Կինոն, պատերազմն ու մենք

«Ոսկե ծիրան» 13-րդ միջազգային փառատոնն այս տարի նվիրվում է Հայաստանի Հանրապետության անկախության 25-ամյակին: ՈՒշադրության կենտրոնում հայ կինոն է: Անգամ մրցութային ֆիլմերի հանձնախմբի նախագահը հայ է` անչափ սիրված մաեստրոն` Տիգրան Մանսուրյանը:

Փառատոնի արտամրցութային ծրագրում ներկայացվում են հայ ռեժիսորների անկախության շրջանում նկարահանած ֆիլմերը: Սույն ծրագիրը մեկնարկեց, բնականաբար, Արցախյան ազատամարտին նվիրված ֆիլմով: Մեկնարկը չափից դուրս «համեստ էր»: Ֆիլմի և ռեժիսորի անունը չեմ նշում, կանդրադառնամ հետո`այլ ձևաչափով, ինչպես հարիր է այս ֆիլմին:
Կինոդիտումներն անցնում են հիմնականում լեփ-լեցուն դահլիճներում, երբեմն` կիսադատարկ, պատահում է, որ դահլիճը դատարկվում է ֆիլմի կեսից: Դատարկ դահլիճներ նույնպես պատահում են:

Արցախյան ազատամարտին նվիրված ֆիլմը գեղարվեստական չէր, կոմեդիայի վերածած բանակային կյանք չէր, կասկածելի որակով սերիալ չէր, ռեժիսորը մեր հերոսներին նկարահանել էր հենց ռազմի դաշտում, թեժ մարտերի ժամանակ` հակառակորդի կրակոցների տակ: Ավելի ուշ գտել էր նրանց ու ներկայացրել` ինչպես են ապրում պատերազմից հետո: Ինչպես են ապրում այն խաղաղությունն ու կյանքը, որ ձեռք են բերել սեփական բազուկներով ու արյամբ: Ի վերջո սա կինո էր, որ շրջել էր աշխարհում ու մրցանակների արժանացել, բարձր գնահատվել հայ և օտարազգի կինոգետների շրջանում, սիրվել հանդիսատեսի կողմից:
Քիչ հետ գնանք: Ապրիլին բոլոր զրույցները Արցախի, պատերազմի, մեր բանակի մասին էին: Արցախյան սելֆիները ողողեցին սոցցանցերը: Ֆեյսբուքյան թե ակտիվ, թե ոչ ակտիվ օգտատերերը այս կամ այն կերպ Արցախը հիշում էին, թեկուզ տարածելով այլոց գրառումները: Քննարկումների, հոդվածների, վերլուծությունների մասին էլ չասենք:
Վերադառնամ ֆիլմին: Ինչո՞ւ էր դահլիճը դատարկ: Կինոդիտմանը ներկա էր 5-6 հանդիսատես: Բացառությամբ ֆիլմը ներկայացնող կինոգետից, ով անկեղծորեն հղեց իր հիացմունքի ու շնորհակալության խոսքը, հայտնի դեմքեր, մտավորականներ, պաշտոնյաներ չկային: Գոնե զինվորական համազգեստով մարդկանց տեսնեի: Չէ՞ր գովազդվել ինչպես հարկն է: Չէ՞ր արժևորվել ինչպես հարկն է:

Հաջորդ օրը, կինոդիտումներից մեկի ժամանակ, արտերկրի հայ մեծանուն ռեժիսորի շուրջ մարդիկ խմբվում էին ու խմբվում: Դահլիճում ազատ աթոռ չկար: Մեծարեցին ըստ արժանվույն: Ներկայացվեց ինչպես պետք էր: Լավ է: Բայց ապրիլը քթներիս տակ էր: Հատուկ վերաբերմունքի էր արժանի նաև արցախյան ազատամարտի իրական հերոսներին նվիրված ֆիլմը: Ինչ-որ մեկը ֆիլմի ցուցադրությունից հետո ասաց, որ հանդիսատես չկար, որովհետև տոմսերով էր մուտքը: Ասել է թե` հրավիրատոմսերով պետք է դահլիճը լցնեին: Այստեղ էլ հիշեցի արցախցի ընկերոջս դժգոհությունը «Եկ արցախ» նախագծի առիթով (ըստ որի`հանգիստը պետք է անցկացնել Արցախում և հորդորել մյուսներին էլ Արցախ մեկնել): Ասաց` դեմ եմ այդ նախագծին, թող չգան: Հարցնում եմ `ինչո՞ւ: Բացատրում է` պիտի խնդրե՞նք, որ գան: Հիմա, ֆիլմի առիթով, նույնն եմ մտածում` պիտի խնդրե՞նք, որ գան: Օդից կախվում են հարցերը: Պատասխան տվողն ո՞վ է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