Թանգարանների գիշերը» Հայաստանում անցկացվեց 15-րդ, Արցախում՝ 6-րդ անգամ

Ավելի քան 30 հազար թանգարան աշխարհի տարբեր երկրներից Թանգարանների միջազգային օրվան (մայիսի 18) ամենամոտ շաբաթ օրը միանում են «Թանգարանների գիշեր» միջոցառմանը: Ժամը 18:00-ից մինչև կեսգիշեր թանգարանների դռները բաց են լինում հասարակության առաջ: Այս տարի միջոցառմանը միացել էին Հայաստանի և Արցախի 116 թանագարաններ: «Իրատեսը» կատարեց թանգարանային իր շրջայցը:

ՀՀ ԳԱԱ ԵԳԻ-ի երկրաբանական թանգարանը համաեվրոպական այս միջոցառմանը միացավ արդեն 7-րդ անգամ: Քարերի այս յուրատեսակ աշխարհը մշտապես ներկայանում է ուշագրավ, չկրկնվող միջոցառումներով:
Անցյալ տարի «Իրատեսն» անդրադարձել էր թանգարանի կազմակերպած «Օբսիդիանի ճանապարհը...» խորագիրը կրող գիտաճանաչողական արշավին, որն անցկացվում էր «Թանգարանում մեծահասակների կրթական ծրագրերի իրականացում» նախագծի շրջանակում (ծրագրին աջակցում են թանգարանային կրթության կենտրոնը և «Դի-Վի-Վի Ինթերնեյշնըլ»-ի հայաստանյան գրասենյակը):
«Երևան-Ագարակ-Թալին-Թաթուլ-Արտենի լեռ-Դաշտադեմ» երթուղուց արշավականները վերադարձան մեծ ու փոքր, բազմաձև ու բազմագույն օբսիդիաններով, միաժամանակ ծանոթացան Հայաստանում մեծ տարածում ունեցող օբսիդիանի պատմությանն ու նրա կիրառությանը՝ քարե դարից մինչ այսօր:

«Քանի որ օբսիդիանն իր կիրառությունը չի կորցրել նաև այսօր, որոշեցինք, որպես ծրագրի շարունակություն, օբսիդիանից պատրաստված ուլունքներից յուրահատուկ զարդեր ստանալ,- ասաց Երկրաբանական թանգարանի տնօրեն ԳԱՅԱՆԵ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ, նշելով, որ անցկացրել են վարպետության դասեր (մայիսի 19-ին՝ թանգարանի բոլոր այցելուների համար), ուլունքագործությամբ հետաքրքրվողները սովորել են բնական քարերն օգտագործել մաքրամեի մեջ, համատեղել մետաղն ու հայկական բնական քարերը:- Հետաքրքիր է, թե ինչպիսին է յուրաքանչյուրի ձեռքի աշխատանքը, ինչ մտահղացումներ ունեն: Արդեն պատրաստված նմուշների մի մասը ցուցադրվեց «Թանգարանների գիշեր» միջոցառման շրջանակում: Ցուցադրություն է նախատեսվում նաև հունիսի 1-ին՝ Երեխաների պաշտպանության օրը: Թանգարանի տնօրենը նշեց, որ այս օրերին մեծահասակներից ոչ պակաս եռանդով ստեղծագործում էին նաև երեխաները: Պատրաստված աշխատանքները վաճառվելու են, ստացված շահույթով մանկատան երեխաների համար թանգարանում միջոցառումներ են անցկացվելու:

Խոսելով օբսիդիանի նշանակության մասին մեր զրուցակիցն ասաց, որ Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում բնակություն հաստատած նախնադարյան մարդու մշակած ամենառաջին քարերից է. «Մեր նախնիները օբսիդիանից պատրաստում էին աշխատանքի և որսի համար գործիքներ։ Սակայն, եթե կիսաթանկարժեք քարը «ոտքի տակ է», չենք կարող գնահատել նրա արժեքը: Օբսիդիանը ամենատարածված, բայց հայ հանրության շրջանում ամենաքիչ կարևորվող քարն է։ Oբսիդիանի բազմաթիվ երևակումներ կան Հայաստանում: Թանգարանի դերն է նոր մոտեցումներով, կրթական ծրագրերի օգնությամբ բարձրացնել հանրության իմացությունը Հայաստանում տարածված կիսաթանկարժեք գունաքարերի վերաբերյալ»:

