Այս մասին է վկայում, առնվազն հուշում առկա ամբողջ տեղեկատվությունը
Սկիզբը՝ այստեղ
Օրեցօր հաստատվում է վերնագրով արտահայտված այս կանխատեսումը: Ի տարբերություն հնարավոր ընդդիմախոսների, մենք խոսում ենք փաստերով:
«Time» ամսագիրն օրերս հարցազրույց է հրապարակել Ուկրաինայի նախագահի պաշտոնը զբաղեցնող Վլադիմիր Զելենսկու հետ։ Նյութը նկարազարդվել է Զելենսկու լուսանկարով, որը կանգնած է վառվող Կրեմլի և դամբարանի նկարի ֆոնին։ Պարբերականի հավաստմամբ, տվյալ նկարը գտնվում է Զելենսկու աշխատասենյակի կողքին գտնվող առանձին սենյակում։ Այսօրվա ճեպազրույցում տվյալ նկարին ու դրա հրապարակմանն անդրադարձել է նաև ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը:
Վերոնշյալը թերևս արդեն բավարար է պատկերացում կազմելու համար՝ զինադադար, ի վերջո, կլինի՞, թե չի լինի… Այնուհանդերձ, քանի որ հիշյալ նկարով արտահայտված Զելենսկու, մեր կարծիքով, միանգամայն լուրջ դիրքորոշումը ոմանք կարող են պարզապես ինքնագովազդ կամ տղայամտություն, թիթիզություն համարել, շարունակենք փաստարկումը…
Սակայն մինչ այդ նշենք, որ Էր Ռիադում Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի փակ ձևաչափով բանակցությունները տևել են շուրջ 12 ժամ, ինչը համարվում է ռեկորդային: Հանդիպմանը ռուսական պատվիրակությանը գլխավորել ու ռուսական կողմը ներկայացրել են Դաշնության խորհրդի միջազգային գործերի կոմիտեի ղեկավար, արտաքին գործերի նախկին փոխնախարար Գրիգորի Կարասինը և ԱԴԾ տնօրենի խորհրդական Սերգեյ Բեսեդան: ԱՄՆ- ի կողմից ներկա են եղել Պետդեպարտամենտի քաղաքական պլանավորման գծով տնօրեն Մայքլ Էնթոնը, նախագահի հատուկ բանագնաց Քիթ Քելլոգի օգնականները և ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Մայք Ուոլտցի ներկայացուցիչները:
Մարտի 23-ին Էր Ռիադում հանդիպել էին Կիևի և Վաշինգտոնի ներկայացուցիչները։ Ինչպես սպասվում էր, որ երեկ ռուսական պատվիրակության հետ ամերիկյան պատվիրակության բանակցություններից հետո նրանք կրկին հանդիպել են:
«РИА Новости»- ին երեկ հայտնելով , որ բանակցությունների արդյունքների վերաբերյալ ԱՄՆ- ի և ՌԴ- ի համատեղ հայտարարությունը կհրապարակվի այսօր՝ մարտի 25- ին, տեղեկացրեց. «Ինչպես հայտարարել են Կրեմլում, հիմնական թեման Սևծովյան նախաձեռնությունն է, որը քննարկվել է Վլադիմիր Պուտինի և Դոնալդ Թրամփի վերջին հեռախոսազրույցի ժամանակ»:
Պետդումայի միջազգային հարցերով հանձնաժողովի անդամ Ռոզա Չեմերիսի տեղեկացմամբ, ՌԴ- ի և ԱՄՆ-ի միջև զրույցի գլխավոր թեման եղել է նավագնացության անվտանգությունն ու կրակի դադարեցումը Սև ծովում:
