«Ինձ հետաքրքրում է հայը Ամերիկայում»

ՎԱՀԵ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ «Լույսի շողեր» վավերագրական ֆիլմի հերոսը ամերիկաբնակ նկարիչ Նորիկ Դիլանչյանն է: Ֆիլմը ներկայացված է «Ոսկե ծիրան» փառատոնի «Հայկական համայնապատկեր» ծրագրում: 2000-ից Վահե Խաչատրյանը բնակվում է Կալիֆոռնիայում: «Ես կարծում եմ, որ այսօր, այս պահին աշխարհին լավագույնս կարող ենք ներկայանալ նկարչությամբ,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ռեժիսորը:- Որովհետև նկարչությունը անհատական արվեստ է և կապ չունի տեխնոլոգիական վերելքի, արտադրական կազմակերպությունների հետ, ինչը մեզանում մի քիչ կաղում է: Նորիկ Դիլանչյանը ոչ միայն հետաքրքիր նկարիչ է` իր հետվերածննդյան մտածողությամբ, այլև հաջողակ գործարար է: Եվ արվեստը դրանից չի տուժում: Մեր օրերում արվեստագետն առանց բիզնես մտածողության շատ դժվար է կայանում»:

Նորիկ Դիլանչյանը նաև մանկավարժ է: Ռեժիսորը նկատեց, որ Հայաստանից դուրս շատ կարևոր է, որ երիտասարդները հայեցի դաստիարակվեն, նաև ճանաչեն, արժևորեն պատմական, համամարդկային, մշակութային արժեքները: Նրա բնորոշմամբ` Ամերիկայում չկա համաշխարհային մտածողություն, փակ համակարգ է գործում: Նրանք հպարտանում են այդ համակարգով, ասում են, որ դա ամենալավն է, ու գնում են առաջ. «Նորիկն օգնում է պոկվել այդ մտածողությունից, շփվել համաշխարհային արժեքների հետ: Նա կռիվ է տալիս ամերիկյան համակարգի դեմ, որը շատ խորամանկ է, այնտեղ չկան սև-սպիտակ, լավ-վատ: Այնտեղ երբեք տեղի չէր ունենա նման բան, որ բողոքեն, ու փառատոնային ծրագրից դուրս մղվեն ֆիլմեր, որոնք իրենց դուր չեն գալիս: Այնտեղ մայրը կարող է գիշերը արտասվել, որ իր որդին մի ուրիշ տղայի հետ պիտի ամուսնանա, բայց ցերեկը բոլորի առաջ ասել, որ ինքը տոլերանտ է: Երբ սև-սպիտակ չկա, շատ դժվար է կողմնորոշվել: Նորիկի առաքելությունը երեխաներին կողմնորոշվելու հնարավորություն տալն է, ինչն էլ անում է մեծ հաջողությամբ»:
Վահե Խաչատրյանը ասուլիսի ընթացքում պատասխանեց նաև «Իրատեսի» հարցերին:

-Ո՞Ւմ է ուղղված ֆիլմը` հայաստանաբնա՞կ հայերին, որ գուցե մտածում են` գնա՞ն, թե չգնան Ամերիկա, թե՞ նրանց, ովքեր արդեն Ամերիկայում են:
-Ֆիլմը, իհարկե, ուղղված է իմ հայրենակիցներին: Երբ վավերագրական ֆիլմ եմ նկարահանում որևէ հաջողակ մարդու մասին, ես միշտ ասում եմ, որ ֆիլմը քո մասին չէ, և ոչ էլ քո գովքն է, պետք չէ համարել ավելորդ անհամեստություն: Եթե դու անցել ես մի ճանապարհ, որը քեզ հաջողություն է բերել, ուրեմն պարտավոր ես պատմել դրա մասին, և ես պարտավոր եմ ցույց տալ դա բոլոր նրանց, ովքեր ուզում են այդ ճանապարհն անցնել: Նպատակն է ցույց տալ մարդկանց, որ կա հույս, կա հնարավորություն:
-Եթե Դուք ֆիլմում հաջորդիվ անդրադառնաք ամերիկյան իրականությանը, ո՞ր թեման կլինի Ձեր ուշադրության կենտրոնում:

-Ամերիկյանի ամերիկյանը ես թողնում եմ իրենց: Ես իրենցը չեմ, ընդ որում` իրենցը չեմ ոչ թե իմ աշխատանքով, այլ իրենց հումորներով, իրենց փարթիներով, թիթիզ մոտեցմամբ: Այնտեղ չեն գործում փողը, ծանոթությունը, բայց կա ընդգծված «թայֆաբազություն»: Ինձ հետաքրքրում է հայը Ամերիկայում: Երեխան իր կամքից անկախ հայտնվում է այդ երկրում, հայրն ու մայրը, որպեսզի բարեկամների առաջ գլուխ գովեն, ասում են` երեխայիս տվել եմ հայկական դպրոց: Երեխան երկփեղկվում է, նա չի հասկանում` ինչ է կատարվում: Սովորում է հայկական դպրոցում, բայց շուրջը ամերիկացիներ են, ու ինքն էլ պարտավոր է խոսել անգլերեն: Իհարկե, ես դեմ չեմ հայեցի դաստիարակությանը, նաև վստահ եմ` այնպիսի գեն ունենք, որ ուծացվելու լուրջ խնդիր չենք ունենա:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