Թանգարանների միջազգային օրը Դերենիկ Դեմիրճյանի տուն-թանգարանն անցկացրեց գրական միջոցառում: Թանգարանի հյուրերը հնարավորություն ունեցան շփվելու Դիանա Համբարձումյանի հետ, լսելու հատվածներ նրա «Փեակների տարաբախտություն» վեպից՝ հեղինակի և դերասանուհի Անի Զաքարյանի մատուցմամբ, գրականագետ Ազնիվ Չիլինգարյանի, տուն-թանգարանի վարիչ Կարինե Ռաֆայելյանի վերլուծությունները վեպի վերաբերյալ:
Տուն-թանգարանի վարիչը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ միջոցառման նպատակը վեպը ներկայացնելն է ու հետաքրքրություն առաջացնելը ընթերցողների շրջանում, ևս մեկ անգամ արձանագրելով այն փաստը, որ մենք այսօր էլ ունենք արժեքավոր գրականություն, և Դերենիկ Դեմիրճյանի տուն-թանգարանը հետամուտ է այդպիսի գրականությունն իր հարկի ներքո ներկայացնելուն:

«Թանգարանների գիշեր» միջազգային միջոցառման շրջանակում անցկացվեց գրական երաժշտական կոմպոզիցիա՝ նվիրված Դեմիրճյանի ժնևյան տարիներին: Տուն-թանգարանի վարիչի տեղեկացմամբ՝ 1906-1910թթ Դեմիրճյանն ապրել է Ժնևում, սովորել է Ժնևի համալսարանում, ինչպես նաև, որպես ազատ ունկնդիր, հաճախել Ժնևի կոնսերվատորիայի ջութակի դասարանը: Այդ տարիների հետ կապված թանգարանն ունի հետաքրքիր ցուցանմուշներ՝ Շվեյցիարիան ներկայացնող բացիկների հավաքածու, Դեմիրճյանի այդ տարիներին գրված ստեղծագործությունների ձեռագրեր, նոտագրքեր (դարձյալ այդ տարիներին ձեռք բերված) և ամենակարևորը, Դեմիրճյանի ջութակը, որը թանգարանի արժեքավոր ցուցանմուշներից է: Դեմիրճյանն ունեցել է որոշակի հագուկապ (այդ մասին վկայում են լուսանկարները), ունեցել է մեծ սեր (Վալենտինա Չերկինսկայա` ազգությամբ լեհուհի): Այս բոլորի մասին պատմող ցուցանմուշներից պատրաստված տեսաշարը ներկայացվեց այցելուներին:

Դեմիրճյանի ժնևյան տարիներին գրած «Ջութակ և սրինգ» պատվածքը գեղարվեստական ընթերցմամբ ներկայացրեց Սիփան Զադոյանը: Միջոցառումը ներառել էր նաև ջութակի մենանվագներ: Ջութակահար Սուրեն Եդոյանը կատարեց Կոմիտասի «Կռունկը»՝ Դեմիրճյանի ամենասիրելի երաժշտական գործերից մեկը և դասական այլ ստեղծագործություններ:
Կարինե Ռաֆայելյանի բնորոշմամբ՝ «Թանգարանային գիշերը» գեղեցիկ նախաձեռնություն է, խթանում է թանգարանների շփումը հանրության հետ. «Այն մարդիկ, որ ամբողջ տարվա ընթացքում կամ տարիներ շարունակ չեն լինում թանգարաններում, այս օրը լինում են մի քանի թանգարանում ու բացահայտում իրենց համար թանգարանային խորհրդավոր աշխարհը»:

«Թանգարանների գիշերն» անցկացվում է Եվրախորհրդի, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և ԻԿՕՄ-ի հովանավորությամբ: Այս տարի թանգարանների միջազգային օրը կրում էր «Գերհաղորդակցվող թանգարաններ. նոր մոտեցումներ, նոր հանրույթներ» խորագիրը: Միաժամանակ, երկօրյա միջոցառումների ծրագրում անդրադարձ եղավ Հայաստանի Հանրապետության 100-ամյակին: Հայաստանում «Թանգարանների գիշերը» անցկացվեց 15-րդ, Արցախում՝ 6-րդ անգամ:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