Անդրադառնալով մարտի 18- ին Թրամփի և Պուտինի հեռախոսային բանակցություններին, «РИА Новости»- ին նշել է, որ Պետությունների ղեկավարները նաև պայմանավորվել են տեխնիկական բանակցություններ սկսել Սև ծովում հրադադարի, լիակատար հրադադարի և մշտական խաղաղության ռեժիմի սահմանման շուրջ: РБК- ի տեղեկացմամբ , բանակցությունների ընթացքում քննարկման թեմաներն են եղել Սև ծովում նավագնացության անվտանգությունը և էներգաօբյեկտներին հարվածների ժամանակավոր դադարեցման մանրամասները:
Սակայն երեկ երեկոյան արդեն պարզ դարձավ, որ քննարկվել է խնդիրների շատ ավելի լայն շրջանակ. «РИА Новости»– ի տեղեկացմամբ, Թրամփը հայտնել է, որ ԱՄՆ- ն Ուկրաինայում հակամարտության կարգավորմանն ուղղված ջանքերի շրջանակներում քննարկում է տարածքների, սահմանազատման գծի և ԱԷԿ- ի վերահսկողության հարցերը:
Թեև ԱՄՆ- ի նախագահն ուղղակիորեն չի հստակեցրել, թե որ ատոմակայանի մասին է խոսքը, սակայն նրա ասածից կարելի է հասկանալ, որ խոսքը հենց Զապորոժիեի ԱԷԿ- ի մասին է:
«Մենք հիմա խոսում ենք տարածքների մասին, խոսում ենք սահմանազատման գծերի մասին,- Սպիտակ տանը կառավարության նիստի ժամանակ ասել է Թրամփը լրագրողներին:- Մենք խոսում ենք էլեկտրակայան ունենալու մասին։ Ոմանք ասում են, որ Միացյալ Նահանգները պետք է էլեկտրակայան ունենա և կառավարի այն… Նրանք խոսում են, մասնավորապես, մեծ ատոմային էլեկտրակայան ունենալու մասին» (ընդգծումը՝ մերը):
Ինչպես հայտնի է, Զապորոժիեի ԱԷԿ- ն Ուկրաինայի և նույնիսկ Եվրոպայի ամենամեծ էլեկտրակայանն է: Առկա տեղեկությունները, որոնց չենք անդրադառնում սոսկ լրագրային ծավալի սղության պատճառով, վկայում են, որ Զելենսկին նպատակ ունենալով Թրամփի ու Պուտինի միջև գժտություն սադրել, հենց ինքն է ԱՄՆ- ի նախագահին առաջարկել բանակցությունների ընթացքում ՌԴ- ից պահանջել Զապորոժիեի ԱԷԿ- ը և ամերիկյան վերահսկողության ու կառավարման ներքո վերցնելով, շահագործել այն: Հայտնի ցեղի ներկայացուցիչ ու խորամանկ Զելենսկին շատ լավ իմանալով կապիտալիստ, բիզնեսմեն, ավելի և անընդհատ ավելի մեծ գումարներ վաստակելու մարմաջն ունեցող Թրամփի բնավորությունը, այսպիսով փորձել է շահագրգռել ԱՄՆ- ի նախագահին իր ուզածին հասնելու համար: Է՞, Ռուսաստանը Զապորոժիեի ԱԷԿ- ը կտա՞ ԱՄՆ- ին…
Երեկ ավելի ուշ հայտնի դարձավ, որ կողմերը փորձում են համաձայնեցնել համատեղ հայտարարության տեքստը: Փորձում են…
«Իհարկե, դրանք բանակցություններ են, որոնք ընթանում են փակ դռների հետևում։ Իհարկե, պետք է ոչ այնքան սպասել ինչ- որ բեկումների, որքան հասկանալ, որ աշխատանքն ընթանում է մի քանի ուղղություններով»,- «РИА Новости»– ի տեղեկացմամբ, երեկ ելույթ ունենալով Պլեխանովի անվան Ռուսական տնտեսագիտական համալսարանում ու պատասխանելով բանակցությունների հնարավոր արդյունքների մասին հարցին, ասել է ՌԴ արտգործնախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան: Անշուշտ, միանգամայն իմաստավորված կերպով նա հավելել է, որ պետք է հիշել Հատուկ ռազմական գործողության շրջանակներում Ռուսաստանի կողմից սահմանված նպատակներն ու խնդիրները՝ դրանով իսկ ակնարկելով, որ ՌԴ- ն դրանցից չի հրաժարվելու:
Ըստ Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի ղեկավարի խորհրդական Սերգեյ Լեշչենկոյի, նման բանակցությունների համար կարող է պահանջվել ավելի քան մեկ ամիս, այսինքն՝ նույնիսկ 30- օրյա զինադադարը հետաձգվում է անորոշ ժամանակով:
«Քննարկվել է ամեն ինչ, եղել է հագեցած, ոչ հեշտ երկխոսություն, բայց միանգամայն օգտակար մեզ և ամերիկացիների համար… Իհարկե, ոչ բոլորն են որոշվել, ոչ ամեն ինչում ենք համաձայնել…»,- հետագայում ներկայացնելով ԱՄՆ- ի հետ բանակցությունների առաջին մանրամասները, «Коммерсантъ»– ի տեղեկացմամբ , ասել է Կարասինը:
Ուկրաինայի ոչ լեգիտիմ առաջնորդ Զելենսկին Telegram- ալիքում հրապարակված տեսաուղերձում մեկնաբանելով Էր Ռիադում ՌԴ- ի և ԱՄՆ- ի բանակցությունները, «Комсомольская правда»– ի փոխանցմամբ , ռուսական պատվիրակությանը անվանել է «պատերազմի թիմ»։
Իրականությունից կտրված հուսադրող հայտարարություններ
Բանակցությունների ավարտից հետո արևմտյան ԶԼՄ- ները վկայակոչելով ամերիկյան ներկայացուցիչներին, հայտնել են , թե Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ ԱՄՆ- ի բանակցությունները շատ լավ են ընթանում, և շուտով դրական հայտարարություն տեղի կունենա Սաուդյան Արաբիայում բոլոր հանդիպումների արդյունքների վերաբերյալ:
«Ահա թե ինչն է ապշեցնում. մենք դեռ երբեք ավելի մոտ չենք եղել՝ գտնվելով հրադադարից ընդամենը մեկ շնչի հեռավորության վրա»,- երեկ, «Комсомольская правда»– ի տեղեկացմամբ , հայտարարել է ԱՄՆ- ի պետդեպարտամենտի պաշտոնական ներկայացուցիչ Թեմմի Բրյուսը լրագրողների համար ճեպազրույցի ժամանակ:
Նախատեսվում էր , որ գոնե պայմանավորվածություններ ձեռք կբերվեն Սև ծովում կրակի դադարեցման վերաբերյալ, սակայն…
Պեսկովի և Զախարովայի հայտարարությունները, ամերիկյան մամուլի և ռուսական փորձագիտական շրջանակների կարծիքը
«Մենք ելնում ենք նրանից, որ այսօր օրակարգում է Սևծովյան նախաձեռնության և այդ նախաձեռնության վերսկսման հետ կապված բոլոր թեմաների հարցը, դա եղել է նախագահ Թրամփի առաջարկը, և նախագահ Պուտինը տվել է դրա համաձայնությունը»,- ВФокусе Mail- ի տեղեկացմամբ , ասել է Պեսկովը և հավելել, որ նախորդ անգամ Ռուսաստանի առջև ստանձնված պարտավորությունները չեն կատարվել (ընդգծումները՝ մերը):
Ուկրաինան հասցրել է բացասական բանակցային ֆոն ստեղծել, ԱԹՍ- ներով մարտի 23- ի լույս 24- ի գիշերը հարվածելով Կրասնոդարի երկրամասում Կասպիական խողովակաշարային կոնսորցիումի «Կրոպոտկինսկայա» նավթամղման կայանին:
«Ցանկացած շփումից առաջ, այդ թվում՝ արտասահմանյան պատվիրակությունների Մոսկվա կատարած այցերի ժամանակ, Կիևի վարչակարգը ահաբեկչական գործողություններ է իրականացնում, հարձակումներ քաղաքացիական ենթակառուցվածքների, քաղաքացիական օբյեկտների վրա, ծայրահեղական գործողություններ և այլն»,- հայտարարել է Զախարովան ու նշել, որ Կիևին խաղաղություն պետք չէ:
