Խաղաղության գինը

Մարդկությունը դարեր շարունակ երազել է խաղաղության մասին։ Բայց որքան էլ տարօրինակ հնչի, խաղաղությունը երբեք չի ծնվում դատարկ տեղում։ Այն հասունանում է միայն պատերազմների միջով։ Պատերազմը միայն դաշտում չէ՝ զենքերի ձայնի ու խայտաբղետ ճակատամարտերի մեջ։ Այն ապրում է նաև յուրաքանչյուր մարդու ներսում։

Լև Տոլստոյի «Պատերազմ և խաղաղություն»-ը հենց այս ճշմարտության վկայությունն է։ Նրա հերոսները կռվում են ոչ միայն Նապոլեոնի բանակների դեմ, այլև իրենց ներսի խառնաշփոթի։

Պիեռ Բեզուխովը, իր անընդհատ որոնումների մեջ, անցնում է խավարի ու հիասթափության միջով, որպեսզի հասնի ներքին լուսավորությանը։ Նա հասկանում է, որ երջանկությունը պատահականություն չէ, այլ պայքարի պարգև։

Անդրեյ Բոլկոնսկին նույնպես որոնում է խաղաղություն․ պատերազմում նրա աչքերը բացվում են կյանքի փխրունության ու սիրո կարևորության առաջ։ Եվ միայն անձնական կորուստներից հետո է նա զգում ներքին հաշտեցման պահը։

Այս կերպարները մեզ հիշեցնում են․ խաղաղություն չի լինում առանց պատերազմի։ Ոչ միայն ժողովուրդների կյանքում, այլև մեր հոգում։ Մեր մտքերը հաճախ դառնում են ճակատամարտի դաշտ․ կասկածներն ու հավատը բախվում են իրար, հուսախաբությունները՝ հիշողություններին, ինքնախաբեությունը՝ ճշմարտության պահանջին։ Իսկ մինչև այդ ներքին պատերազմը չանցնենք, մեր հոգին երբեք չի հանգստանա։

Տոլստոյի պատգամը պարզ է և հավերժական․ խաղաղությունը նվեր չէ, որ երկինքը իջեցնում է մեզ վրա։ Այն պայքարի արդյունք է։ Ամենախորը հաղթանակը ոչ թե ուրիշների վրա է, այլ սեփական խավարի։

Հաղթանակը պատերազմում կարճատև է, բայց հաղթանակը ինքն իր հանդեպ՝ հավերժական։ Խաղաղությունը ծնվում է ոչ թե այն ժամանակ, երբ աշխարհը լռում է, այլ այն պահին, երբ լռում է մարդու ներսի պատերազմը։

Այսօր, երբ մեր իրականությունը դեռ լի է պատերազմների ստվերով, այդ պատգամն ավելի արդիական է, քան երբևէ։ Բայց մենք պետք է հասկանանք․ խաղաղությունը չի տրվում, այն նվաճվում է։ Եվ եթե չհաղթենք մեր մեջ եղած վախին ու բաժանումներին, չի լինի ոչ արտաքին հաղթանակ, ոչ էլ ներքին լռություն։

Խաղաղությունը ծնվում է միայն այնտեղ, որտեղ մարդը համարձակվում է անցնել իր սեփական պատերազմի միջով։

Մարի ԳՐԳՈՋԱՅԱՆ

Մեկնաբանություններ