«Ես կողմ եմ մտքի հեղափոխությանը»

Արձակագիր ԱՐԱՄ ԱՎԵՏԻՍԻ հետ զրուցել ենք քաղաքում տիրող լարվածության, քաղաքական ընդվզումների մասին:

-Արամ, ամիսներ առաջ մեր թերթին տված հարցազրույցի ժամանակ ասել էիր, որ քաղաքը նման է մեծ սարդի. «Քաղաքն ինքը դժոխք է, մարդիկ գնում են տարբեր ճանապարհներով, բայց դու չես հասկանում, որ կողմն է տանում, որ կողմը բերում, տպավորություն է, որ սարդի թակարդում ես»: Դու նաև վեպ ես գրում քաղաքի մասին: Երբ ասում էիր, որ ամեն ինչ ավելի վատ է լինելու, նկատի ունեիր գաղջ մթնոլո՞րտը, թե՞ պայթյունը, ինչի ականատեսն ենք այսօր:
-Երկուսն էլ, որովհետև ես անձամբ միշտ լարվածությունը զգացել եմ, ու, իհարկե, այդ լարվածությունը պետք է ինչ-որ ձևով արտահայտվեր:
-Տարօրինակ չէ՞, որ բողոքի ակցիաների կիզակետում երիտասարդությունն է:
-Փոփոխություն տեսնելու ցանկությունը հենց երիտասարդների մեջ պետք է լինի, ինձ դա շատ է ոգևորում: Երիտասարդները դուրս եկան փողոց, որովհետև քո քաղաքում դու զգում ես, որ քո տանը չես: Մայրաքաղաք բառը, վերջին հաշվով, մայր ու քաղաքն է, ու այդ մայրը, ասես, խորթ լինի:
-Ինչու՞ գրողների ձայնը չի լսվում այս օրերին:
-Եթե մեր քաղաքում գիրքը «հեղինակություն» չէ, ինչպե՞ս կարող է գրքի հեղինակը հեղինակություն լինել: Վստահ եմ` եթե գրողներից ինչ-որ մեկը ելույթ ունենա կամ հոդված գրի, շատերը չեն իմանա, թե ով է նա:
-Ի՞նչ ես կարծում` մեր օրերում քաղաքացին պետք է անպայման քաղաքացիական ակտիվություն կամ գոնե որոշակի դիրքորոշու՞մ ունենա, թե՞ բնական է չեզոքությունը, չասեմ՝ անտարբերությունը:
-Ես երբեք չեմ քննադատում այն մարդկանց, ովքեր մասնակցում են շարժմանը կամ չեն մասնակցում: Ազատ ընտրություն է: Ինչ-որ մեկի համար կա հեղինակություն, որի հետևից կարելի է գնալ, ինչ-որ մեկի համար չկա այդ հեղինակությունը: Վերջին հաշվով, հեղափոխության ուժը պետք է ինչ-որ տեղ տանի, հակառակ դեպքում ինքն իր մեջ սպառվում է:
-Ի՞նչ կլիներ, եթե աշխարհում չլինեին հեղափոխություններ։
-Ես կողմ եմ մտքի հեղափոխությանը: Մենք չգիտենք՝ ինչ կլիներ, «ինչ կլիները» հեքիաթի ժանրից է, բայց մենք գիտենք, թե ինչ է եղել: Հեղափոխություններից հետո միշտ նոր դիկտատորներ են իշխանության եկել, և ամեն ինչ նույնությամբ կրկնվել է: Բայց փոփոխություն, իհարկե, միշտ պետք է, որովհետև ես դեմ եմ տոտալիտար ռեժիմին:
-Խոսվում էր զուգահեռ իրականության մասին, երբ ներսում՝ Ազգային ժողովում, վարչապետ էին ընտրում, դրսում՝ փողոցում, պայքարը շարունակվում էր: Ըստ քեզ՝ երրորդ իրականության կա՞:
-Մեր երկիրն այնքան փոքր է, որ այդ շերտերը չեն կարող շատ լինել, և դրա համար ես զգում եմ այս ամենի ճնշումը ինձ վրա: Եվ երևի դա զգում են բոլորը: Ես չեմ սիրում քաղաքական ցինիզմը, երբ մարդիկ գիտեն՝ ինչ է տեղի ունենում դրսում ու քմծիծաղով են նայում դրան: Եվ այս առիթով հիշում եմ հեղափոխական գրող Պոլ Էլյուարի խոսքերը, որն ասում է՝ նրանք միշտ ուտում են, նրանք գուրման են և միշտ գոհ, իսկ երբ ժպտում են, ավելի ագահաբար են ուտում:
-Ի՞նչ է լինելու վաղը:
-Վաղը նորից դուրս կգա հին արևը, և ես վախենում եմ որ մենք չափազանց երիտասարդ կլինենք նրա համար: Եվ նա իր ծերացած լույսում չի տեսնի մեր ազնիվ մղումը։


Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