2020 թ. հու­նի­սին ու հու­լի­սին մենք հա­ճախ ենք գրել Թուր­քիա­յի հետ կապ­ված թե­մա­նե­րով։ Նույ­նիսկ այն հար­ցը, որ կով­կա­սյան թա­թար­ներն այս ամ­ռա­նը փոր­ձում էին զին­ված բա­խում­ներ սան­ձա­զեր­ծել Տա­վու­շի մար­զի սահ­մա­նին, այս կամ այն չա­փով կապ­ված էր Թուր­քիա­յի հետ, և մենք բա­վա­կան ման­րա­մասն նկա­րագ­րել ենք դա՝ բա­ցատ­րե­լով, թե ով և ինչ վար­կած­ներ է ա­ռաջ քա­շել սահ­մա­նա­մերձ մար­տե­րի կա­պակ­ցու­թյամբ։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մի ա­զա­տա­մար­տիկ, պա­րու­սույց, «Կա­րին» ազ­գագ­րա­կան հա­մույ­թի հիմ­նա­դիր և գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար Գա­գիկ Գի­նո­սյանն է: Վեր­ջին օ­րե­րին սահ­մա­նա­մերձ Տա­վու­շում սան­ձա­զերծ­ված պա­տե­րազ­մը, բնա­կա­նա­բար, մեզ ստի­պում է հե­տա­դարձ հա­յացք գցել մեր ան­ցած տաս­նա­մյակ­նե­րին և արժևո­րել թե՛ նախ­կին, թե՛ ներ­կա մար­տա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­ներն ու ձա­խո­ղում­նե­րը:

Ե­թե Տա­վու­շում սկս­ված և ա­ռայժմ լռած «լո­կալ» պա­տե­րազմն այդ­քան շա­հա­ռու­ներ չու­նե­նար ու չլի­ներ այդ­քան հան­գու­ցա­յին, կա­րե­լի էր ար­ձա­նագ­րել, որ այն նաև Փա­շի­նյա­նի «փուք­սը» թո­ղեց, և քա­նի օր է, նա չի փոր­ձում լվալ հա­յոց ու­ղեղն իր ոչ ա­դեկ­վատ, ան­հաս­կա­նա­լի, գլո­բա­լի­զի­մի կո­դե­րով հա­գե­ցած են­թա­գի­տակ­ցու­թյամբ, ու ար­ձա­նագ­րել` կա­տար­վա­ծը նրա հա­մար խիստ անս­պա­սե­լի էր։

ՈՒ­ղիղ կես­գի­շե­րին տա­րի­քը վա­ղուց ա­ռած, կյան­քում ա­մեն ինչ տե­սած Կի­նը մի ան­գամ էլ նա­յեց ժա­մա­ցույ­ցին և, ար­դեն կաս­կած չու­նե­նա­լով, որ էս մի Ընտ­րյալն էլ է ի­րեն բա­ցա­հայ­տո­րեն դա­վա­ճա­նում, ինքն ի­րեն ո­րո­շում կա­յաց­րեց ու գնաց խոր­դա­նո­ցի կող­մը:

«Հե­ղա­փո­խու­թյու­նը ծրագ­րում են փի­լի­սո­փա-տե­սա­բան­նե­րը, ի­րա­գոր­ծում՝ ռո­ման­տիկ­նե­րը, վա­յե­լում՝ ստա­հակ­նե­րը»:

Չարչու կերպ մտած, «հե՜յ, լավ դիմակ, ձրի դիմակ, գովեստով կտամ, բիձեքին կտամ» ասելով փողոցներն ընկնելու փոխարեն, իրեն արքա երևակայող անձը բոլորովին այլ գործառույթ պիտի իրականացներ: Եթե դիմակ կրելն այսօր ազգի լինել-չլինելը պայմանավորող գործոն եք դիտարկում, բարի եղեք էդ դիմակը համակարգված ձևով հասանելի դարձնել յուրաքանչյուրին:

Վար­չա­պե­տի հեր­թա­կան մուն­նա­թը՝ ժո­ղո­վուր­դը օ­րի­նա­պաշտ չի, թե­րա­հա­վա­տո­րեն է գնա­հա­տում ստեղծ­ված վի­ճա­կը, բա­րեխղ­ճո­րեն չի հետևում պա­րե­տա­տան ո­րո­շում­նե­րի կա­տար­մա­նը...

Բնա­կան է, որ Հա­յաս­տա­նում հին ու նոր քա­ղա­քա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի միջև ծա­վալ­ված կե­նաց ու մա­հու պայ­քա­րի պայ­ման­նե­րում պի­տի ծն­վեին նոր «եր­րորդ» կու­սակ­ցու­թյուն­ներ, դա­շինք­ներ, շար­ժում­ներ՝ փորձ­ված ու ան­փորձ, նո­րըն­ծա թե հնաոճ և այլն:

ՈՒ­ղի­նե­րը բազ­մա­թիվ են, ան­կան­խա­տե­սե­լիու­թյան գոր­ծոնն էլ բազ­մա­պատ­կում է տար­բե­րակ­նե­րը, այ­նու­հան­դերձ, հիմ­նա­կա­նը ե­րեքն են` ար­տա­հերթ ընտ­րու­թյուն­ներ, հրա­ժա­րա­կան, նոր վար­չա­պե­տի ընտ­րու­թյուն խոր­հր­դա­րա­նում:

Երբ մա­յի­սի 8-ին, Շու­շիի ա­զա­տագր­ման 28-րդ տա­րե­դար­ձի օ­րը, դեմ­քի դի­վա­յին ար­տա­հայ­տու­թյամբ, բղա­վոց-սպառ­նա­լիք­նե­րով Նի­կո­լը հե­ռուս­տաե­թե­րից կր­կին ներ­խու­ժեց հա­յաս­տան­ցի­նե­րիս բնա­կա­րան­ներ ու աս­պա­տա­կեց ա­ռանց այդ էլ ա­ռա­վո­տից տակ­նուվ­րա ե­ղած մեր հո­գի­նե­րը, ա­կա­մա մտա­բե­րե­ցի պա­տե­րազ­մա­կան թե­մա­նե­րով ֆիլ­մե­րից ծա­նոթ կեր­պա­րին՝ կո­կոր­դը պատ­ռող Ա­դոլֆ Հիտ­լե­րին, ու նրա՝ «Achtung! Achtung!» (ու­շադ­րու­թյու՜ն, ու­շադ­րու­թյու՜ն) ա­հա­սար­սուռ ոռ­նո­ցը: Չեմ չա­փա­զան­ցում: Ե­թե կաս­կա­ծում եք, կր­կին ունկ­նդ­րեք Նի­կո­լի օ­դը թրա­տող «ճառ»-ո­րո­տը: