«ՈՒրախացի՛ր, երիտասարդ, քո երիտասարդությամբ, թող սիրտդ քեզ զվարճացնի քո երիտասարդության օրերին»

Առակագրի խոսքի համաձայն` երիտասարդությունն այն տարիքն է, երբ մարդը հույժ ընդունակ է ուրախության, քանի որ ո՛չ երեխայի նման անկատար է, ո՛չ էլ ծերի նման ուժասպառ: Երիտասարդը երկու տարիքների միջև է, զգայարաններով առողջ է և կազմվածքով ուժեղ, կարողանում է վայելել կերակուրների համը և զգեստների գեղեցկությունը, պատերազմում քաջ է և միշտ ուրախ: Հենց դա է պատճառը, որ շատերը, ովքեր հրեշտակներ տեսան, երիտասարդ տարիքում էին: Ադամը ևս այդ տարիքում ստեղծվեց, Հովսեփն ու Դանիելը նույն տարիքում թագավոր դարձան, մեր Տերն էլ նույն տարիքում մկրտվեց: Նաև համընդհանուր հարության ժամանակ, ծեր թե երեխա, բոլորն էլ այս տարիքում են հարություն առնելու մեռելներից ըստ այս խոսքի. «Մինչև որ բոլորս հասնենք միևնույն հավատին և Քրիստոսի կատարյալ հասակի չափին» (տե՛ս Եփես. Դ 13):
Մինչ 30 տարեկան դառնալը մարդն անցնում է չորս յոթնյակ: Առաջին յոթ տարիներին ձևավորվում ու կազմավորվում են մարմնի անդամները (մանուկ): Երկու յոթնյակ լրանալիս` 13-14 տարեկանին մոտ, մարդու ցանկական ֆունկցիաներն ամբողջանում են, և կարող է ծնել իր նմանին (երեխա): Երեք յոթնյակ լրանալիս` 20 տարեկանին մոտ, ցասմնական մասն է ամբողջանում և լինում է զինվոր: Հենց այս պատճառով Մովսես մարգարեն 20 տարեկանից վեր էր ընդգրկում զինվորների թվում (պատանի): Իսկ չորս յոթնյակ լրանալիս` 30 տարեկանին մոտ, կատարելանում է մարդու բանական մասը, և կոչվում է երիտասարդ: Սա է մարդու կատարյալ տարիքը, քանի որ նրանում ամբողջացել են տնկական, ցասմնական, բանական ու իմացական կարողությունները, ամբողջապես կարգավորվել են ֆիզիկականն ու հասակը, առույգությունն ու իմաստությունը:
Եվ ո՞րն է այն ուրախությունը, որ Ժողովողը հորդորում է երիտասարդին ունենալ: ՈՒրախությունն անարատ կյանքն է ու մաքուր սիրտը, քանզի որտեղ մեղք չկա, այնտեղ տրտմություն էլ չկա, իսկ որտեղ մեղք կա, այնտեղ չի կարող իրական ուրախություն լինել: Մարդու ուրախությունն իր Աստվածն է, իսկ Աստված բնակվում է սուրբ սրտերում, ուստի երիտասարդն իր անարատ կյանքով ու սուրբ սրտով ուրախանում է իր Տեր Աստծով:
Երիտասարդն ավելի պետք է զգուշանա մեղքից ու մաքուր պահի խորհուրդները, քան ծերունին, քանի որ ծերը թշնամուն իր առջևն է տեսնում, այսինքն` մահվան օրը, և նախապատրաստում է իրեն, իսկ երիտասարդը` թիկունքի կողմից: Ինչո՞ւ պետք է ավելի զգուշանալ. որպեսզի հանկարծակի չհասնի այդ օրը: Ծերունին միայն արտաքին թշնամի ունի` աշխարհը և սատանան, իսկ երիտասարդը` ներքին և արտաքին: Ներքին թշնամի է մարմինը, որ եռում ու բորբոքվում է և հույժ հակվում դեպի մեղքը: Արտաքին թշնամին այս աշխարհն է, որ ավելի գրավիչ ու հեշտալի է երիտասարդի համար: Ծերունին ավելի հաստատակամ է որոշումների մեջ, քանի որ երկարամյա կյանքի փորձ ունի, իսկ երիտասարդն անհաստատ ու փոփոխական է: Ծերունին արդեն կազմավորված ու կայունացած անձնավորություն է, իսկ երիտասարդը նոր է ձևավորվում որպես անձ: ՈՒստի պետք է երիտասարդ տարիքից բարի սովորություններ ձևավորել սեփական անձի մեջ, այլապես հետագայում հարկ կլինի չարչարվել հոռի բարքերն արմատախիլ անելու համար: Երիտասարդի բոլոր բարի գործերը կամավորապես են ու կարողությամբ, քանի որ, եթե կամենում է, կարող է բարին գործել, պահք պահել ու աղոթել: Իսկ երբ ծերանում է, ամեն բարի գործ ակամա է և տկարությամբ, քանի որ ոչ թե ծերն է թողնում մեղքերը, այլ մեղքերն են թողնում նրան: Ծանրացել է մարմնով, տկարացել է և ուժը պակասել, չի կարող պահք պահել ու աղոթել: ՈՒստի երիտասարդն իր կատարած բարիքների համար ավելի վարձք կստանա, քան ծերը:
Երիտասարդն իր ճանապարհը պետք է անարատությամբ ընթանա: Անարատ լինել չի նշանակում միայն մի առաքինություն ունենալ, այլ ամբողջապես կատարյալ լինել, ինչպես Պողոս առաքյալն է մեր Տիրոջ մասին ասում. «Ինքն Իրեն մատուցեց որպես անարատ պատարագ Աստծուն» (Եբր. Թ 14): Նույնպես մենք էլ պետք է հոգով ու մտքով և բոլոր առաքինություններով կատարյալ լինենք, այսինքն` հոգին ու միտքը մեղքերից մաքուր պահենք և Աստծուն սուրբ ու հաճելի պատարագ լինենք: Մարդու հոգին արատավորում են ոչ միայն չար գործերը, այլև չար մտքերը, քանի որ Քրիստոս ցանկասիրությամբ կնոջը նայելը շնանալ է համարում, սրտում եղբոր վրա բարկանալը` մարդասպանություն, իսկ արծաթասիրությունը` կռապաշտություն:
Եվ ոչ միայն մեր միտքը, այլև զգայարանները պետք է մաքուր լինեն: Զգայարանները մեր մարմնի մեջ դրված են իբրև պատուհաններ: Որքան ժամանակ մենք արթուն ենք ու զգույշ, այդ պատուհաններով միայն լույս է մտնում, այսինքն` առաքինություններ, և լուսավորում մեր հոգին: Իսկ երբ չենք զգուշանում, գողերն ու ավազակներն են մտնում և թալան ու ավեր անում մեր տանը: Աստված աչքեր տվել է, որ տեսնենք արարածներին ու ճանաչենք Արարչին, ականջներ, որ Աստծու պատվիրանները լսենք ու կատարենք, լեզու, որ գոհություն մատուցենք ու օրհնենք Աստծուն, խրատենք և ուսուցանենք մյուսներին, քիթ, որ եկեղեցի այցելենք ու խնկի հոտ առնենք, ձեռքեր, որ խաչակնքվենք, աղոթենք ու կարիքավորների համար բարիք գործենք:
Իսկ երբ անգիտության խավարի մեջ ննջում ենք, այս պատուհանները` զգայարանները, դառնում են մահվան պատճառ. ձեռքերով հափշտակում ենք ու հարվածում, աչքերով` մեղք ցանկանում, ականջներով` չար խոսքեր լսում, քթով` մեղսալից հոտեր առնում, բերանով` անիծում ու հայհոյում:
Երիտասարդ են կոչվում ոչ միայն տարիքով երիտասարդները, այլև մկրտությամբ վերստին ծնված, ուղղափառ հավատով սնված, բարի գործերով մեծացած ու աստվածային սիրով արիացած քրիստոնյաները: Կենդանի հավատ ունեցող քրիստոնյաները, իրապես, հավատով երիտասարդ են, բարի գործով` առույգ ու կորովի, ընդդեմ մեղքի մտավոր պատերազմում` աննահանջ ու քաջ, աղոթքների մեջ` հաղթող ու երկնային պսակների արժանացող, հավիտենական կյանքի հույսի ու սիրո մեջ` մշտավառ: Այս է հոգով երիտասարդ քրիստոնյայի ճանապարհը, որ աստվածային առաջնորդությամբ տանում է դեպի երկնքի արքայություն:

Տ. Միքայել աբեղա ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ
Տաթևի վանքի վանահայր

Մեկնաբանություններ