Սուրբ Գր­քի տվյալ­նե­րով` դաջ­վածք­նե­րը ե­ղել են սգո ար­տա­հայ­տու­թյուն Աստ­ծուն չճա­նա­չող ազ­գե­րի մեջ: Սա­կայն Աստ­ված իր ընտ­րած ազ­գին` Իս­րա­յե­լին, պատ­վի­րեց հե­ռու մնալ թե՛ այդ սո­վո­րու­թյու­նից, թե՛ մնա­ցած բո­լոր ան­բա­րո սո­վո­րու­թյուն­նե­րից, որ ար­մա­տա­ցել էին այդ ազ­գե­րի մեջ: Դաջ­ված­քի մշա­կույ­թը, փաս­տո­րեն հե­թա­նո­սա­կան հիմ­քեր ու­նի: Այ­սօր դաջ­ված­քը փոր­ձում են մի նոր ո­րա­կի ու մա­կար­դա­կի վրա ներ­կա­յաց­նել` որ­պես ար­վեստ: