Մանրամասն որոնում (արխիվ)
06.05.2025
 
Իրանի պաշտպանության նախարար, բրիգադի գեներալ Ազիզ Նասիրզադեն կիրակի օրը նախազգուշացրել է, որ ամերիկացիները չեն կարող սպառնալ Իրանին, քանի որ ամբողջ տարածաշրջանում նրանց բազաները գտնվում են Իրանի նշանառության տակ։ «Մենք թշնամի չենք մեր հարևան երկրներին, նրանք մեր եղբայրներն են, բայց նրանց տարածքում գտնվող ամերիկյան բազաները կդառնան մեր թիրախները», - շեշտել է Նասիրզադեն։               
 
Նորություններ » «Ով բա­խում է, նրա ա­ռաջ բաց­վում են հա­ջո­ղու­թ­յան դռ­նե­րը»

«Ով բա­խում է, նրա ա­ռաջ բաց­վում են հա­ջո­ղու­թ­յան դռ­նե­րը»

«Ով բա­խում է, նրա ա­ռաջ բաց­վում են հա­ջո­ղու­թ­յան դռ­նե­րը»
10.09.2019 | 01:27

Ամուլ­սա­րի հան­քի շա­հա­գործ­ման ան­թույ­լատ­րե­լիութ­յան, ինչ­պես նաև Հա­յաս­տա­նում մե­տա­ղա­կան հան­քար­դ­յու­նա­բե­րութ­յան նկատ­մամբ պե­տու­թ­յան հա­մա­պա­տաս­խան վե­րա­բեր­մուն­քի բա­ցա­կա­յութ­յան մա­սին է մեր հար­ցազ­րույ­ցը «Հայ­կա­կան սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­վա­պաշտ­պան կենտ­րոն» հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թ­յան նա­խա­գահ ԳԵ­ՎՈՐԳ ՄԱ­ՆՈՒԿ­ՅԱ­ՆԻ հետ:

-Նախ, սկ­սենք նրա­նից, թե ինչ­պի­սին է ձեր դիր­քո­րո­շումն իր մա­կե­րե­սով շատ փոքր Հա­յաս­տա­նում մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան թույ­լատ­րե­լի կամ ոչ թույ­լատ­րե­լի լի­նե­լու առն­չու­թյամբ:
-Ա­մուլ­սա­րի հան­քա­վայ­րի հար­ցը վե­րած­վել է հա­մազ­գա­յին նշա­նա­կու­թյան, հնա­րա­վոր է՝ շր­ջա­դար­ձա­յին հիմ­նախ­նդ­րի։ Ան­վա­րան հա­մոզ­մունքս է, որ Հա­յաս­տա­նում ամ­բողջ մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյու­նը պետք է սահ­մա­նա­փակ­վի և թույ­լատր­վի միայն ներ­քին կա­րիք­նե­րի բա­վա­րար­ման չա­փով:
-Բնա­կա­նա­բար, ծա­գում է հետևյալ հար­ցը` ար­դյոք հնա­րա­վո՞ր է Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան զար­գա­ցումն ա­ռանց մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան, ո­րը նախ­կին իշ­խա­նու­թյան օ­րոք ճա­նաչ­ված էր որ­պես «զար­գաց­ման ռազ­մա­վա­րա­կան ուղ­ղու­թյուն»։
-Հար­ցի պա­տաս­խա­նը պար­զե­լու հա­մար դի­տար­կենք ե­րեք ակն­հայ­տո­րեն ճշ­մա­րիտ ու նա­խադ­րյալ դա­տո­ղու­թյուն­ներ.
Ա­ՌԱ­ՋԻՆ. հայ ժո­ղովր­դի նա­խորդ սե­րունդ­նե­րից ժա­ռան­գած երկ­րի ըն­դեր­քը և բնա­կան պա­շար­նե­րը սե­փա­կա­նու­թյան ի­րա­վուն­քով պատ­կա­նում են ոչ միայն ներ­կա, այլև գա­լիք դա­րե­րի բո­լո՛ր սե­րունդ­նե­րին։ Ոչ մի բա­նա­կան էակ չի կա­րող ժխ­տել այս դա­տո­ղու­թյան ճշ­մար­տա­ցիու­թյու­նը։ Հետևա­բար` այ­սօր­վա մեր սե­րուն­դը և, հատ­կա­պես, ո­րո­շում կա­յաց­նող­ներն ի­րա­վունք չու­նեն սպա­ռե­լու գա­լիք սե­րունդ­նե­րի ու­նեց­ված­քը, ա՛յն, ինչ ի­րենց չի պատ­կա­նում։
Մե­զա­նում, ցա­վոք, օ­րի­նա­վոր է հա­մար­վում դեռևս չծն­ված ե­րե­խա­յի սպա­նու­թյու­նը՝ այն քո­ղար­կե­լով «հղիու­թյան ար­հես­տա­կան ընդ­հա­տում» ար­տա­հայ­տու­թյամբ։ Իսկ ա­հա դեռևս չծն­ված, բայց հաս­տա­տա­պես գա­լիք տաս­նյակ, գու­ցե հա­րյու­րա­վոր սե­րունդ­նե­րի դեռևս մի­ջազ­գայ­նո­րեն չճա­նաչ­ված մարդ­կա­յին ի­րա­վունք­նե­րի (նկա­տի ու­նենք, ա­ռա­ջին հեր­թին, կյան­քի, ա­ռողջ մի­ջա­վայ­րի և զար­գաց­ման ի­րա­վունք­նե­րը) ոտ­նա­հա­րում­ներն ան­գամ քն­նար­կում­նե­րի ա­ռար­կա չեն դար­ձել (մտա­դիր ենք ա­ռա­ջի­կա­յում գա­լիք սե­րունդ­նե­րի մարդ­կա­յին ի­րա­վունք­նե­րի ի­րա­վա­բա­նո­րեն ամ­րագր­ման հար­ցը բարձ­րաց­նել մի­ջազ­գա­յին հա­մա­պա­տաս­խան կա­ռույց­նե­րում)։ Սա­կայն նրանք՝ այդ սե­րունդ­նե­րը, գա­լու՛ են։ Եվ նրանց մարդ­կա­յին ի­րա­վունք­նե­րի այ­սօր­վա բռ­նա­դա­տում­նե­րը որևէ ի­րա­վա­կան, ա­ռա­վել ևս բա­րո­յա­կան ար­դա­րա­ցում չու­նեն։ Ներ­կա սե­րուն­դը հետևա­բար պետք է պար­զո­րոշ գի­տակ­ցի, որ որևէ ա­ռա­վե­լու­թյուն, ար­տո­նու­թյուն չու­նի ի­րեն հա­ջոր­դող սե­րունդ­նե­րի նկատ­մամբ։ Ա­վե­լին, ներ­կա մեր սե­րուն­դը պար­տա­վո՛ր է օր ա­ռաջ ստանձ­նել իր պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը գա­լիք՝ ի՛ր իսկ սե­րունդ­նե­րի նկատ­մամբ, ճա­նա­չել նրանց մարդ­կա­յին ան­ձեռ­նմ­խե­լի ի­րա­վունք­նե­րը և ի­րա­վա­բա­նո­րեն ձևա­կեր­պել, ամ­րագ­րել դրանք։
ԵՐԿ­ՐՈՐԴ. Եր­կիր մո­լո­րա­կի բնա­կան պա­շար­նե­րը սահ­մա­նա­փակ են։ Այս­չափ փոքր տա­րածք ու­նե­ցող Հա­յաս­տա­նի բնա­կան պա­շար­նե­րը՝ ա­ռա­վել ևս։ Գո­յու­թյուն չու­նի փոր­ձա­գի­տա­կան գնա­հա­տա­կան այն մա­սին, թե Հա­յաս­տա­նի մե­տա­ղա­կան հան­քե­րի այ­սօր­վա ծա­վալ­նե­րով շա­հա­գործ­ման դեպ­քում քա­նի՞ տա­րի հե­տո դրանք կս­պառ­վեն, երբ գա­լիք սե­րունդ­նե­րին կմ­նան միայն պո­չամ­բար­ներ ու ա­նա­պատ­ներ. 50, 100, գու­ցե 200 տա­րի՞ հե­տո։ Ան­շուշտ, ո­րոշ ճշ­տու­թյամբ դա հնա­րա­վոր է պար­զել։ Սա­կայն ոչ մի փոր­ձա­գետ, գիտ­նա­կան կամ նույ­նիսկ մար­գա­րե չի կա­րող ի­մա­նալ, թե երբ է լի­նե­լու մարդ­կու­թյան վախ­ճա­նը, և դեռ քա­նի սե­րունդ­ներ են ապ­րե­լու մեր երկ­րի վրա։
ԵՐ­ՐՈՐԴ. հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյու­նը տն­տե­սու­թյան կա­յուն զար­գաց­ման ուղ­ղու­թյուն չի կա­րող հա­մար­վել, քա­նի որ այն հա­կա­սում է կա­յուն զար­գաց­ման տե­սու­թյա­նը: Դեռևս 1987 թ. Բրանթ­լան­դի հանձ­նա­ժո­ղո­վը (1980-ա­կան­նե­րին ՄԱԿ-ը ստեղ­ծեց Բնա­պահ­պա­նու­թյան և զար­գաց­ման հանձ­նա­ժո­ղով, ո­րը հրա­տա­րա­կեց զե­կույց «Մեր ընդ­հա­նուր ա­պա­գան» վեր­նագ­րով։ Հանձ­նա­ժո­ղովն այդ­պես կոչ­վում է իր նա­խա­գահ, Նոր­վե­գիա­յի նախ­կին վար­չա­պետ Գրո Հար­լիմ Բրանթ­լան­դի ա­նու­նով) «կա­յուն զար­գա­ցու­մը» սահ­մա­նել է որ­պես զար­գա­ցում, ո­րը «հո­գա­լով ներ­կա կա­րիք­նե­րը, չի վտան­գում ա­պա­գա սե­րունդ­նե­րի` ի­րենց կա­րիք­նե­րը հո­գա­լու հնա­րա­վո­րու­թյու­նը»։
ՀՀ Սահ­մա­նադ­րու­թյան 12-րդ հոդ­վա­ծի հա­մա­ձայն՝ «Պե­տու­թյու­նը խթա­նում է շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի պահ­պա­նու­թյու­նը, բա­րե­լա­վու­մը և վե­րա­կանգ­նու­մը, բնա­կան պա­շար­նե­րի ող­ջա­միտ օգ­տա­գոր­ծու­մը՝ ղե­կա­վար­վե­լով կա­յուն զար­գաց­ման սկզ­բուն­քով և հաշ­վի առ­նե­լով պա­տաս­խա­նատ­վու­թյունն ա­պա­գա սե­րունդ­նե­րի առջև»։ Այս սահ­մա­նադ­րա­կան նոր­մը, ո­րը թեև շատ թե­րի է և խմ­բագր­ման կա­րիք ու­նի, նույն­պես կոպ­տո­րեն ոտ­նա­հար­վում է ա­մեն օր։ Հան­քե­րը մե­զա­նում բո­լո­րո­վին էլ ող­ջա­միտ չեն օգ­տա­գործ­վում, այլ մսխ­վում են, քա­նի որ դրան­ցից շատ դեպ­քե­րում ստաց­վում և ար­տա­հան­վում են ոչ թե մե­տա­ղա­կան ձու­լակ­տոր­ներ, այլ ըն­դա­մե­նը խտա­նյութ (օ­րի­նակ` պղն­ձի)։ Հետևա­բար «կա­յուն