Շուշիի ջարդերը չդատապարտված ցեղասպանություն են

1920 թ. Մարտի 22-26-ն ընկած ժամանակահատվածում սկսվեց Շուշի քաղաքի հայ ազգաբնակչության կոտորած, տեղահանություն, գույքի և անձնական ունեցվածքի ոչնչացում և թալան իրագործված Թուրքիայի Հանրապետության բանակի, նրա կողմից աջակցություն ստացող Արցախում բնակվող թուրքերի (թաթարների) և քրդական առանձին խմբավորումների կողմից։

Կովկասի Փարիզ և Անդրկովկասի մարգարիտ համարվող Շուշին 1920 թվականի մարտի 23-ին ադրբեջանական զինված ուժերը վերածել էին կրոնական մոլեռանդության, գազանային բնազդների դրսևորման ասպարեզի։ Ընդամենը մի քանի օրում հոշոտվել է շուրջ ութ հազար խաղաղ բնակիչ, առևանգվել ու հետագայում մահմեդականացվել՝ հարյուրավոր աղջիկներ ու երեխաներ, զնդաններ նետվել հազարավոր անմեղ մարդիկ և հրո ճարակ են դարձել բերդաքաղաքի հայկական մշակութային ժառանգության բացառիկ գոհարները, ճարտարապետական կոթողները։ Կատարվածի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ այդ ամենը Ադրբեջանի բարձրագույն իշխանությունների կողմից ծրագրված գործողություն էր։

Հայ ազգի նկատմամբ իրականացված ոճրագործության հետևանքով Արցախի հայերի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային կենտրոնը հայաթափվեց և ոչնչացվեց, ավելի քան 20.000 հայ սպանվեց։

1926 թվականին Շուշում այս տեսարանին է հանդիպում (լուսանկարում) մոսկվացի գրող Մարիետա Շահինյանը:

Հետո նա պիտի գրեր. «Չի մնացել ոչինչ, որ կյանք հիշեցնի: Առաջինը, որ ինձ ցնցեց, լռությունն էր: Այդքան սարսափելի լռություն ես չէի զգացել ոչ մի տեղ, երբե՛ք: Այստեղ 1920 թ. մարտին երեք օրվա ընթացքում հրդեհի ու ավերի են ենթարկվել 7000 տներ և մորթվել են, տարբեր թվեր են ասում, մեկն ասում է` երեք-չորս հազար, ուրիշները` ավելի քան 12 հազար հայեր»:

Գայանե ՊՈՂՈՍՅԱՆԻ ՖԲ էջից

Մեկնաբանություններ