Հաշմանդամություն ունեցողների հրատապ խնդիրները

2014 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ հանրապետությունում հաշվառված է 193836 հաշմանդամ, այդ թվում՝ 8171 երեխա, 1-ին խմբի` 11053 կամ 5,7 %, 2-րդ խմբի` 86886 կամ 44,8 %, 3-րդ խմբի` 87726 կամ 45,3 %: Հաշմանդամ անձինք կազմում են բնակչության 6 %-ը: Աշխատունակ տարիքի հաշմանդամություն ունեցող անձանց զբաղվածությունը շուրջ 9 % է: Հաշմանդամություն առաջացնող հիվանդություններից առաջնահերթ են համարվում արյան շրջանառության հիվանդությունները, հոգեկան և վարքի խանգարումները, նյարդային համակարգի հիվանդությունները, նորագոյացությունները:
2013 թվականին շարունակել են իրականացվել հաշմանդամություն ունեցող անձանց բժշկական, մասնագիտական և սոցիալական վերականգնման աշխատանքները: Հաշմանդամություն ունեցող շուրջ 8500 անձ, կարիքներին համապատասխան, ապահովվել է պրոթեզաօրթոպեդիկ և վերականգնողական պարագաներով, ձայնաստեղծ սարքերով, աչքի պրոթեզավորումով, տրամադրվել են սայլակներ, լսողական սարքեր (այդ թվում՝ եվրոպական արտադրության), սարքի ստացման համար տրամադրվող հավաստագրերով, լսողական սարքի ներդիրներով: Բժշկասոցիալական և հոգեկան առողջության վերականգնման ծառայություններ են ստացել շուրջ 1000 հաշմանդամություն ունեցող և սոցիալապես անապահով անձ: Տեսողության խնդիրներ ունեցող անձինք Երևանում և մարզերում օգտվել են «ՈՒշ տարիքում տեսողությունը կորցրած հաշմանդամների համար հատուկ տառատեսակներով գրքերի տպագրում» և «Խոսող գրքերի ձայնագրության ծառայությունների ձեռքբերում» ծրագրով իրականացվող ծառայություններից: «Զբաղվածության պետական ծառայության» կողմից հաշմանդամություն ունեցող անձանց զբաղվածությունն ապահովելու նպատակով իրականացվել են մի շարք ծրագրեր:
Հաշմանդամների «Փյունիկ» միության Գյումրու մասնաճյուղի ծրագրերի պատասխանատու Արմինե Նիկողոսյանը մեզ հետ զրույցում, խոսելով Գյումրիում հաշմանդամություն ունեցող անձանց թվի մասին, նշեց, որ կան հաշմանդամություն ունեցող անձինք, ովքեր հաշվառված չեն, և նրանց թիվը ստույգ նշելը շատ դժվար է. «Մինչև 18 տարեկան մանկուց հաշմանդամների թիվը շատ դժվար է ասել, քանի որ ստույգ տվյալներ չկան: Մեր կազմակերպության մոնիթորինգի արդյունքում Գյումրիում հաշմանդամություն ունեցող մոտավորապես 200 երեխա կա: Կան նաև այնպիսիք, որոնց ծնողները թաքցնում են իրենց երեխաների հաշմանդամությունը, հատկապես տղա երեխաների»,- նշում է Արմինե Նիկողոսյանը:
Հաշմանդամների «Փյունիկ» միության Գյումրու մասնաճյուղը գործում է 17 տարի: Կազմակերպությունը զբաղվում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց հիմնախնդիրներով: Կենտրոնում գործում են տարբեր խմբակներ՝ կարուձևի, համակարգչային, տիկնիկագործության, ծաղկարվեստի, երգի, նկարչության, տեսողական խնդիրներ ունեցող երեխաների համար համակարգչային պարապմունքների և այլն, ուր հաճախում են հաշմանդամ և ոչ հաշմանդամ ավելի քան 100 երեխաներ: Արմինե Նիկողոսյանը նշում է, որ իրենց նպատակը հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց լիարժեք ինտեգրումն է հասարակությանը: Կազմակերպությունն իրականացրել է տարբեր կառույցների հետ մշակութային, սպորտային և կրթական բազմաթիվ ծրագրեր: Աշխատում են Գյումրիում տեսողական խնդիրներով երեխաների համար կրթական համակարգ ստեղծելու ուղղությամբ, որպեսզի բոլորը կարողանան լիարժեք կրթություն ստանալ:
Արմինե Նիկողոսյանը նշում է, որ այսօր հաշմանդամություն ունեցող անձանց հրատապ խնդիրներից են զբաղվածության, քաղաքի անմատչելիության հարցերը, ֆինանսական սուղ պայմանները:
Ըստ մեր զրուցակցի՝ հաշմանդամների «Փյունիկ» միության Գյումրու մասնաճյուղը համագործակցում է տարբեր կառույցների հետ՝ իրականացնելով կամավորական աշխատանքներ: «Մենք փորձում ենք մեր ակտիվ աշխատանքով ինտեգրվել կառույցների հետ և որոշ չափով մատչելի դարձնել մեր շրջապատը: 2009 թվականին ներառական դպրոցների ստեղծման շրջանակներում մեր կազմակերպությունը, համագործակցելով «Վորլդ Վիժն» և «Կարիտաս» միջազգային կազմակերպությունների հետ, իրականացրեց կրթական ծրագիր՝ դասընթացներ կազմակերպելով Գյումրու դպրոց-նախակրթարաններում: Քայլակներից և սայլակներից օգտվող հաշմանդամություն ունեցող բոլոր անձինք պետք է անպայման հաճախեն դպրոց և ստանան լիարժեք կրթություն: Հուրախություն մեզ դա հաջողվեց, և մեր կազմակերպություն հաճախող հաշմանդամություն ունեցող 12 անձինք հաճախեցին իրենց տարածքներում գործող ներառական դպրոցներ: Բայց բաց մնաց տեսողական խնդիրներով երեխաների հարցը, որոնք, նույնիսկ դպրոց հաճախելով, բավարար կրթություն չեն կարող ստանալ, որովհետև մեր քաղաքում չկան մասնագետներ: Կրկին հուրախություն մեր կազմակերպության կամավորների՝ մենք ունենք և՛ բրայլյան, և՛ տեսողական խանգարումներ ունեցող անձանց համար նախատեսված «Արև» համակարգչային ծրագրի մասնագետներ: Մեր կենտրոնի շահառուների հետ սկսեցինք պարապել 1-3-րդ դասարանների թեմաները: Մեզ աջակցեց Երևանի կույրերի դպրոցը այբբենարանով և բրայլյան գրիչ-տետրերով: Քանի որ նման ծրագրերի պահանջը կա, բայց իրականացնողներ և ֆինանսավորողներ չկան, մնում է կրկին կամավորական հիմունքներով մեզ դիմած երեխաներին օգնել, որքան կարող ենք: Մենք սովորեցնում ենք հայերեն, անգլերեն և ռուսերեն բրայլյան տառերը: Հույս ունենք, որ մեր կառավարությունն ավելի լուրջ կվերաբերվի տեսողական խնդիրներ ունեցող գյումրեցի երեխաների կրթության հարցին»,- ասում է Արմինե Նիկողոսյանը:

Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