ԱՄԷ-ի քառասուներկուամյա պատմությունը պալատական լուսանկարչի աչքերով

ԱՄԷ-ում դեռ յոթանասունական թվականներին ամեն լուսանկարչի չէր արտոնվի ուղեկցել էմիրությունների ղեկավարներին ամենուր, լուսանկարել նրանց թե՛ պաշտոնական, թե՛ ոչ պաշտոնական կյանքը: Այսպիսի պատվի արժանանալը հնդիկ լուսանկարիչ Ռամեշ Շուքլան իր համար համարում է բախտավորություն: Նա մինչև այսօր արժանապատվորեն կրում է «Պալատական լուսանկարիչ» անունը: Պետական կառույցների, շեյխերի պալատների, ԱՄԷ-ի թանգարանների, մետրոյի պատերը զարդարում են ոչ միայն նրա լուսանկարները, այլև կտավները: Ռամեշ Շուքլան տասնամյակների իր գործունեության ընթացքում աներևակայելի հաջողության է հասել` հարգանք, ճանաչում, պատկերասրահներ Դուբայում, որտեղ էլ ծավալվել է նրա հիմնական գործունեությունը: Նրա լուսանկարներով հրատարակվել է երկու գիրք` «ԱՄԷ-ի կազմավորման տարիները. 1965-75 թթ.» և «ԱՄԷ-ի առաջին երեսուն տարիները»: Երկու գրքում էլ նշված ժամանակաշրջաններին վերաբերող բացառիկ պատմական լուսանկարներ են զետեղված: Իսկ 2003-ին, ի պատիվ ազգությամբ հնդիկ, բայց հոգով և ողջ էությամբ արաբական մշակույթին նվիրված լուսանկարչի, ռեժիսոր Սյեդ Մ. Թարիքը ԱՄԷ-ում վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել, որը կոչվում է «Պալատական լուսանկարիչը հնարավորությունների երկրում»: Ռամեշ Շուքլան հայտնի է նաև իր բարձրարժեք կտավների հավաքածուով, որոնք ձեռք է բերել աշխարհի տարբեր անկյուններից:
Եթե, ի վերջո, որևէ մեկը չի հիշի նրա կյանքի այս բոլոր մանրամասները, կարող է ընդամենը իմանալ, որ նա ԱՄԷ-ի ազգային խորհրդանիշի հեղինակն է: Հատկապես Ազգային տոնի առիթով այն ամեն տեղ կարող ես տեսնել: Ազգային խորհրդանիշը ստեղծվել է Ռամիշ Շուքլայի «Միության հոգին» լուսանկարի հիման վրա, որտեղ պատկերված են էմիրությունների ղեկավարները` ԱՄԷ առաջին նախագահ շեյխ Զայեդի գլխավորությամբ, իսկ նրանց թիկունքում ծածանվում է պետական դրոշը: Էմիրությունների անցյալի և ներկայի կենդանի վկան խոստովանում է, որ լուսանկարը ստեղծել է միավորված, հզոր և զարգացող երկիր տեսնելու երազանքով: Ամեն անգամ` դեկտեմբերի 2-ին, երբ նշվում է Արաբական Միացյալ Էմիրությունների հիմնադրման ազգային տոնը, նա մեծ հպարտությամբ է վերհիշում երկրի անցած ճանապարհը, ամեն օր կատարվող փոփոխությունները: Տասնամյակներ առաջ իր տեսած էմիրությունները և հատկապես Դուբայի էմիրությունը այսպիսին չէին, մարդիկ չէին կարող նույնիսկ երևակայել, որ երբևէ այսպիսի կենսական պայմաններ կունենան: Քառասուն և ավելի տարիներ հետ գնալով` Ռամիշ Շուքլան վերհիշում է. քսաներկու տարեկան երազկոտ երիտասարդը կնոջ` Թարուի հետ եկել էր Դուբայ` տեղի ժողովրդի կենցաղը, մշակույթը լուսանկարելու: Գրպանում ընդամենը 50 ռուփի կար: Հետը բերել էր մի քանի լուսանկարչական ժապավեն և «Ռոլիկորդ» խցիկը, որը տասնհինգամյակի առիթով հայրն էր նվիրել: Լուսանկարում էր ուղտերի շուկան, ձկնորսներին, աշխատող կանանց, այն ամենը, ինչ կարող էր օտարերկրացուն հետաքրքրել այս երկրում ապրող մարդկանց կյանքից: Նրա լուսանկարները տպագրվում էին Հնդկաստանի քսաներկու թերթերում և ամսագրերում: Այն ժամանակ Դուբայի կառավարիչ շեյխ Ռաշիդ Բին Սաեդ ալ Մաքթումը ¥այժմյան ղեկավար և ԱՄԷ վարչապետ շեյխ Մուհամեդ բին Ռաշիդ ալ Մաքթումի հայրը¤ օգնեց նրան առանց խոչընդոտների և համակողմանի իրականացնելու իր առաքելությունը. Ռամիշ Շուքլան դարձավ նշանակալից միջոցառումների և իրադարձությունների պաշտոնական լուսանկարիչը: Նա կարողացավ այս միջավայրում դրսևորել նաև իր նկարչական տաղանդը` հեղինակելով շեյխերի բազմաթիվ դիմանկարներ, այդ թվում` շեյխ Ռաշիդինը, որը համարվում է վերջինիս պաշտոնական դիմանկարը, և դրանով նույնիսկ փոստային նամականիշ կա: 1970 թ. արդեն ճանաչված լուսանկարիչը և գեղանկարիչը հիմնել է իր «Չորս եղանակ» առաջին արվեստանոց-պատկերասրահը, որը գործում է մինչև այսօր: Պատկերասրահում ցուցադրվում է 8000-ից ավելի աշխատանք, այդ թվում` իր և աշխարհի տարբեր անկյուններում հայտնի գեղանկարիչների աշխատանքները: Ռամիշ Շուքլան ոչ միայն տաղանդավոր է, այլև խելացի ու հաջողակ: Այսօր նրա արվեստանոցին կից գործում է նաև նկարների շրջանակների գործարան, որի պատրաստած շրջանակները հայտնի են ԱՄԷ-ում, ողջ Պարսից ծոցում, Աֆրիկայում և Եվրոպայում: Շուքլան խոստովանում է, որ իր հաջողությունների համար պարտական է նաև իր նկարչուհի կնոջը, ով այս տասնամյակների ընթացում «թիկնապահի պես» հետևել է իր գործունեությանը, հոգ տարել իր և իր ստեղծագործությունների մասին: Տիկին Թարուն մեծ հպարտությամբ է խոսում հատկապես ամուսնու լուսանկարների մասին. դրանք ԱՄԷ-ի պատմության փաստագրությունն են: Իսկ այդ պատմությունը շարունակվում է, որը փաստագրող այլ լուսանկարիչներ կգան, բայց նա միշտ կհիշվի որպես նրանցից առաջինը, կմնա որպես ԱՄԷ-ի «Պալատական լուսանկարիչ»:
Իսկ վերջում ավելացնեմ, որ այս տարի ևս ԱՄԷ-ն մեծ շուքով տոնեց երկրի ազգային տոնը: Նույն ոգևորությամբ էին տոնին մասնակցում թե՛ տեղացիները, թե՛ այստեղ բնակվող տարբեր համայնքների ներկայացուցիչները, թե՛ զբոսաշրջիկները: Երկիրը ողողված էր պետական դրոշի կարմիր, կանաչ, սպիտակ, սև գույներով: Տոնի առթիվ մի քանի օր փակ էին աշխատավայրերը, բոլորը փորձում էին հնարավորինս լիարժեք վայելել հանգստյան օրերը: Չմոռանանք, որ հիմնական տոնական օրը դեկտեմբերի 2-ն է, երբ ստորագրվել է էմիրությունների միավորման վերաբերյալ փաստաթուղթը: Այս տարի երկրի համար կրկնակի տոն էր, քանի որ մի քանի օր առաջ Դուբայը շահեց «ԷՔՍՊՈ-2020»-ն անցկացնելու իրավունքը ¥մրցույթին մասնակցում էին նաև Եկատերինբուրգ, Իզմիր, Սան Պաուլու քաղաքները¤: Դուբայի ղեկավար և ԱՄԷ վարչապետ շեյխ Մուհամեդ բին Ռաշիդ ալ Մաքթումը խոստացել է «ԷՔՍՊՈ-2020»-ի ժամանակ զարմացնել աշխարհը: «ԷՔՍՊՈ»-ն դրական տեղաշարժ կարձանագրի հասարակության կյանքում. Միջազգային ցուցահանդեսի նախապատրաստական աշխատանքների ժամանակ կբացվի 277000 նոր աշխատատեղ, երկրի տնտեսությունը կունենա մոտավորապես 40 մլրդ դոլարի աճ, իսկ այցելուների թիվը կհասնի 25-100 միլիոնի, Ժումեիրա Լեյք թաուերս կառույցները, միջազգային էքսպո անցկացնելու իրավունք ստանալու պատվին, կանվանվեն Բուրջ-2020, Դուբայում նաև ամենաբարձր առևտրային աշտարակը կկառուցվի:

