Ղաթարի կռիվը տևեց 15 ժամ։ Եվ այսքան ժամանակ Բարաբաթումում նստած ռուս ոստիկանապետը դիտում էր հարձակումը` առանց միջամտելու փորձ անելու։ Երեկո էր։ Հայերը հավաքեցին իրենց զոհերին ու տեղափոխեցին նրանց հայրենի գյուղերը։

Կենդանության օրոք նրան վիճակված էր լեգենդ լինել և բացառիկ դերակատարություն ունենալ Սյունիքի 20-րդ դարասկզբի ազգային, հասարակական և նույնիսկ քաղաքական կյանքում։

19-րդ դարում շուտափույթ կառուցվեց Ռուսաստան-Հայաստան երկաթուղին։ Մեր պապերը պատմում էին, որ թունելների ամեն քարի համար ցարը մեկ ոսկի է վճարել։

Մերօրյա հայ զինվորականությունն ու ժողովուրդը պետք է ոգեշնչվի ոչ հեռավոր անցյալի մեր հերոսներով և պատրաստ լինի հայրենիքի ազատագրմանը։

1919 թ մարտի 12-ին, մառախլապատ ու անձրևամաշ օրվա կեսօրին, Գորիս քաղաք հասավ փոքրիկ հեծյալ մի ջոկատ և կանգ առավ գավառային վարչության շենքի առջև։ Նրան ընդառաջ գնաց Զանգեզուրի ազգային խորհրդի գրեթե ողջ կազմը` դիմավորելու Երևանից ժամանած հյուրերին։ Սևաթույր նժույգին բազմած, բարձրահասակ, նիհարավուն սպան ճարպկորեն թամբից ցատկեց գետնին և ողջունելով բոլորին` ներկայացավ` ամեն ձեռքսեղմումից հետո կրկնելով իր կոչումն ու ազգանունը . -Շտաբս-կապիտան Շահմազյան։

Աշխարհը, ինչպես գիտեք, արդեն որոշակի կառուցվածք ունի։ Եվ այն հարյուրամյակների ընթացքում է որպես այդպիսին ձևավորվել։

1921 թ. սկիզբ. հատված Տիրայր սրբազանի և Անդրանիկ Օզանյանի զրույցից

1920 թ. սկզբին, օգտվելով ‎ֆրանսիացիների անտարբերությունից, քեմալականները հարձակման անցան Կիլիկիայի ուղղությամբ` դեպի Մարաշ:

Մինչ հայկական դառնալը ժամանակակից Արցախը եղել է Մանների թագավորության մասը, որտեղ ապրել են մաններ, խուրիտներ և ուրարտացիներ։

Արշակ Շիրինյան, քաղաքական գործիչ, Հայ հեղափոխական դաշնակցության անդամ, ՀՀ երկրորդ գումարման խորհրդարանի պատգամավոր։ Ծնվել է 1881 թ. հունիսի 14-ին Շինուհայր գյուղում (Սյունիք): Նախնական կրթությունը ստացել է գյուղում, այնուհետև հորեղբոր կողմից տարվել է Բաքու, ընդունվել ռուսական գիմնազիա, ստացել միջնակարգ կրթություն։ Այնուհետև բարձրագույն գյուղատնտեսական կրթություն է ստանում Լայպցիգի համալսարանում (Գերմանիա):