ՈՒրեմն, Երևանի պետական բժշկական համալսարան/ Yerevan State Medical University-ում և մասնավորապես վերջինիս կազմի մեջ մտնող «Հերացի» համալսարանական հիվանդանոց/Heratsi Hospital Complex-ում բժիշկների զգալի մասը խոսում, գրում և հաղորդակցվում է ռուսերենով: Գիտե՞ն օտար լեզու` շատ լավ է: Ավելին` ինչքան շատ լեզու իմանան, այդքան լավ: Սակայն, Հայաստանում պետական լեզուն հայերենն է, և օրենքը բոլորը պարտավոր են հարգել, նույնիսկ` Բժշկականի բժիշկները: Լեզվի կոմիտե, ճիշտ եմ ասում, չէ՞: Սա ամենակարևորն է, սակայն խնդիրը միայն սա չէ:
ՈՒրեմն, բացի օրենքի խախտումից, օտարամոլությունը դեգրադացիայի առաջացման հիմք է հանդիսանում: Ի՞նչ է լինում, երբ Հայաստանում ծնված, մեծացած և 70 տարի ապրած մարդը խոսում, գրում և հաղորդակցվում է ռուսերենով, ավելին` հեռուստատեսությամբ և համացանցով նայում է բացառապես ռուսական հաղորդումներ և լսում է ռուսական նորություններ: Այդ մարդը սկսում է ռուսերեն մտածել: Այսինքն, եթե վերջինիս մոտ առկա էր հայեցիության թեթև նշույլ, ապա այն քայքայվում է (դեգրադացիայի է ենթարկվում): Այդ դեպքում, ինչու՞ հայաստանցի հերոս (ըստ Nikol Pashinyan / ՆիկոլՓաշինյանի) հարկատուն պետք է իր հարկերից աշխատավարձ տա, ավելին` բուժվի, դեգրադացված բժիշկի մոտ:
Ի դեպ, դեգրադացիան նաև ագրեսիվություն է առաջացնում: Վերջերս գրել էի, որ Բժշկականն աշխարհում գոյություն ունեցող բազմաթիվ բժշկական կազմակերպություններից մեկի` WFME-ի, կողմից մինչև 2028 թվականը հավատարմագրում էր ստացել և, ըստ այդմ, «անժամկետ»` 30-40%-ով, բարձրացրել էր ուսման վարձը: Ընդ որում, այդ նույն WFME-ն Տաջիկստանի, Ղրղզստանի և Ղազախստանի առաջատար բժշկական բուհերին, ի տարբերություն մեր Բժշկականի, «հավատարմագրել է» մինչև 2032 թվականը: Եվ, ի՞նչ: Միայն փաստեր: ՈՒրիշ ոչինչ: Սակայն, դեգրադացված անձանց նույնիսկ փաստերով չես համոզի: Վերջիններս փաստեր չեն ընդունում: Նրանք միայն իրենցով են հիացած և իրենց կուռքերով: «Безграмотное описание», «выдающиеся достижения университета», «кто заказал статью?» և այսօրինակ օտարալեզու բարբաջանքներ: Դեգրադացիայի արդյունքում սրանք նույնիսկ չեն կարողանում փաստերը համադրել:
Ինչևէ: Կարծում եմ` գոնե բժիշկների շրջանում դեգրադացիան անթույլատրելի է: Այս իմաստով, անհրաժեշտ են համակարգված կանխարգելիչ միջոցառումներ, որոնք պետք է իրականացնեն Լեզվի կոմիտեն, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի ևսպորտինախարարությունն ու ՀՀ առողջապահության նախարարությունը:
Ի գործ: Հայաստանն առանց դեգրադանտների:
Կարեն ՀԵՔԻՄՅԱՆ