Կան ազգեր, որոնց պատմության էջերը երբեք չեն փակվում։ Մերն այդպիսին է։
Միշտ բաց, միշտ հարթակի վրա՝ երբեմն գովեստի, հաճախ՝ ցավի պատմություն դառնալու համար։ Մենք ապրում ենք այդ բաց էջերի մեջ, ինչպես մարդիկ, որոնց տան դուռը երբեք չի փակվում։ Ոչինչ չի մնում ներսում, ոչինչ չի մնում մերը միայն։
Այսօր հայը քայլում է իր հողում, բայց աչքերի խորքում միշտ մի ուրիշ սահման կա՝ անտեսանելի, բայց զգացվող։
Մենք ապրում ենք օրեր, երբ առավոտյան լուրերը լսելը դարձել է կամքի փորձություն։ Մեր սեղաններին դեռ հաց կա, բայց խոսակցություններում հաճախ կորստի համն է։ Մենք սպասում ենք, թե երբ կդադարեն չար լուրերը, բայց ներքուստ գիտենք՝ այդ սպասման մեջ արդեն մի ամբողջ կյանք է անցել։
Այդտեղ է ծնվում այսօրվա հայի լռությունը։ Դա վախի լռություն չէ, այլ հոգնածության։ Մենք այնքան ենք խոսել, աղաղակել, ապացուցել, որ հիմա բառերը թվում են թեթև՝ այն բեռի համեմատ, որ կրում ենք։
Երբեմն թվում է՝ լռելը միակ միջոցն է պահպանելու մնացած ուժը։
Բայց այդ լռության տակ կա մի բան, որ երբեք չի մարում՝ հիշողության կրակը։ Մենք կարող ենք լռել, բայց չենք կարող մոռանալ։ Եվ այդ կրակը ոչ միայն հիշողություն է, այլ նաև հույսի կայծ։ Հույս, որ մեր պատմությունը չի ավարտվել այստեղ։
Հույս, որ մենք դեռ կվերագտնենք մեզ՝ առանց կորստի ստվերը ուսերին կրելու։
Վերագտնել մեզ՝ նշանակում է գտնել մեր ուժը ոչ միայն անցյալում, այլ նաև ապագայի հավատում։ Հավատ, որ կկառուցենք երկիր, որտեղ մեր երեխաները կսովորեն ոչ թե գոյատևել, այլ ապրել։
Որտեղ լռությունը կլինի խաղաղության լռություն, ոչ թե հոգնածության։
Հույսը չի մարում, քանի դեռ մենք շարունակում ենք քայլել՝ նույնիսկ փոքր քայլերով։
Եվ այդ քայլերը, որքան էլ դանդաղ, մի օր մեզ կհանեն մթությունից՝ դեպի լույսի դաշտ։
Դաշտ, որտեղ գարնան քամին կբերի ծաղկող ծիրանենիների բույրը, որտեղ հողի շունչը կլինի ազատ, և մենք էլ՝ նրա հետ։
Եվ երբ գա այդ օրը, մենք կհասկանանք, որ նույնիսկ մեր ամենամութ լռության մեջ կրակը երբեք չի հանգցվել։
Մենք դեռ այստեղ ենք։
Եվ մենք մեզ կվերագտնենք՝ նորից և ընդմիշտ։
Մարի ԳՐԳՈՋԱՅԱՆ