Սովորությունը սարսափելի բան ա։ Հինգ մահ ես տեսնում, վեցերորդին սովորում ես, երկու անգամ քեզ ժպտում են, երրորդը էլ չես նկատում, մի քանի անգամ քեզ խաբում են, հետո ինքդ ես սկսում խաբվել։

Մարմինս ջերմության հիշողություն ունի: Վաղուց անցած-գնացած օրերի մեջ ես կարող եմ մոռանալ դեմքերն ու զրույցները, բայց հստակ վերհիշել, որ այսինչ օրը սարսափելի ցուրտ էր, և կամ այնինչ ժամանակ տոթը քրտինք էր քամում, երբ պատահեց այս ու այն դեպքը: Նույնիսկ ցավի զգացողությունն է նահանջում այս վերապրումի առաջ, նույնիսկ ուրախության զգացողություններն են ընկրկում, երբ նրանց ծածկում է դողը:

Եվ ահա եկան քո տխուր օրերը՝ մենակ մնալու, մեռնելու կամ լավ բանաստեղծություն գրելու, և դու կապրես նրանց հետ օր-օրի ավելի ճմրթվող դեմքով ու լուսավորություն փնտրող աչքերով:

Ես տեսել եմ գրողական Ոսկեդարը, երբ գիրը արժեք էր։ Մեկ բաժակ սուրճի շուրջ տաք, արվեստանպաստ վեճեր էին։ Բոհեմը իր մեջ էր համախմբել բառեղեն «խենթուկներին»։ Գինովությունը անկեղծության ճամփա էր բացում։ Կամ ընդունվում էր հեղինակը, կամ ՝ ոչ։ Գրքի նկատմամբ հարգանք կար։ Անհատականության խոսքը հասնում էր իր երկրի իշխանավորին։ Մտավորականը միջնորդ էր պետության և ժողովրդի միջև։

«Մենք քամիներ շատ ենք տեսել և եթե ցայսօր գոյատևում ենք, ապա շնորհիվ լոկ այն բանի, որ քամիները թռցրել են մեր գլխարկը, բայց ոչ գլուխը։

Այսօր, տարիների հեռվից ու Պարույր Սևակի հռչակի, ճանաչման ու ժողովրդական սիրո տեսանկյունից դժվար է պատկերացնել, որ բանաստեղծի ճանապարհը հեշտ չի եղել։ Գյուղից քաղաք եկած ընթերցասեր պատանին բախվում է բազմաթիվ դժվարությունների, ընկնում հուսահատության մեջ, նույնիսկ դադարում գրել, թեև մինչ այդ մտածում էր, որ արդեն կայացած բանաստեղծ է։ Այս մասին Պարույր Սևակը անկեղծորեն պատմում է իր «Անցյալը ներկայացած» ակնարկում և հարցազրույցներից մեկում։ Իրեն բանաստեղծ չհամարելու պատճառները մի քանիսն էին, սակայն գլխավորը՝ Եղիշե Չարենցի պոեզիային ծանոթությունն էր։ Ծանոթանալով Չարենցի երկերին, երիտասարդ Սևակն հասկանում է, թե ո՞վ է բանաստեղծը, ի՞նչ է գրականությունը, ինչպե՞ս պետք չէ գրել և, ինչն ամենից դժվարն էր՝ ինչպե՞ս գրել։

Հունվարի 24-ը Պարույր Սևակի ծննդյան օրն է Սևակի հատորները մեր գրապահարանում նենց տեղ էին դրված, որ եթե աչքերդ փակեիր ու ձեռքդ պարզեիր, հաստատ հենց Սևակի հատորներից մեկը ձեռքդ կընկներ...

Ո՞վ ա կարդացող մարդը։ Արտաքինից նա չի տարբերվում չկարդացող մարդուց, բայց իրականում տարբերությունը հսկայական ա։

- Հա՛յր, դատապարտված ննջեցյալները կարո՞ղ են աղոթել: - Նրանք ուշքի են գալիս և օգնություն խնդրում, սակայն այլևս չեն կարող իրենք իրենց օգնել: Դժոխքում գտնվողները Քրիստոսից միայն մեկ բան կուզեին, որպեսզի իրենց հինգ րոպե երկրային կյանք տար՝ ապաշխարելու համար:

Մարդկային էությունը բարիքների ձգտող է և ոչ թե չարիքների։ Չկա որևէ բան, որ էությամբ չար լինի։ Հոբի փորձություններից էլ կարելի է իմանալ, թե սատանան զորավոր ու կանխագուշակ չէ։ Որովհետև եթե նա զորավոր մեկը լիներ, Աստծուց օգնություն չէր խնդրի ու ստանա…