Համասփյուռ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
ԱՄԷ-ում մեր հատուկ թղթակից

Հեղինակի նյութեր

• «Հանդուրժողականությունն օգնում է մարդկանց առերեսվելու, հասկանալու և հաղթահարելու դժվարին իրավիճակները»
• Սեպտեմբերն Աբու Դաբիում ամփոփեցինք ապագայի մեծ սպասումներով
• «Հայաստանի բոլոր պաշտոնյաները փոփոխության ենթակա են, մնայունը հայրենիքն է»
• «Թերթում իմ լուսանկարը տեսնելիս երջանկություն եմ ապրում»
• Հարստությունն անիմաստ է, եթե չի հասնում կարիքավորներին
• Հայրենիքը ցեխոտելիս, այն էլ օտար հողում, մի մոռացեք սեփական արժանապատվության մասին
• Էմիրաթցիները պատասխանատվությամբ են վերաբերվում իրենց քաղաքացիությանը
• «Սա թանկ բիզնես է, որը պահանջում է արյուն ու քրտինք թափել»
• Փնտրողը կգտնի
• Սիրում եմ քեզ, Հալե՛պ, առանց տեսնելու
• Էմիրաթցիների բարձրագույն կրթությունը հիմնականում անվճար է
• «Աստված տա` սփյուռքի երիտասարդությունը շարունակի այս գործը»
• «Կյանքը նվիրել էր իր ազգին»
• Փոփոխություններից հետո ծնողները երեխաներին այլ դպրոցներ չեն տանի
• ԱՄԷ-ն ապրելու համար լավագույն երկրներից մեկն է
• Ներդրողին նախ և առաջ հետաքրքրում է, թե ինչպես է իր ներդրած գումարը վերադարձվելու
• «Պետք է հավատաս քո թիմի կարողություններին»
• Մայիսին ԱՄԷ-ում շահագործվելու է ատոմակայանի առաջին բլոկը
• «Անջելան լավ գիտի, որ հայ է»
• «Կարևոր է, որ մեր շրջանավարտները կարողանան Հայաստանում աշխատանք գտնել»

Մեկնաբանություններ