«The New York Times»- ի հեղինակները կարծում են, որ Մոսկվան և Կիևը կշարունակեն մարտական գործողությունները: Աշխարհաքաղաքական փորձաքննությունների կենտրոնի տնօրեն Վալերի Կորովինը կարծում է, որ ոչ մի հրադադարի հասնել չի հաջողվի։ Ուկրաինան դա հասկացրեց՝ համաձայնելով հրաժարվել էներգետիկ ենթակառուցվածքներին հարվածելուց, բայց շարունակելով ԱԹՍ- ներ ուղարկել ռուսական օբյեկտներ։
«Ինձ թվում է, որ ժամը իննին մեր պատվիրակությունն ամերիկյան կողմին ապացուցում է, որ ուկրաինական վարչակազմն անմեղսունակ է և (պայմանավորվածություններից.- Ա.Հ.) ոչինչ չի պահպանվի,- ասել է Կորովինը:- Միակ բանը, որին մենք կարող ենք հասնել, հարձակման դինամիկայի կորուստն է և Սև ծովով զենքի մատակարարման ալիքի բացումը…»:
Կորովինը հակամարտության լուծման հնարավոր միջոցներից մեկը համարել է ԱՄՆ- ի կողմից զենքի մատակարարման և հետախուզական տվյալների փոխանցման դադարեցումը: Նրա կարծիքով, մնացածը ռազմական գործողությունների ձգձգում է։
Մեծ Բրիտանիայից վերլուծաբան Ալեքսանդր Մերկուրիսը, «Комсомольская правда»– ի փոխանցմամբ , հայտնել է, որ Էր Ռիադում ուկրաինական պատվիրակության անդամները փորձել են խափանել Ռուսաստանի և ԱՄՆ- ի պայմանավորվածությունները, որոնք ձեռք են բերվել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և ԱՄՆ- ի նախագահ Դոնալդ Թրամփի հեռախոսազրույցի ժամանակ:
Ուկրաինայի Գերագույն Ռադայի արտաքին քաղաքականության հարցերով կոմիտեի ղեկավար Ալեքսանդր Մերեժկոն կոչ է արել ուկրաինական հակամարտության կարգավորման շուրջ բանակցություններից հեռացնել ԱՄՆ- ի նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Սթիվ Ուիթկոֆին՝ Ռուսաստանի նոր շրջանների հնարավոր ճանաչման մասին նրա խոսքերից հետո:
Չնայած երեկ և այսօր հայտարարվում էր, որ մարտի 25- ին հրապարակվելու է ռուս- ամերիկյան բանակցությունների արդյունքների վերաբերյալ կողմերի համատեղ հայտարարությունը (նույնիսկ դրա ժամն էր նշվում Վաշինգտոնի և Մոսկվայի ժամանակներով), սակայն նշված հայտարարությունն այդպես էլ չհրապարակվեց…
ՌԴ Դաշնության խորհրդի պաշտպանության և անվտանգության կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ Վլադիմիր Չիժովը (2002- 2005 թթ.՝ արտգործնախարարի տեղակալ, 2005- 2022 թթ.՝ ԵՄ- ում ՌԴ մշտական ներկայացուցիչ), РБК- ի տեղեկացմամբ , հայտարարել է, որ Ռուսաստանն ու ԱՄՆ- ն Էր Ռիադում 12- ժամյա բանակցություններից հետո համատեղ հայտարարություն չեն ընդունել Ուկրաինայի դիրքորոշման պատճառով:
Այն, որ հայտարարությունը «չի ընդունվել Ուկրաինայի դիրքորոշման պատճառով, դա նույնպես շատ բնորոշ է և սիմպտոմատիկ»,- ասել է սենատոր Չիժովը։
Շարունակելի
Արթուր Հովհաննիսյան