զար­գաց­ման սկզ­բուն­քով» ղե­կա­վար­վե­լու և «ա­պա­գա սե­րունդ­նե­րի առջև» պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը հաշ­վի առ­նե­լու մա­սին որևէ խոսք լի­նել չի կա­րող։ Այս ա­ռու­մով ակ­ներև է մեր՝ ներ­կա սերն­դի կրա­վո­րա­կան և, ե­կեք խոս­տո­վա­նենք, ոչ բա­րո­յա­կան կեց­ված­քը։ Թույլ ենք տա­լիս դեռևս չծն­ված մար­դու սպա­նու­թյու­նը, ո­րի ե­րե­սը չենք տե­սել, նրան չենք ճա­նա­չում, և նմա­նա­պես ոչն­չաց­նում, մս­խում ենք ապ­րե­լու ու զար­գա­նա­լու պայ­ման­նե­րը գա­լիք սե­րունդ­նե­րի, ո­րոնց նույն­պես չենք տե­սել ու չենք ճա­նա­չում։
-Կա­րո՞ղ ենք եզ­րա­կաց­նել, որ Հա­յաս­տա­նում մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյունն ի­րա­վա­չափ չէ, հա­կա­սահ­մա­նադ­րա­կան է և շա­րու­նա­կա­բար խախ­տում է ներ­կա ու գա­լիք սե­րունդ­նե­րի մարդ­կա­յին ան­կապ­տե­լի ի­րա­վունք­նե­րը։
-Ա­յո: Մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյու­նը Հա­յաս­տա­նում ուղ­ղա­կիո­րեն հա­կա­սում է նաև ՄԱԿ-ի կա­յուն զար­գաց­ման 3-րդ (ա­ռողջ կյան­քի ա­պա­հով­ման), 13-րդ (կլի­մա­յի փո­փո­խու­թյան դեմ հրա­տապ մի­ջոց­ներ ձեռ­նար­կե­լու) և 15-րդ (է­կո­հա­մա­կար­գե­րի պաշտ­պա­նու­թյան, վե­րա­կան­գն­ման և կա­յուն կա­ռա­վար­ման) նպա­տակ­նե­րին: Մինչ­դեռ, ՄԱԿ-ի ան­դամ բո­լոր եր­կր­նե­րը, այդ թվում՝ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը, պար­տա­վոր­վել են մինչև 2030 թ. հաս­նել այդ նպա­տակ­նե­րին։
Ա­մուլ­սա­րի հան­քա­վայ­րի հիմ­նախն­դի­րը կամ նրա նկատ­մամբ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ճիշտ մո­տե­ցու­մը կա­րող է շա­հե­կա­նո­րեն շր­ջա­դար­ձա­յին նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­նալ մեր երկ­րի մե­տա­ղա­կան ամ­բողջ հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան հա­մար։ Ա­վե­լո՛րդ են փոր­ձա­գի­տա­կան նոր ու­սում­նա­սի­րու­թյուն­ներն ու նոր մի­ջոց­նե­րի ծախ­սու­մը։ Ա­մուլ­սա­րի շա­հա­գործ­ման ար­գել­ման և, ընդ­հան­րա­պես, Հա­յաս­տա­նում մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան սահ­մա­նա­փակ­ման պա­րա­գա­յում բյու­ջեի մուտ­քե­րի ան­խու­սա­փե­լի նվա­զու­մը (ըստ hetq.am կայ­քէ­ջի, միայն պղն­ձի ար­տա­հա­նու­մը կազ­մում է երկ­րի ար­տա­հան­ման մոտ մեկ քա­ռոր­դը) էա­կան գոր­ծոն չեն ներ­կա ու գա­լիք սե­րունդ­նե­րի կա­յուն զար­գաց­ման և գո­յատևման պայ­ման­նե­րի նկատ­մամբ հա­րա­ճուն սպառ­նա­լիք­նե­րի հա­մե­մատ։ Հարկ է ի­րա­վի­ճա­կը սթափ գնա­հա­տել, խո­րամ­տո­րեն ու հե­ռա­տե­սո­րեն կա­յաց­նել ճիշտ ո­րո­շում:
-Ձեր ներ­կա­յաց­րած այս փաս­տե­րից ու դա­տո­ղու­թյուն­նե­րից ան­խու­սա­փե­լիո­րեն ի՞նչ եզ­րա­կա­ցու­թյուն կամ ա­ռա­ջարկ է բխում:
