- Երբեք չեմ մոռանում մի զվարճալի դեպք: 1908 թվին ուշ աշնանը, գրականության նահապետ Ղազարոս Աղայանը Հովհ. Թումանյանին և ինձ ասաց, թե՝ հինգշաբթի օրը Գևորգի մոտ ճաշի ենք կանչված. Գևորգն ասաց, թե՝ «Ղազարո՛ս, տղաներին ա՛ռ, արի՛, մի քիչ ժամանակ անցկացնենք»:
1878 թ. հունիսի 1-ին Բեռլինում սկսվեց վեհաժողովը, որին մասնակցում էր նաև Օսմանյան Կայսրության կազմում գտվող Հայաստանի պատվիրակությունը, որը գլխավորում էր Մկրտիչ Խրիմյանը (Խրիմյան Հայրիկ): Բայց հայերին ներս չեն թողել պատճառաբանելով թե հայերը այնտեղ գործ չունեն... ու պատվիրակությունը վերադառնում է Կոստանդնոպոլիս՝ որտեղ Հայրիկը պատմում է, որ՝
Սեպտեմբերի մեջ, 1901 թվին, այցելեցի Սուրբ Էջմիածին: Նույն թվի, մայիսին, երբ Վենետիկ էի, մեզ ամենիս սիրելի հայր Ղևոնդ Ալիշանը իմ վրա քաղցր պարտ դրեց «Հայոց Հայրիկին կարոտագինս ողջունելու իմ կողմանե»:
Հին Հայաստանում մաթեմատիկական գիտելիքների զարգացման մասին են վկայում հազարամյակներ առաջ կառուցված ամրոցներն ու պալատները, տաճարներն ու եկեղեցիները, ճանապարհները, կամուրջներն ու ոռոգման համակարգերը:
Սա վանքային համալիր է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի Տարոն գավառում (այժմ՝ Թուրքիայի տարածքում է), գտնվում էր Աշտիշատից ոչ հեռու, եղել է Հեթանոսական մեհենատեղի, վանքի է վերածվել քրիստոնեության ընդունման ժամանակ՝ 4-րդ դարում ։
Երկրաշարժի ժամանակ Կարոն իր կնոջ՝ Մարոյի հետ եկավ Հայաստան, իր հետ բերելով մարդասիրական օգնություն և իր պատրաստակամությունը հայտնեց մասնակցելու փրկարարական աշխատանքներին:
Ստորև ներկայացվող վերլուծությունը բերված է թուրքական մամուլի նյութերից։ Այն արտացոլում է Անկարայի քաղաքական և փորձագիտական շրջանակներում շրջանառվող տեսակետները Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ։ Տեքստը ցույց է տալիս, թե ինչպես է Թուրքիայում ներկայացվում միջանցքի ռազմավարական նշանակությունը՝ որպես էներգետիկ, լոգիստիկ և աշխարհաքաղաքական խաչմերուկ, որտեղ Անկարան փորձում է ամրապնդել իր դիրքերը...