-Անհ­րա­ժեշտ է մշա­կել եր­կա­րա­ժամ­կետ ռազ­մա­վա­րա­կան ծրա­գիր և գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի պլան-ժա­մա­նա­կա­ցույց, դրան հա­մա­պա­տաս­խան, աս­տի­ճա­նա­բար նվա­զեց­նել մե­տա­ղա­կան հան­քար­դյու­նա­բե­րու­թյան ծա­վալ­նե­րը Հա­յաս­տա­նում, ի վեր­ջո, այն թույ­լատ­րե­լով միայն մեր ռազ­մա­կան ար­դյու­նա­բե­րու­թյան, հա­րա­կից ճյու­ղե­րի զար­գաց­ման և ներ­քին մյուս կա­րիք­նե­րի բա­վա­րար­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ չա­փով։ Հենց դա՛ կլի­նի Սահ­մա­նադ­րու­թյան 12-րդ հոդ­վա­ծով նա­խա­տես­ված «կա­յուն զար­գաց­ման սկզ­բուն­քով ղե­կա­վար­վե­լով» բնա­կան պա­շար­նե­րի «ող­ջա­միտ» օգ­տա­գոր­ծու­մը։
Պետք է ոչ թե սպա­ռո­ղա­կան, մս­խո­ղա­կան տն­տե­սու­թյուն վա­րե­լով սպա­սել, թե երբ կս­պառ­վեն ըն­դեր­քի վեր­ջին կի­լոգ­րամ ոս­կին ու պղին­ձը, որ­պես­զի մտա­ծենք, թե այ­դու­հետ ինչ­պես պի­տի ապ­րենք, կամ, Աստ­ված մի ա­րաս­ցե, ուր պի­տի ար­տա­գաղ­թենք, այլ այ­սօր իսկ հարկ է զար­գաց­նել տն­տե­սու­թյու­նը՝ բո­լոր հաշ­վարկ­նե­րից հա­նե­լով ոչ միայն մեզ, այլև մեր սե­րունդ­նե­րին պատ­կա­նող ըն­դեր­քը։
Ո­րոշ եր­կր­ներ ի­րենց ա­նա­պատ­ներն են վե­րա­ծում զար­գա­ցած բնա­կա­վայ­րե­րի։ Ե­կեք մեր ա­վե­տյաց եր­կիրն ան­կեն­դան ա­նա­պա­տի չվե­րա­ծենք, այլ ա­ռա­վել ևս զար­գաց­նենք այն։ Կա՛ դրա ել­քը, կա՛ն դրա ճա­նա­պարհ­նե­րը, քան­զի ով փնտ­րում է, նա գտ­նում է այդ ճա­նա­պարհ­նե­րը, և ով բա­խում է, նրա ա­ռաջ բաց­վում են հա­ջո­ղու­թյան դռ­նե­րը։
Հար­ցազ­րույ­ցը`
Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 9481

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Սա ապտակ է ոչ միայն թուրքական Կիպրոսին, այլև՝ հենց Թուրքիային

Սա ապտակ է ոչ միայն թուրքական Կիպրոսին, այլև՝ հենց Թուրքիային

2025 թվականի ապրիլի 4-ին Սամարղանդում տեղի ունեցավ Եվրոպական Միության և Կենտրոնական Ասիայի առաջին գագաթնաժողովը։
Դրան մասնակցել են Ղազախստանի, Ղրղզստանի, ՈՒզբեկստանի, Թուրքմենստանի առաջնորդները և ԵՄ ղեկավարությունը։ Հանդիպումից հետո բոլոր մասնակից թյուրքալեզու երկրները հռչակագիր ընդունեցին...

Սոցցանցային գրառումներ

Հերիք գավառական խեղճությամբ տառապեք
Հերիք գավառական խեղճությամբ տառապեք

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Հրապարակախոսություն

Հայաստանի կույր աղիքը (գաստրոնոմիական կաքավումներ)
Հայաստանի կույր աղիքը (գաստրոնոմիական կաքավումներ)

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Դրժած խոս­տում­նե­րի բա­րա­թը
Դրժած խոս­տում­նե­րի բա­րա­թը
2025 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.